Commotie rond cultureel vertoon Suriname op Dubai Expo
door Audry Wajwakana
PARAMARIBO – “Het doet me pijn. Waar ik al jaren bezig ben met het verhaal dat de koto na de afschaffing van de slavernij is ontwikkeld en absoluut niets te maken heeft met wives of slave owners, dan wordt het juist wel gezegd op zo een grote internationale tentoonstelling.” De koto is een eigen Afro-Surinaamse creatie. Daarom is Christine van Russel-Henar niet te spreken over het filmpje dat viraal gaat op sociale media. Daarop geeft Ivan Tai-Apin een groep bezoekers van de Expo 2020 Dubai uitleg over de Afro-Surinaamse klederdracht.
Behalve deze verkeerde informatie was de kleding ook niet goed aangebracht op de paspop. Het filmpje kreeg Russel-Henar, curator van het Kotomuseum, een week geleden en ze stuurde gelijk een app-bericht naar de contactpersoon in Dubai. Het ging om een proef promofilmpje, was het antwoord. “Dan nog moet je de juiste info brengen. En nu gaat het filmpje viraal”, zegt ze geprikkeld.
Voor de Dubai Expo werd Van Russel-Henar al in 2019 benaderd, toen de internationale expo voor 2020 gepland was, maar die vanwege de coronapandemie naar 2021 werd verschoven. In mei van dit jaar werd ze weer benaderd, omdat aan haar werd gecommuniceerd dat er een Surinaamse woning in Dubai opgezet zou worden. Uit het museum heeft ze veel spullen afgestaan en ook mensen opgeleid voor het dragen van de koto.
Behalve het koto-incident is er ook commotie over de storytellingpresentatie van Tanuya Manichand. In het Surinaams paviljoen brengt ze een ‘eerbetoon aan legendarisch Surinaamse vrouwen’: Suzanne Duplessis, Elizabeth Samson en Maxi Linder. Maar Duplessis staat in de geschiedenisboeken bekend om haar wreedheid jegens slaven. Terwijl Samson de eerste zwarte vrouw was die zelf slavernij bedreef, daarmee haar rijkdom vergaarde en alles eraan deed om met een witte man te kunnen trouwen. En Maxilinder ondersteunde weliswaar arme studenten maar verdiende als prostituee haar brood.
Voor Armand Zunder, voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS), is het duidelijk dat voor de afvaardiging van de artiesten er niet voldoende advies is gevraagd bij de instanties of personen die kennis over deze personen beschikken. “We zijn een van de landen in het Caribische gebied waar we nog niet eens gedefinieerd hebben wie onze helden zijn. Dit wreekt zich nu bij dit soort gelegenheden”, zegt hij.
Voor het cultureel gedeelte gaan velen ervan uit dat het directoraat Cultuur betrokken is. Cultuurdirecteur Roseline Daan ontkent dit stellig. “Wat er nu allemaal gebeurd is niet met ondersteuning of kennis vanuit het directoraat Cultuur. Kennelijk hebben de mensen zich of aangemeld of gerekruteerd door de organisatoren”, zegt ze. De organisatie gaat via het ministerie van Bibis, waar het directoraat dat verantwoordelijk is voor het cultuurbeleid, helemaal is overgeslagen. Aldus de cultuurdirecteur.
[uit de Ware Tijd, 18 november 2021]
Hoofdredactioneel commentaar dWT: De Dubai-droom
DUBAI BLIJFT TOT de verbeelding spreken van Surinaamse politici. Sinds NDP-parlementariër André Misiekaba ooit groots droomde en Suriname zag als het Dubai van de regio, is die gedachte uit veel Surinaamse hoofden nooit verdwenen. Maar het bleef bij een droom, want integendeel is het land alleen maar verder afgegleden.
President Chandrikapersad Santokhi droomt ook graag van grootse dingen, zoals een brug over de beide grensrivieren en een waterstofcentrale te Commewijne. Hoe die projecten betaald moeten worden deert hem niet. En nu droomt ook hij over Dubai, tenminste over de Expo 2020 Dubai die van 1 oktober 2021 tot eind maart 2022 wordt gehouden. Suriname zal daar aan deelnemen.
Deelname kost, rond 2,4 miljoen US dollar, waarvan volgens Ramdin het gastland zo’n 1,5 miljoen US dollar bijdraagt. De eigen inbreng van rond de 900.000 US dollar is al door de Raad van Ministers goedgekeurd. Dat is veel geld maar “de deelname moet niet als een kostenpost worden gezien”, benadrukt Ramdin. De uiteindelijke kosten zullen overigens waarschijnlijk aanmerkelijk hoger zijn omdat onder meer de expositieruimte moet worden ingericht en de reis- en verblijfskosten van de Surinaamse participanten.
Aan de expo doen 192 landen mee. Er worden 25 miljoen bezoekers, 5,5 miljoen zakenlieden en 44.000 bedrijven verwacht. “Een uitstekende gelegenheid voor Suriname om zijn fysieke en emotionele producten te tonen”, zo probeert Ramdin critici aan boord te krijgen, zonder in te gaan op welke producten precies. Toegegeven: zeker met het oog op de toekomstige olie- en gaswinning ligt het voor de hand dat Suriname op zo’n groot evenement zijn voelhorens uitsteekt. Maar je kunt je ook afvragen of deelname op dit moment wel zinvol is, gezien het feit dat een groot deel van de binnenlandse economie als gevolg van de financiële en coronacrisis nog steeds op zijn gat ligt.
Het is trouwens te hopen dat de Surinaamse delegatie zich beter voorbereid op het bezoek aan Dubai dan tot nu toe is gebeurd bij soortgelijke gelegenheden. In een promotiefilmpje wordt gesteld dat de president een ontmoeting zal hebben met ‘de koning van Dubai’. De makers van het filmpje zouden, als ze de moeite hadden genomen om opGooglete speuren, geweten hebben dat Dubai geen koning heeft. Sjeik Mohammed bin Rashid Al Maktoum is als emir de baas en om dat te benadrukken is hij tevens minister-president en vicepresident. Het is slechts een detail, maar hopelijk niet exemplarisch voor hoe op zaken wordt voorbereid.
Het geld zou beter kunnen worden besteed aan het oplossen van noden van bedrijven en bevolking dan aan zo’n groot showproject, waarvan het zeer onzeker is dat het ook maar iets oplevert. Het is een voorbeeld van groots dromen, terwijl kleine dingen niet eens gerealiseerd kunnen worden.
[uit de Ware Tijd, 19/08/2021]
Hoofdredactioneel dWT: Surinaamse canon
ER IS VEEL commotie ontstaan in de samenleving over de invulling van delen van het cultureel programma van Suriname op de 35ste universele wereldtentoonstelling Expo 2020 Dubai. Tijdens een storytelling-event zouden de levens van Maxi Linder, Susanna du Plessis en Elisabeth Samson gepresenteerd worden in de context van vrouwen die macht hebben verworven en wat zij daarmee hebben gedaan. Dit onder de noemer ‘eerbetoon legendarische Surinaamse vrouwen’.
De keuze voor dit drietal viel niet in goede aarde hier bij het thuisfront. Met name Afro-Surinaamse culturele en maatschappelijke organisaties trokken aan de bel. Maxi Linder, een publieke vrouw (prostituee) die met haar geld anderen hielp, Du Plessis een wrede slavenmeesteres die een slavin verminkte en Samson, een rijke zwarte vrouw die maar graag een witte man wilde om haar aanzien te verhogen. Wat ook fout ging was de zoveelste presentatie over de Surinaamse koto die door slavenmeesteressen zou zijn ontworpen. Dat denigrerende verhaal is al jaren terug via onderzoek ontkracht.
Het is zeer pijnlijk dat Suriname op zo een wijze gepresenteerd wordt. Voor een land dat aan de rand van de financiële afgrond schommelt en allerlei uitdagingen het hoofd moet bieden, is cultuur een bindmiddel om toch iets te kunnen laten zien dat ons trots maakt. De keuze voor dit drietal doet onze trots inboeten en is op zijn zachts gezegd zeer kwetsend.
Deze regering heeft cultuur in haar regeerakkoord 2020-2025 erkend als vierde ontwikkelingspoot. Dan mag je aannemen dat daarmee het directoraat Cultuur dan ook een spilfunctie zou krijgen. Het directoraat is bij het tot stand komen van de culturele invulling van de wereldtentoonstelling totaal niet betrokken. En het is geen incident. Ook bij het bezoek van de Indiaase filmploeg, die Suriname recent bezocht, was Cultuur niet betrokken.
De vraag is waarom dat niet is gebeurd en de negatieve effecten zijn dan ook niet uitgebleven. Er is niet gewerkt met een bepaald concept dat artistiek is goedgekeurd door meerdere kenners in het veld. Het is daarnaast ook niet gepresenteerd om te zien of het wel is wat is bedoeld in het vooraf beschreven concept en met de gebrekkige communicatie over het event kwam ook nog meer ruis. Daarmee was het drama geboren.
Maar dit geval is een uiting van een wond die dieper zit natuurlijk. We hebben als jonge natie niet omschreven hoe we onze canon zien. Daarmee is niet gedefinieerd wat iedereen moet weten van onze geschiedenis, wie onze helden zijn en hoe we onszelf als land naar buiten willen profileren. Natuurlijk hebben individuele organisaties dat wel gedaan, maar dat heeft het land zelf niet ergens vastgelegd. Dat moeten we heel snel doen, dan kunnen we blunders zoals nu voorkomen.
Het is ook zaak dat het directoraat Cultuur zijn plek gaat opeisen. Stil blijven mokken in een hoekje wanneer ze niet betrokken wordt, zal weinig uitmaken. Cultuur heeft geen recente sterke trackrecord en behoort ook nog bij de politieke partner – de NPS – die weinig inbreng heeft binnen de coalitie. Cultuur moet dus harder werken om die eigen plek te kunnen opeisen. Laat het eerste grote project zijn het samenstellen van ons eigen Canon.
[uit de Ware Tijd, 20/11/2021]
RSS
Facebook
Twitter
