De Werkgroep Caribische Letteren heeft in 2022 vier keer vergaderd op 22 januari, 7 mei,... Lees verder →
Categorie: Jaarverslagen
Jaarverslag 2010-2011
Jaarverslag Werkgroep Caraïbische Letteren verenigingsjaar 2010-2011
Bestuurssamenstelling
Aan het begin van het verenigingsjaar (zomer 2010) bestond het bestuur uit Peter Meel (voorzitter), Igma van Putte-de Windt (vice-voorzitter), Michiel van Kempen (penningmeester), Matthijs Ponte (secretaris), Carl Haarnack, Paulette Smit, Noraly Beyer en Joyce Goggin (leden). In het najaar van 2010 trad Kirsten Dorrrestijn toe als lid. Zij nam in de zomer van 2011 de functie als secretaris over van Matthijs Ponte die als lid actief blijft in de Werkgroep. Alex Reinders is in de zomer van 2011 toegetreden als lid van de Werkgroep.
Corresponderende leden zijn gebleven: Ruth San A Jong (Suriname), Carel & Chila de Haseth (Curaçao), Wim Rutgers (Aruba) en Wycliffe Smith (Sint Maarten).
Adviesraad
Joyce Goggin heeft haar functie als lid neergelegd en is toegetreden tot de Adviesraad. Ook Jennifer Smit is toegetreden tot de Adviesraad. Zodoende bestaat de Adviesraad momenteel uit: Joyce Goggin, Lilian Gonçalves-Ho Kang You, Henry Habibe en Jennifer Smit.
Vergaderingen
Het bestuur vergaderde op 23 februari 2010, 7 juni 2010, 6 september 2010, 5 oktober 2010, 1 november 2010, 3 mei 2011, 4 juli 2011 en 28 november 2011.
ACTIVITEITEN
De Werkgroep organiseerde in het verslagjaar de volgende activiteiten:
Boekpresentatie Voor mij ben je hier – 11 december 2010
Op 11 december 2010 vond in drukbezocht Theater Perdu in Amsterdam de boekpresentatie plaats van Voor mij ben je hier, verhalen van de jongste generatie Surinaamse schrijvers, een bundel verhalen samengesteld door Michiel van Kempen (Uitgeverij Meulenhoff).
De eerste exemplaren zijn namens de auteurs door Clark Accord aangeboden aan twee prominenten uit de Surinaamse schrijversgeneratie van de jaren ’60: Rudy Bedacht (Corly Verlooghen) en John Leefmans. Patrick Meershoek ging in gesprek met de schrijvers die een bijdrage hebben geleverd aan de bundel: Karin Amatmoekrim, Johan Herrenberg en Rihana Jamaludin. Gloria Wekker, hoogleraar gender en etniciteit, ging in gesprek met Henna Goudzand Nahar, Carry-Ann Tjong-Ayong en Joanna Werners. De avond werd muzikaal omlijst door Raj Mohan & Lourens van Haaften en Sanne Landvreugd & Pablo Nahar. Presentatie van de avond lag in handen van Sytske Jellema, programmamaakster voor de IKON en VPRO en televisiepresentatrice voor Omroep Gelderland.
Cola Debrot. Portret van Nicolaas Porter
Tweede Cola Debrot lezing – 6 april 2011
In de grote zaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam vond op 6 april 2011 de Tweede Cola Debrot lezing plaats, gehouden door de Cubaans-Amerikaanse auteur Ana Menéndez. De Eerste Cola Debrot lezing werd eind 2008 uitgesproken door Nobelprijswinnaar Derek Walcott.
Ana Menéndez werkte als journaliste voor onder meer The Miami Herald en publiceerde tot op heden drie boeken: In Cuba I was a German Sheperd (1997), Loving Che (2003) en The Last War (2009). Haar roman In Cuba I was a German Sheperd werd verkozen tot The New York Times Notable Book of the Year en werd vertaald in acht talen.
Tijdens de Cola Debrot liet Ana Menéndez op uitnodiging van de Werkgroep Caribische Letteren haar licht schijnen op de rol van taal in haar leven en literatuur. Na afloop ging Michiel van Kempen met haar in gesprek over dit onderwerp. Gezien de reacties uit het publiek kan geconcludeerd worden dat Menéndez met haar betoog een levendige discussie wist op te wekken.
Besprekingen uit het Antilliaans Dagblad en de integrale tekst van de lezing van Menéndez, vindt u op de blogspot van de Werkgroep Caraïbische Letteren, Caraïbisch Uitzicht: http://caraibischeletteren.blogspot.com/search/label/Men%C3%A9ndez%20Ana
Kleine boekpresentatie – 21 mei 2011
Op 21 mei 2011 vond een bundeling van vier boekpresentaties plaats in de Openbare Bibliotheek Amsterdam onder de titel ‘Tussen passaat en Noordooster’. Het ging om de presentatie van twee romans: Annette de Vries met Drijfhout en Marcel van Philips met 38 en twee dichtbundels: Giselle Ecury met Vogelvlucht en Aart Broek met Het lichten der jaren. Presentatie van de middag lag in handen van Igma van Putte. Een uitgebreider verslag verscheen op Caraïbisch Uitzicht: http://caraibischeletteren.blogspot.com/2011/05/tussen-passaat-en-noordooster-proza-en.html
Simia Literario – 4 september 2011
Op 4 september 2011 vierde Stichting Simia Literario (Netwerk van Antilliaanse en Arubaanse dichters en schrijvers) in samenwerking met de Werkgroep Caraïbische Letteren haar tweede lustrum in de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Onder de titel ‘Woorden willen bloeien’ hielden leden van de Schrijfgroep Simia Literario voordrachten. Een muzikale omlijsting werd verzorgd door gitaristen van Pro Guitarra, Jacques de Miranda, Roy Libiee en een optreden van Izaline Calister.
Vierde Caraïbische Letterendag – 1 oktober 2011
In de grote zaal van de OBA vond op 1 oktober 2011 de Vierde Caraïbische Letterendag plaats. Het thema ‘De lezer’ stond deze avond centraal. De presentatie lag in handen van Miriam Illes. Vijf auteurs droegen columns voor: Eva Gerlach, Julien Ignacio, Myra Römer, Frank Starik en Michael Tedja. Deze voordrachten werden afgewisseld met filmfragmenten opgenomen in de straten van Amsterdam, met interviews met passanten over hun leesgedrag en hun kennis over Caraïbische literatuur. Filmer: Kris Kristinsson. Na de pauze vond een tafelgesprek plaats onder leiding van John Jansen van Galen. Deelnemers: Karin Amatmoekrim, Ismene Krishnadath (Suriname) en Jos de Roo. Ook het publiek werd actief bij de discussie betrokken. Spoken word artiest T. Martinus vatte de avond samen in een voordracht. Na afloop klonk in de foyer muziek van de latin/jazzcombo Sanne Landvreugd/Pablo Nahar. Literaire reisboekhandel De Evenaar verzorgde de boekverkoop.
Op de blogspot Caraïbisch Uitzicht leest u een verslag van de avond: http://caraibischeletteren.blogspot.com/2011/10/de-verdwijning-van-marion-bloem-en-het.html
Radio Wereldomroep maakte ook een reportage naar aanleiding van de avond: http://www.rnw.nl/suriname/article/vierde-cara%C3%AFbische-letterendag
Van Lier lezing – 10 februari 2012
Welkomstwoord door Peter Meel. Lezing met de titel ‘Politieke cultuur en leiderschap in Suriname’, uitgesproken door Hugo Fernandes Mendes, jurist en directeur Stedelijke Bestuursadvisering van de Gemeente Amsterdam. Reactie door referent Hans Ramsoedh, historicus en staflid van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Discussie met de zaal. Locatie: Faculteit Geesteswetenschappen, Lipsiusgebouw te Leiden.
Schrijversportretten
In opdracht van de Werkgroep is kunstenaar Carl Ariza (geboren op Curaçao, werkt en woont in Nederland) bezig met een geschilderd portret van de Surinaamse dichter Shrinivási. Dit is het derde schrijversportret waartoe de Werkgroep opdracht gaf.
De eerdere twee Caraïbische schrijversportretten gemaakt in opdracht van de Werkgroep zijn op vrijdag 20 januari 2012 namens de Werkgroep overhandigd door Michiel van Kempen aan het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum in Den Haag. De werken zijn in permanente bruikleen afgestaan. Het gaat om het driedimensionale beeld van Tirzo Martha van de dichter Elis Juliana en het kunstwerk in groot formaat boekvorm van Dhiraj Ramsamoedj waarmee hij de dichter Michael Slory portretteerde.
Blogspot en algemene website Werkgroep
In het verenigingsjaar zijn de algemene website van de werkgroep (www.caraibischeletteren.com) en de drukbezochte blogspot Caraïbisch Uitzicht http://caraibischeletteren.blogspot.com/ samengevoegd, waardoor nu ook informatie over de werkgroep (geschiedenis, bestuurssamenstelling etc.) te vinden is op de blogspot. De weblog fungeert als digitale verzamelplaats van nieuws en debat rondom Caraïbische literatuur en cultuur. De blog is al door meer dan 1,1 miljoen mensen bezocht.
De Werkgroep heeft sinds het najaar van 2011 ook een Facebook-pagina (Werkgroep Caraïbische Letteren) waar de berichten van Caraïbisch Uitzicht op verschijnen. Tot nu toe hebben 175 mensen de pagina geliked.
Kirsten Dorrestijn, secretaris Werkgroep Caraïbische Letteren. 5 februari 2012.
Jaarverslag 2010
Jaarverslag Werkgroep Caraïbische Letteren verenigingsjaar 2010
Het bestuur van de werkgroep Caraïbische Letteren bestond aan het begin van het verenigingsjaar uit Peter Meel (voorzitter), Matthijs Ponte (secretaris), Michiel van Kempen (penningmeester) en de leden Noraly Beyer, Joyce Goggin, Carl Haarnack, Igma van Putte-de Windt en Paulette Smit. In november 2010 trad het nieuwe lid Kirsten Dorrestijn (Neerlandica en freelance journalist) toe.
De Adviesraad bestond en bestaat uit de leden Lilian Gonçalves-Ho Kang You, Henry Habibe, Chila de Haseth, Carel de Haseth, Wim Rutgers, Ruth San A Jong en Wycliff Smith.
Het bestuur kwam tijdens het verslagjaar vier maal bijeen, te weten op 23 februari, 7 juni, 6 september, 5 oktober en 1 november.
De Werkgroep organiseerde in het verslagjaar de volgende activiteiten:
De derde Caraïbische Letterendag
Op zaterdag 25 september 2010 vond voor de derde maal een Caraïbische Letterendag plaats in een afgeladen Bijlmerparktheater in Amsterdam Zuid-Oost. Op die dag stonden oude en nieuwe theaterteksten uit de Nederlandstalige Caraïben centraal. Onder de titel ‘Scènes uit het huwelijk: Overspel in liefde en politiek’ werd in twee panels van telkens 4 toneelauteurs gereflecteerd op de stand van zaken in het hedendaagse Caraïbische theater, op de politieke en maatschappelijke impact die toneelteksten en uitvoeringen in het verleden hebben gehad en momenteel nog hebben, zowel in Nederland als in het Caraïbisch gebied en op de literaire receptie en de literaire waarde van die teksten. De verschillende panels bestond uit jonge en oudere toneelschrijvers van naam die hier en overzees actief zijn. Panel 1 bestond uit Thea Doelwijt, Sharda Ganga, John Leerdam en Jenny Mijnhijmer. Een tweede panel werd gevormd door Norman de Palm (voor de gelegenheid overgekomen uit Curaçao), Julien Ignacio, Maarten van Hinte en Sharda Ganga (voor de gelegenheid overgekomen uit Suriname). Beide gesprekken werden begeleid door Noraly Beyer.
Naast de gesprekken die plaats vonden, werd er een viertal readings van enkele scènes uit toneelteksten gehouden door jonge en gerenomeerde acteurs van Caraïbische komaf. Paulette Smit, Felix Burleson, Naro Petronilia, Bo Bojoh, Gerda Havertong e.a. lazen passages uit Iris van Thea Doelwijt, Stampij van Norman de Palm, Een vrouw en een man van Astrid Roemer en Daniël en de duivel van Julien Ignacio. Verder werden er speciaal voor de gelegenheid geschreven columns uitgesproken door Maarten van Hinte en Sharda Ganga. De avond werd feestelijk afgesloten door de band Faya djang.
Het evenement mag andermaal een groot succes genoemd worden. De Caraïbische Letterendag is uitgegroeid tot een begrip dat een groot aantal bezoekers weet te trekken. Voor het komende jaar wordt dan ook gezocht naar nog weer een grotere zaal om geen mensen teleur te hoeven stellen aan de deur.
Een uitgebreid verslag is te vinden in het archief van de website van de werkgroep op http://www.caraibischeletteren.com/3ecarletdag.html en op het weblog via http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/10/overspel-in-caraibisch-toneel.html (Kirsten Dorrestijn) en http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/10/derde-caraibische-letterendag-overspel.html (Stuart Rahan).
Rudolf van Lier Lezing 2010
Op 26 februari organiseerde de Werkgroep de 2e Van Lier Lezing. Deze vond plaats in het Lipsiusgebouw van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Leiden. De lezing werd gehouden door Francio Guadeloupe, docent bij de afdeling Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies (CAOS) van de Radbouw Universiteit Nijmegen en onderzoeker bij de Amsterdam School for Social Scientific Research (ASSR) van de Universiteit van Amsterdam. Zijn lezing kreeg als titel mee ‘Adieu aan koelies, nikkers en makambas: raciaal denken binnen de antropologie van de Caraïben’. Aspha Bijnaar, onderzoeker bij het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) in Amsterdam, trad op als referent.
De complete tekst van de lezing, inclusief de eerste reactie van referent Aspha Bijnaar is te vinden op http://www.caraibischeletteren.com/vanlier.html
Een uitgebreid verslag van de bijeenkomst door bestuursvoorzitter Peter Meeel is te vinden op http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/03/bezem-door-de-caraibistiek.html
Kleine bijeenkomsten
1 mei 2010
Presentatie Devah van Jacques Thönissen (Aruba) en Ruwe olie van Karel de Vey Mestdagh (over Curaçao)
11 december 2010
Presentatie Voor mij ben je hier; verhalen van de jongste generatie Surinaamse schrijvers, samengesteld door Michiel van Kempen in Perdu, Amsterdam.
Webpresentatie
Het weblog, dat in het voorgaande jaar gelanceerd werd, fungeert als een digitale verzamelplaats voor nieuws en debat. Het succes is overweldigend. Het blog, bestaand uit bijdragen verzameld door zowel bestuursleden als extern aangeleverde teksten heeft inmiddels de 500.000 hits ruimschoots overschreden. Op het adres http://caraibischeletteren.blogspot.com kan de geinteresseerde zich dagelijks op de hoogte laten brengen van actuele bezigheden van de werkgroep literaire en letterkundige culturele ontwikkelingen in het Caraïbisch gebied. De Werkgroep is inmiddels ook aanwezig op Facebook en Twitter.
Schrijversportretten
In opdracht van de werkgroep werd in augustus 2010 door de Surinaamse kunstenaar Dhiradj Ramsamoedj een kunstwerk gerealiseerd in de vorm van een boek bij wijze van hommage aan de dichter Michaël Slory. Het kunstwerk werd tijdens de Derde Caraibische Letterendag gepresenteerd in het Bijlmerparktheater.
Het werk vormt de tweede in een serie schrijversportretten. In 2009 maakte de Curaçaose kunstenaar Tirzo Martha al een portret van Elis Juliana onder de titel “Proteha e Wardador” (Bescherm de Beschermer).
Een uitgebreide beschrijving van het werk inclusief foto’s is te vinden op http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/08/dhiradj-ramsamoedj-portret-van-slory.html
Matthijs Ponte, secretaris
20 Maart 2011
Jaarverslag 2009
Jaarverslag Werkgroep Caraïbische Letteren verenigingsjaar 2008-2009
Het bestuur van de werkgroep Caraïbische Letteren bestond aan het begin van het verenigingsjaar uit Peter Meel (voorzitter), Igma van Putte-de Windt (vice-voorzitter), Michiel van Kempen (penningmeester en secretaris ad-interim), Wieb Broekhuijsen, Carl Haarnack en Annette de Vries (leden). Annette de Vries nam in het najaar van 2008 het secretariaat op zich, om dat in maart 2009 alweer neer te leggen. In het najaar van 2008 traden nog als leden toe Paulette Smit en Ernestine Comvalius, en begin 2009 Noraly Beyer en Joyce Goggin. In de Adviesraad hebben zitting Lilian Gonçalves-Ho Kang You, Henry Habibe, Chila de Haseth, Carel de Haseth, Wim Rutgers, Ruth San A Jong en Wycliff Smith.
Het bestuur kwam tijdens het verslagjaar zes maal bijeen: op 18 februari 2008, 19 maart 2008, 30 juni 2008, 1 september 2008, 12 januari 2009 en 30 maart 2009; daarnaast vonden ter voorbereiding van specifieke activiteiten nog bijeenkomsten en petit comité en kleinere vergaderingen met derden plaats.
De Werkgroep organiseerde in het verslagjaar de volgende activiteiten:
Derek Walcott. Foto © Bert Nienhuis
Cola Debrot-lezing
De eerste Cola Debrot-lezing werd op dinsdag 20 mei 2008 in de aula van de Universiteit van Amsterdam gegeven door Nobelprijswinnaar Derek Walcott. Ca. 250 mensen woonden de lezing bij. Voorafgaand aan de lezing was hem een erediner aangeboden door de Maatschappij in de Amsterdamse Academische Club. Daags ervoor, op 19 mei 2008, gaf de dichter van de Caraïbische Omeros een bijzonder levendige masterclass in het Amsterdamse Cultureel Centrum Spui25 voor een select publiek van voornamelijk jonge Nederlandse schrijvers. Met bijzonder grote openhartigheid sneed Walcott in de masterclass en in de Cola Debrot-lezing hem vertrouwde thema’s aan: de Caraïbische literatuur, zijn controverse met V.S. Naipaul, zijn Omeros en de verhouding tot de westerse literatuur, de opwarming van de aarde, de positie van jonge schrijvers.
Bert Nienhuis maakte een fotoreportage van Walcotts bezoek. Reneé Jansen begeleidde het bezoek van het echtpaar-Walcott aan Nederland, en schreef er een verslag over in Nieuw Letterkundig Magazijn. Walcott heeft zijn reputatie volledig waar gemaakt, waarbij de master class nog uitstak boven de Cola Debrot-lezing. De persbelangstelling voor het bezoek was nogal lauw: er verscheen een interview in NRC Handelsblad en verslagen in Het Parool en Oso.
Kleine bijeenkomsten
Op 29 januari 2009. werd in de grote zaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) het Verzameld Werk van Tip Marugg gepresenteerd, en een interviewboek over Marugg, Niemand is een eiland. Het leven van Tip Marugg in gesprekken, van Petra Possel.
De hemel is van korte duur. Verzameld werk van Tip Marugg staat onder redactie van Aart Broek en Wim Rutgers. De beide boeken werden gedoopt (boutismo) door actrice Paulette Smit, met als peter de gevolmachtigde minister van de Nederlandse Antillen, Paul Comenencia, en als meter de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ank Bijleveld-Schouten. Het podiumprogramma bestond verder uit een optreden van bandoneonspeler Carel Kraayenhoff, de vertoning van een fragment uit de film De indiaan baarde een neger van Sherman de Jesus en een voordracht van Jan Brokken. De presentatie was in handen van Robbert Ammerlaan, directeur van De Bezige Bij.
Op dinsdag 24 februari droegen De Koms oudste zoon Ad en zijn dochter Judith het hele literaire archief van Anton de Kom over aan Michiel van Kempen, hoogleraar West-Indische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam en penningmeester van de Werkgroep. In de jaren ’60 was de literaire nalatenschap van Anton de Kom verdwenen: uitgeleend aan Surinaamse studenten in Leiden, nooit teruggekomen. Bijna veertig jaar lang was het een raadsel waar alle papieren gebleven waren. Eind 2008 doken ze weer op.
Het archief wordt gedigitaliseerd en zal op termijn worden overgedragen aan het Nederlands Letterkundig Museum.
Op 29 maart 2009 gaf drs Joe Fortin een lezing in de Openbare Bibliotheek Amsterdam, getiteld: Het Postmodernisme en de hedendaagse ontwikkelingen in de Spaans Caraïbische Letteren’. Hij besprak de laatste literaire stromingen in het Caraïbisch gebied waaronder de post-boom en de neo-barok.
Nog enkele zaken
– Tijdens zijn bezoek aan Curaçao midden januari 2009 heeft Michiel van Kempen contact gemaakt met Jennifer Smit, bestuurslid van de Stichting ArteSwa Curaçao, en publiciste over Antilliaanse kunst en monumenten. Met haar is besproken hoe de Werkgroep het beste invulling kan geven aan het verlenen van opdrachten aan jonge Antilliaanse en Surinaamse kunstenaars tot het vervaardigen van een portret van een Caraibisch schrijver. Deze jaarlijks te verlenen opdrachten zullen leiden tot een reeks portretten, die permanent tentoongesteld kunnen worden. In het voorjaar van 2009 zal Jennifer Smit met een eerste voorstel komen.
– Na verschillende discussierondes heeft de Werkgroep een Beleidsplan gereed.
– De website is uitgebouwd en bij een Belgische server ondergebracht: www.caraibischeletteren.com. Carl Haarnack beheert de website.
– Er is een prachtig logo voor de Werkgroep gemaakt door Rachelle Tjin-A-Djie en Anita van den Berg van Tadberg Design.
w.g.
Michiel van Kempen, secretaris ad-interim
30 maart 2009
Jaarverslag 2008
JAARVERSLAG WERKGROEP CARAÏBISCHE LETTEREN VERENIGINGSJAAR 2007-2008
Het bestuur van de werkgroep Caraïbische Letteren bestond aan het begin van het verenigingsjaar uit Lilian Gonçalves-Ho Kang You (voorzitter), Peter Meel (vice-voorzitter), Maite de Haseth (secretaris), Michiel van Kempen (penningmeester) en de leden Igma van Putte-de Windt, Annette de Vries en Henry Habibe. In de tweede helft van 2007 traden nog toe Carl Haarnack (econoom, antiquaar en historicus) en Wieb Broekhuijsen (directeur van het KIT Theater).
In februari 2008 traden de leden Gonçalves-Ho Kang You en De Haseth af wegens drukke werkzaamheden. De Werkgroep zal hun enthousiasmerende inbreng missen. Herschikking van het bestuur leidde tot de volgende verdeling van functies: Peter Meel (voorzitter), Igma van Putte-de Windt (vice-voorzitter), Michiel van Kempen (penningmeester en secretaris ad-interim), Wieb Broekhuijsen, Carl Haarnack en Annette de Vries (leden). Tevens werd besloten tot het instellen van een Adviesraad, waar mevrouw Lilian Gonçalves-Ho Kang You en Henry Habibe deel van uitmaken. Binnen afzienbare tijd wordt beslist over toetreding van nieuwe leden voor zowel Bestuur als Adviesraad.
Het bestuur kwam tijdens het verslagjaar vijf maal bijeen om het beleidsplan bij te stellen en activiteiten voor te bereiden: op 8 mei 2007, 19 juni 2007, 18 september 2007, 18 februari 2008 en 19 maart 2008; daarnaast vonden ter voorbereiding van specifieke activiteiten nog bijeenkomsten en petit comité en kleinere vergaderingen met derden plaats.
Sanne Landvreugd. Foto © Michiel van Kempen
De Werkgroep organiseerde in het verslagjaar de volgende activiteiten:
Caraïbische Letterendag
De Werkgroep Caraïbische Letteren werd publiekelijk gelanceerd op zondag 11 november 2007 met een Letterenmiddag in de Hella Haassezaal van de gloednieuwe Openbare Bibliotheek in Amsterdam. De bijeenkomst begon om 15.30 en werd ruim na 17.30 besloten. Bij deze feestelijke lancering van de werkgroep waren circa 100 bezoekers aanwezig, zodat de zaal meer dan vol was (een kleine groep moest de toegang geweigerd worden). Het publiek bestond uit de traditioneel in de literatuur van het Caraïbisch gebied geïnteresseerden, maar ook uit jong nieuw publiek. Verschillende schrijvers, onder wie Erich Zielinski uit Curaçao, Olga Orman, Quito Nicolaas, Myra Romer en Carla Bogaards hebben deze middag acte de présence gegeven.
Quito Nicolaas
De organisatie van deze letterenmiddag was mogelijk doordat de werkgroep optimaal gebruik heeft kunnen maken van de organisatorische expertise en de publicitaire armslag van het Black Magic Woman festival, de Openbare Bibliotheek Amsterdam en een subsidie van het Lira Fonds. Werkgroepslid Annette de Vries heeft zich voor deze middag bijzonder ingespannen.
Aangezien de werkgroep zich ten doel stelt het initiëren en ondersteunen van activiteiten ter bevordering van de Caraïbische letteren, zowel in gedrukte als in gesproken vorm, waren voor deze manifestatie verschillende sprekers uitgenodigd. Schrijfster Diana Lebacs en criticus Wim Rutgers waren zelfs speciaal hiervoor uit de Antillen overgekomen.
Als ceremoniemeester trad op Carl Haarnack. Daar de voorzitter van de werkgroep wegens uitlandigheid verhinderd was, verwelkomde Igma van Putte-de Windt het publiek. Zij zette de doelstellingen en komende activiteiten van de Werkgroep uiteen.
Hierna volgde een voordracht door dr. Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar West-Indische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam: ‘Passaat, maalstroom en Noordzeestrand: de literatuur van Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba anno 2007.’ Hij plaatste een aantal kritische noten bij het literatuurbedrijf rond de letteren uit de genoemde gebieden, maar liet telkens ook zien hoezeer er uitzonderlijke dingen gebeuren. Hij stelde dat de West-Indische literatuur niet erg bekend is bij het Nederlandse publiek en noemde o.a. de Curaçaoënaar Pierre Lauffer en de Surinamer Trefossa, wier werk niet de kans heeft gehad enige reputatie buiten hun land te verwerven, omdat hun poëzie zeer idiomatisch gebonden is aan de taal waarin zij schrijven. Van hun werk is pas zeer recent de eerste geslaagde vertaling verschenen.
Dr. Wim Rutgers, bijzonder hoogleraar Antilliaanse literatuur aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen en literair criticus gaf ‘De stand van zaken in de literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba.’ Hij benadrukte dat deze literatuur niet alleen bestaat uit het in het Nederlands gepubliceerde werk van ‘De grote vier’, Cola Debrot, Tip Marugg, Boeli van Leeuwen en Frank Martinus Arion, en uit dat van ‘De grote drie’ van het Papiamentu, te weten Pierre Lauffer, Luis Daal en Elis Juliana. Hij poneerde dat de literatuur van de ABC-eilanden al vanaf het begin van de XIXe eeuw multilinguaal is en dat ook zal blijven en dat die van de S-eilanden (Saba, St, Maarten en St. Eustatius) Engelstalig is en zal blijven. Er dient rekening gehouden te worden met deze meertaligheid en de werkgroep zal, in Rutgers visie, de blik over het Nederlands heen op de andere talen moeten richten om deze literatuur in haar geheel tot haar recht te doen komen. Hij stond stil bij de vele literaire activiteiten die de laatste tijd op de eilanden plaats vonden. Veelal was er sprake van voordracht van poëzie, in samenwerking met de horeca, op straat, etc., de geschreven poëzie is echter voornamelijk gelegenheidspoëzie. Rutgers had voor de bezoekers een lijst klaargelegd met namen van auteurs van de eilanden en hun tot 2007 gepubliceerde werken.
Denis Henríquez, in Nederland wonend Arubaans auteur van toneel en van de romans Zuidstraat (1992), Delft blues (1995) en De zomer van Alejandro Bulos (1999), gaf een voordracht getiteld: Schaduwen beneden de wind. Hij besprak over de vier belangrijkste Nederlandstalige auteurs van de Benedenwindse eilanden, Debrot, Marugg, Van Leeuwen en Martinus Arion. Hij liet zien hoe men op de eilanden worstelt met de huidskleur: in Mijn zuster de negerin is er de hunkering naar de warmte van de negerin; in Weekendpelgrimage is de verhouding van de blanke hoofdpersoon tot zijn zwarte eiland aan de orde; in De rots der struikeling is de hoofdpersoon op zoek naar zijn identiteit en uit angst om die te vinden zoekt hij het gezelschap van hoeren; in Dubbelspel tenslotte lopen de frustratie en de haat van de zwarte bevolking uit op moord. Henríquez werd aansluitend geïnterviewd door Lucia Nankoe.
Antoine de Kom, Nederlands dichter met Surinaamse wortels, is de auteur van de dichtbundels Tropen (1991), De kilte in Brasilia (1995), Zebrahoeven (2001) en Chocoladetranen (2004). Hij las droeg het lange, epische gedicht ‘De .’ (De punt) voor, waarin de geschiedenis van de Nederlandse West voorbijkomt. Ook hij werd aansluitend geïnterviewd door Lucia Nankoe.
Diana Lebacs, Antilliaans auteur van onder meer van het succesrijke jeugdboek Sherry: het begin van een begin (1971) en de roman De langste maand (1994), legde in haar voordracht de link met het thema van het Black Magic Woman-festival: ‘Dochters en vaders’, met het voorlezen van een op haar geboorte-eiland Bonaire bekend verhaal over een Indiaanse hoofdman wiens dochter nadat ze door haar broer vermoord is, verandert in een zeemeermin.
Na een kort slotwoord van Carl Haarnack kregen alle aanwezigen een exemplaar mee van een bibliofiele, genummerde editie van het gedicht van de Surinaamse dichter Bernardo Ashetu, getiteld Indiaans, speciaal bij deze gelegenheid gedrukt.
De commentaren na afloop van de letterenmiddag waren zeer positief, zowel
Radio Nederland Wereldomroep als enkele andere media hebben van de middag verslag gedaan. De Ware Tijd in Suriname kwam met een nogal zuur commentaar dat het hier wederom zou gaan om een activiteit in Nederland waar de gebieden in het Caraïbisch gebied buiten stonden – blijkbaar was het de verslaggeefster ontgaan dat er twee gasten uit het gebied waren, en dat de Werkgroep ook corresponderende leden ter plaatse heeft.
Onderscheiding
De Werkgroep heeft al vroeg in 2007 bij de Surinaamse overheid een verzoek ingediend om een dichter van naam, rijp van jaren, een onderscheiding toe te kennen. Bevestiging van de aanvrage bereikte de Werkgroep, maar zowel voor als na 25 november 2007 – de nationale feestdag waarop onderscheidingen worden uitgereikt – bleef het denderend stil vanuit Paramaribo.
Rudolf van Lier-lezing
Op vrijdag 8 februari 2008 vond in de Lorentz-zaal van het Kamerlingh Onnes-gebouw van de Universiteit Leiden de eerste uit de reeks Rudolf van Lier-lezingen plaats. De reeks kende al enkele edities in de jaren ’90, maar is nu nieuw leven ingeblazen. De tweejaarlijks te houden lezing is vernoemd naar de befaamde historicus, socioloog en dichter Rudolf van Lier (1914-1987), hoogleraar te Wageningen en Leiden. De reeks wil intellectueel uitdagende betogen van sociaal-historische aard brengen.
Bij afwezigheid van de voorzitter heette dr. Peter Meel de aanwezigen welkom. Ook nu was er een ruime opkomst van circa 130 mensen, een naar herkomst zeer gemêleerd publiek, in leeftijd variërend van 10 tot 93 jaar.
Deze eerste lezing was getiteld ‘De pluralisering van Suriname’ en werd gegeven door een voormalige student van prof. van Lier, Ruben Gowricharn, hoogleraar Multiculturele Cohesie en Transnationale Vraagstukken aan de Universiteit van Tilburg. In een historisch-sociologisch overzicht van de immigratie van de hindostanen in Suriname van 1873 tot 1917 (en met latere uitlopers) analyseerde hij de betekenis van etniciteit in de vorming van de hindostaanse groep als deel van de nationale bevolking. De etnische banden hebben volgens Gowricharn in sterke mate bijgedragen aan het succes van de groep. Nederland kan van Suriname leren hoe etnische verzuiling een positief-opbouwende kracht in een samenleving kan zijn.
Als referent fungeerde dr. Gert Oostindie, hoogleraar Caraïbische geschiedenis aan de Universiteit Leiden en directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV). In zijn betoog plaatste hij kritische kanttekeningen bij het succesverhaal van Gowricharn en hij probeerde aan te tonen dat diens analyse niet zoals Gowricharn beweerde in het concept van Van Liers plurale samenleving past. In het pittige debat dat volgde betoonden beide hoogleraren zich scherpzinnige debaters. Onder leiding van Peter Meel mocht vervolgens ook de zaal in discussie gaan met de inleider en de referent. Etniciteit blijkt – vooral ook onder oudere Nederlandse West-gangers – veel stof tot discussie te geven. Na afloop kon een vrolijke borrel de dorstige kelen laven en de ruim aangevoerde Surinaamse fiadu- en boyo-cake gingen erin als… ja, als koek.
De bijeenkomst werd door de pers ruim verslagen met interviews vooraf met Gowricharn en uitvoerige verslagen in zowel NRC Handelsblad (12 februari 2008) als Radio Nederland Wereldomroep en NOS Zorg en Hoop (zie http://www.arts.leidenuniv.nl/history/vanlierlezing/media_1.jsp). De eerste Van Lier-lezing kon plaatsvinden dankzij subsidies van het Leids Universiteitsfonds, de Faculteit der Letteren, het Onderzoeksinstituut Geschiedenis en het Departement Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie van de Universiteit Leiden, en dankzij de inzet van medewerkers van het Onderzoeksinstituut Geschiedenis.
Cola Debrot-lezing
Eveneens om de twee jaar organiseert de Werkgroep een lezing onder de naam Cola Debrot-lezing. Deze vindt plaats in Amsterdam. Deze reeks lezingen is literair van aard en beoogt prikkelende betogen te brengen waarbij de spreker een Caraïbisch onderwerp bespreekt en daarbij niet schuwt de grenzen van de disciplines te overschrijden. De Werkgroep prijst zich gelukkig dat Nobelprijswinnaar Derek Walcott zich bereid heeft verklaard op 20 mei 2008 de eerste Debrot-lezing uit te spreken in de aula van de Universiteit van Amsterdam. Op 19 mei 2008 zal de dichter van de Caraïbische Omeros bovendien een masterclass geven voor een select publiek. Bij de afsluiting van deze kopij kunnen nog geen nadere details vermeld worden.
Tenslotte nog enkele punten:
– De Werkgroep ziet af van het instellen van een Literaire Prijsvraag, aangezien deze vermoedelijk qua doelstelling te dicht in de buurt zou komen van de bestaande Kwakoe Literatuurprijsvraag.
– Tot op heden heeft de Werkgroep zich toegelegd op manifestaties die organisatorisch veel tijd en energie van de Bestuursleden vergen. Verkend wordt hoe ook kleinere activiteiten onder auspiciën van de Werkgroep kunnen worden voorbereid, die flexibeler en zonder veel organisatorische last kunnen inspelen op actuele zaken die zich voordoen (bijvoorbeeld het bezoek van Caraïbische auteurs aan Nederland, het verschijnen van een nieuw boek, het overlijden van een auteur). Gedacht wordt aan samenwerking met de Openbare Bibliotheek Amsterdam.
– Het grote debat dat in het vorige Jaarverslag als optie voor de eerste activiteit van de Werkgroep werd genoemd, is niet van de baan, maar vereist scherpstelling van het beleidsplan en een zeer goed doordachte planning om de benodigde financiële middelen bij elkaar te krijgen. De tot nu toe gepolste fondsen staan niet onwelwillend tegenover het plan, dat mogelijk in het najaar van 2008 of voorjaar van 2009 voortgang zal vinden.
– Carl Haarnack zal zich inspannen om een eigen website voor de Werkgroep op te zetten.
– Ontwerpbureau Tadberg Design in Laren heeft zich bereid verklaard tegen een symbolisch (uiterst laag) bedrag een logo voor de Werkgroep te ontwerpen.
– Er is een bankrekening geopend bij de Postbank: gironummer 3027698 t.n.v. de Werkgroep Caraïbische Letteren, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam.
– De Werkgroep heeft een nieuw emailadres: Werkgroepcarlet@gmail.com.
w.g.
Michiel van Kempen, secretaris ad-interim
14 maart 2008
Jaarverslag 2007
JAARVERSLAG WERKGROEP CARAÏBISCHE LETTEREN VERENIGINGSJAAR 2006-2007
Op de Algemene Ledenvergadering van zaterdag 10 juni 2006 werd een voorstel gepresenteerd om te komen tot de oprichting van een werkgroep die zich in het bijzonder zal gaan bezighouden met de literatuur uit de voormalige Nederlandse West: Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba. Het voorstel was ingediend door Michiel van Kempen en Peter Meel en werd bij acclamatie aangenomen. Op 22 juli 2006 kwam het beoogde bestuur van de nieuwe werkgroep voor het eerst bijeen in Leiden. De naam werd vastgesteld als Werkgroep Caraïbische Letteren en er werd een bestuur geformeerd. Het bestaat uit Lilian Gonçalves-Ho Kang You (voorzitter), Peter Meel (vice-voorzitter), Maite de Haseth (secretaris), Michiel van Kempen (penningmeester) en de leden Igma van Putte-de Windt, Annette de Vries en Henry Habibe. Het bestuur kwam vier maal bijeen om een beleidsplan te formuleren, activiteiten voor te bereiden: behalve op 22 juli 2006 ook op 12 december 2006, 6 februari 2007 en 3 april 2006; daarnaast vonden ter voorbereiding van specifieke activiteiten nog bijeenkomsten en petit comité en kleinere vergaderingen met derden plaats.
In het Beleidsplan heeft de Werkgroep haar doelstelling aldus geformuleerd: ‘het initiëren en ondersteunen van alle activiteiten ter bevordering van de letteren in ruime zin (literatuur, cultuur, geschiedenis), in gedrukte vorm maar ook de kunst van het ‘spoken word’, voorzover dat redelijkerwijs binnen ons vermogen ligt. De Werkgroep kan fungeren als een breed platform van literaire uitwisseling, niet enkel tussen de West en Europa v.v., maar ook binnen Nederland.’
De Werkgroep wil ervoor waken niet te treden op het terrein van reeds bestaande organisaties die actief zijn op het gebied van de Caraïbische cultuur en stelt in het beleidsplan vast: ‘Het is een kwestie van accent: wij zitten als Werkgroep eerder aan de beschouwende kant, waarbij onze activiteiten in dienst staan van primair literair werk. Het is daarom natuurlijk wel zaak om de band met de schrijvende West niet te verliezen en dichters en schrijvers te betrekken bij onze activiteiten. Principieel valt voor de Caraïbische Werkgroep elke in de (voormalige) Nederlandse West gebruikte taal binnen haar domein.’ En: ‘Van belang is verder dat wij evenzeer op het oog hebben de historische kennis over de literatuur van de West te vergroten en levend te houden, als aandacht te hebben voor de actuele, levende praktijk van het schrijven, vertellen en performen op dit moment.’
Als doelgroep formuleert het beleidsplan: ‘De werkgroep richt zich primair op al diegenen die zich interesseren voor de literatuur en cultuur van het Caraïbisch gebied: lezers, schrijvers, voordrachtskunstenaars, zij die studieus met het onderwerp bezig zijn. Het is zaak hun interesse levend te houden en te verdiepen door het aanbieden van kwalitatief goede programma’s. De werkgroep kan niet de pretentie hebben direct massa’s nieuwe geïnteresseerden te winnen; daar hebben wij eenvoudigweg niet de armslag voor en dat hoort eerder tot het werkterrein van de Stichting CPNB of de Stichting Lezen (en ook hier geldt: wanneer wij kans zien een gezamenlijke activiteit op te zetten met deze stichtingen, moeten we dat niet laten).’
Wat de contacten met de landen/gebieden overzee betreft stelt de Werkgroep: ‘Om praktische redenen zal de werkgroep in eerste instantie in Nederland actief zijn, maar de contacten met het Caraïbisch gebied vormen onze life-line. Die contacten kunnen alleen structureel worden uitgebouwd wanneer wij duidelijk maken dat de werkgroep ook voor het culturele leven van Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba betekenis heeft. Wij kunnen moeilijk inspanningen van vertegenwoordigers-overzee verlangen, wanneer zij enkel als informanten fungeren met wier kennis wij ‘aan de haal gaan’. Het streven als het gaat om de overzeese gebieden is:
– zorgen voor een goede informatiestroom die richting op
– zien wat de mogelijkheden zijn om mensen bij de activiteiten hier te betrekken, zo mogelijk ook het laten overkomen van sprekers
– bezien of welke mogelijkheden er zijn om activiteiten in de West te laten plaatsvinden onder auspiciën van de werkgroep.’
Inmiddels zijn in zowel Suriname, als de Nederlandse Antillen en Aruba contacten gelegd met mensen die zich bereid hebben verklaard te fungeren als lokale vertegenwoordigers. Een plan de campagne om te komen tot ledenwerving is in grote lijnen opgesteld. Er is een bankrekening geopend bij de Postbank: gironummer 3027698 t.n.v. de Werkgroep Caraibische Letteren, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam.
De Werkgroep onderscheidt in het Beleidsplan vaste activiteiten, terugkerende activiteiten van wisselende inhoud en eenmalige activiteiten. In concreto heeft dat op dit moment geleid tot de volgende geplande activiteiten.
Als vaste activiteit staan twee lezingenreeksen op het programma, elk op jaarlijkse grondslag, zodat ze elkaar om en om afwisselen: de ‘Rudi van Lier-lezing’ in Leiden waarin het accent zal liggen op sociaal-historische en culturele onderwerpen (de eerste zal begin 2008 worden gehouden; beoogd spreker is prof. Ruben Gowricharn); een reeks lezingen in Amsterdam zal sterker literair georiënteerd zijn, zij het dat van de aangezochte sprekers gevraagd zal worden een essayistische, vakoverschrijdende visie op een bepaald onderwerp te geven (de eerste zal begin 2009 plaats hebben).
De Werkgroep zal elk jaar een Caraïbische Letterendag organiseren; de eerste staat gepland voor zondag 18 november 2007 in de theaterzaal van de nieuwe, in juli 2007 opengaande Openbare Bibliotheek in Amsterdam. De eerste Caraïbische Letterendag is tevens de Oprichtingsmanifestatie van de Werkgroep. Er is voor gekozen deze eerste Letterendag onder te brengen als afzonderlijke manifestatie binnen het Black Magic Woman-festival, aangezien dit festival, zoals het zich nu laat aanzien, hetzelfde thema heeft als de Caraïbische Letterendag van de Werkgroep, en het publiek waar de werkgroep zich op richt, voor een deel ook het publiek van het BMW-festival is. Bovendien werkt de Werkgroep met het BMW-festival samen voor wat betreft marketing, productie en organisatie.
De eerste Caraïbische Letterendag thematiseert ‘De Caraïbische vrouw over de Caraïbische man’. Twee dichters zal verzocht worden met nieuw werk op te treden. Beoogd key note-spreekster, regisseuse en columniste Sharda Ganga, komt over uit Suriname, waarna een debat zal volgen, geleid door Stephan Sanders, met zes personen die geacht worden over het thema substantiële dingen te kunnen zeggen.
Tot de vaste activiteiten van wisselende inhoud behoort een Literaire Prijsvraag die voor het eerst medio 2007 zal worden uitgeschreven, en die qua thematiek zal aansluiten bij de eerste Caraïbische Letterendag. Er wordt een deskundige jury samengesteld waarin de verschillende segmenten van het literaire veld vertegenwoordigd zijn. De winnaar wordt verzocht op de eerste Letterendag de winnende tekst voor te dragen. Bij voldoende verhalen met een goede literaire kwaliteit zal de Werkgroep stappen ondernemen een uitgever te interesseren voor publicatie in een bundel.
Tot de incidentele activiteiten behoort het verzoek om officiële erkenning van een Caraïbische auteur met bijzondere verdiensten. Op dit moment heeft de Werkgroep een verzoek bij de overheid liggen om een belangrijk dichter te decoreren.
Tenslotte: de Werkgroep is – zoals ook is meegedeeld aan de leden van de Maatschappij, voorafgaand aan de vergadering van 10 juni 2006 – opgezet naar analogie van de Werkgroep Indische Letteren, die zich echter geheel heeft toegelegd op de Oost. Hoewel de wenselijkheid van een tijdschrift vergelijkbaar met Indische Letteren reëel is, heeft de Werkgroep ervan afgezien om voorlopig met een vast periodiek uit te komen. Vooralsnog wordt om organisatorische en budgettaire redenen aansluiting gezocht bij bestaande media, zoals het tijdschrift voor Surinamistiek Oso; dit tijdschrift heeft te kennen gegeven open te staan voor interessante teksten die vanuit de Werkgroep Caraïbische Letteren geïnstigeerd worden.
Michiel van Kempen, penningmeester
RSS
Facebook
Twitter
