Ruim twintig jaar geleden was ze een van de grondleggers van het Kinderboekenfestival Suriname. Ze... Lees verder →
Categorie: Kinder- en Jeugdliteratuur
Buki mucha
Olga Buckley– kende a saca e tomo di poesia Curashi (2003) di biaha a confronta e mundo literario cu su observacion cinico den su poemanan. Cuater aña despues a sigui Sin wak patras (2007). Despues tabata e poeta Munye Oduber-Winklaar na turno a sacudi cu su obra bi-lingual ‘Ta asina y awor mi ta regla cuenta cu bo’ (2007), cual por ser considera como un novum den mundo poetico. Despues di a publica e obra Shelo Santo, unda nos ta bay?, e poeta a opta pa dedica su tempo na e.o. conta storia pa hende grandi. Un di e tomonan cu a haña poco atencion ta From within( 1998) di Greta Hardy, kende ta refleha riba e bida di un studiante na Texas. Lastima ta cu di un poeta manera Giolina Henriquez bo no ta tende casi nada mas, despues cu el a scohe na dedica su mes na un otro ramo di arte y no a sa di combina e dosnan aki cu otro. Su obra Hala di berdad/Wings of truth(1998) tabata un provocacion den tempo pa otronan yega na supera su nivel. E demas poetanan aki tn un solo publicacion riba nan nomber: Gina Henriquez, Ana Krozendijk – de Cuba, Greta Hardy, Giolina Henriquez, L. Euson y Caresse Isings.
Ta di spera cu den e proximo añanan cu mas hende muhe dedica nan mes na literatura di nan pais. Principalmente pa haci uzo di prosa pa describi e realidad y fantasia cu na Aruba ta schuif den otro. Ainda tin un grupo grandi cu no a publica y anan tambe lo mester bin padilanti y saca nan cara. Nos autornan femenino mester tribi di soña y relata e fantasia di un muhe. Hopi di e procesonan pa yega na cultiva un generacion di escritornana a tranca, debi cu decada largo e posicion pa cu nos lenga materno no tabata defini. E echo cu no por a dicidi si Papiamento lo ser uza na skol, pa un gran parti a stroba e producion di obranan literario y alreves. Awor cu UNESCO a proclama e lema Buki pa enseñanza den lenga materno, por constata e falta tin suficiente autor y e necesidad na buki pa uza na scolnan. Echo ta cu e grupo di autor na
Workshops geven voorsprong op Nationale Voorleeswedstrijd
door Audry Wajwakana
Paramaribo – Kinderen die meedoen aan de Nationale Voorleeskampioenschappen van het Kinderboekenfestival krijgen in de paasvakantie deskundige begeleiding. Stichting Projekten, de uitvoerder van het Kinderboekenfestival, organiseert van 9 tot 12 april workshops voor de wedstrijdonderdelen Rappen, Tekenen, Vertellen, Declamatie en Voorlezen.
Kwasi
De voorbereidingen hiervoor werden in het verleden via de school door een leerkracht gedaan. Dat gaat volgens Magerie Stakel-Telgt van het KBF nog steeds door. Leerkrachten hebben hiervoor richtlijnen van het KBF ontvangen. “Maar vanwege de paasvakantie willen wij de kinderen beter voorbereiden. Hierdoor krijgen zij die de workshops volgen een voorsprong op de voorleeswedstrijd”, zegt ze. Kinderen van de buurt worden op deze manier tijdens de vakantie ook educatief beziggehouden. Rapper ‘Kwasi’ is door de stichting aangetrokken om de kinderen het poëtisch uiten middels rap bij te brengen. Vertelster Pitea Paroles die ook jaren in de jury gezeten heeft, is verantwoordelijk voor de workshops Vertellen en Declamatie (voordragen van gedichten). De leerkracht Margo Hek zal bij de workshop Voorlezen de kinderen de intonatie en het overbrengen van de sfeer van het boek bijbrengen. De kinderen die van tekenen houden zullen begeleid worden door kunstenares en tekenlerares Stanny Handigman.
Stimuleren van leesplezier
De workshops zijn niet alleen bestemd voor kinderen die een gooi willen doen naar het kampioenschap. “Alle kinderen van zes tot twaalf jaar mogen zich opgeven voor de workshops.” Toch vraagt de stichting dat de kinderen zich vooraf registreren voor deelname aan de workshops. “Sommige workshops worden simultaan verzorgd, dan is het handig om dit vooraf door te geven zodat het kind zelf zijn/haar voorkeur aangeeft”, verduidelijkt Charissa Zaalman, projectmedewerkster Leesbevordering van Stichting Projecten. Het materiaal dat gebruikt zal worden voor de workshops is ook van de stichting afkomstig. Alle workshops worden gratis verzorgd. Het Kinderboekenfestival organiseert de jaarlijkse Nationale Voorleeskampioenschappen om het leesplezier op basisscholen op een spannende manier te stimuleren. In elk district waar het KBF een festival organiseert worden voorleeswedstrijden gehouden, maar de Nationale voorleeswedstrijd wordt tijdens het kinderboekenfestival Paramaribo van 27 mei tot 1 juni georganiseerd.
[uit de Ware Tijd, 06-04-2013]
Schrijflessen voor kinderen in de paasvakantie
Paramaribo – “Een hele openbaring! Alle puzzelstukken vallen nu in elkaar”. Dat zegt John Courtar, academicus en hoofd van het Medisch Bureau van het Ministerie van Arbeid Technologische ontwikkeling en Milieu (ATM) over de eerste wintileer-cursus van Stichting Kunjhe Akata. De dertien weken durende opleiding werd door 25 cursisten gevolgd.
Respect
Courtar vertelt uit een geslacht van du man en du uma te zijn voortgekomen. Vanwege de strafbaarheid om het winti-geloof te belijden, werd de beleving van het geloof altijd in het duister gedaan. “Hierdoor heeft er geen goede overdracht plaatsgevonden, waardoor stukjes zijn blijven hangen.” Als ‘geboren’ Rooms Katholiek en door omstandigheden terechtgekomen in de Baptistengemeente, zegt Courtar altijd als academicus interesse te hebben getoond voor ‘het begrijpen van het onbegrijpelijke’. Door de cursus is hij nu meer dan ooit overtuigd dat er maar één God bestaat en dat Hij overal is. “Hierdoor heb ik meer respect voor ons eigen Surinaams wintigeloof gekregen, maar ook voor andere religies”, zegt hij.
Multiculturele samenleving
Voor medecursist Christine Kromopawiro was de ervaring ook een ‘eye opener’. Als Javaanse belijder van het christelijke geloof en bezoeker van de EBGS was ook zij benieuwd waarom over het algemeen negatief wordt gesproken over winti en het meestal in het duister wordt beleefd. “We leven in een multiculturele samenleving en dan is het niet gepast om vooroordelen over andermans geloof te hebben als je niet eens de basiskennis over beschikt”, zegt ze. Behalve over de wasi en prei werd ook over Black History verteld. “Hierdoor konden wij eigen onderzoek doen en kritisch hetgeen de duman uitlegde controleren”, zegt zij.
Radioprogramma
De drie maanden durende cursus werd september vorig jaar verzorgd door duman Ramon Mac-Nack, voorzitter van de stichting. “Dit om de taboe en misverstanden die voortvloeien uit onwetendheid weg te werken.”
De tweede cursus is vorig maand aangevangen met hetzelfde aantal cursisten. Mac-Nack stelt dat dit aangeeft dat er voldoende belangstelling voor winti bestaat. Vandaar dat de stichting in het verlengde van de training begin dit jaar met het radioprogramma ‘Majousu’ is gestart. Majousu betekent vertellingen van mond op mond. “Zo willen wij een lijn uitstippelen en dit als standaard gebruiken. Dit om verwarring en dyugu dyugu te voorkomen”, zegt Mac-Nack.
Volgens hem vindt er bij de organisaties die de wintileer prediken een heleboel strijd en onenigheid plaats. Hij is bang dat de kennis verkeerd gebruikt wordt of verbasterd raakt. “Omdat winti nergens is vastgelegd, willen wij door middel van de overleveringen een aanzet geven om deze te laten documenteren”, zegt Roy Young Afat, presentator van het programma en ondervoorzitter van de stichting. De eerste groep cursisten, die voornamelijk uit academici bestond, heeft daarom het initiatief genomen alle opgedane kennis wetenschappelijk te laten vastleggen.
[uit de Ware Tijd, 03/04/2013]
Bracht het KBF ‘welzijn’in Sipaliwini?
door Kinderredactie en redactie dWTL (Els Moor)
Atjoni heeft er een prachtig terrein voor, vlak bij de aanmeerplaats en het zag er daar dan ook feestelijk uit tijdens het eerste Kinderboekenfestival 2013 (KBF) op 27 en 28 februari en 1 maart! Een levendig geheel met
achtendertig stands voor de schoolklassen, die ingedeeld waren in onder-, midden-, en bovenbouw. En ook nog de zo genoemde ‘massa-activiteiten’, zoals poppenkast en muurschilderen, altijd leuk. lees verder…
‘Een blad om te koesteren’
door Oetie Basilio
4 You-th Magazine, het enige Papiamentstalige blad voor jongeren tussen de 12 en 20 jaar, heeft als belangrijke doelstelling het informeren van de jeugd, en wel door jongeren zelf. Het betekent voor de jonge redactieleden en hun leeftijdsgenoten veel meer dan een volwassene zich misschien wel realiseert.
lees verder…Charlotte Doornhein: De cultuurmakelaar onder de zon (2 en slot)
door Quito Nicolaas
Haar wereld is net een postzegel en kent geen landsgrenzen. Ze schuift ze heen en weer tussen de wereld-delen. Ze heeft weinig moeite om op het ene moment een kinderboek te schrijven en een volgende keer een jeugdroman. Achtereenvolgend schreef ze Hein Stekel en László (2005), Hein Stekel en Posko (2007), László vermist (2008), Imre bouwt mee (2008), Shervison vindt een schat (2009), Shervison ta deskubrí un tesoro (2010) en Kwelgeesten rond de kapokboom (2011) Behalve kinderboeken schrijven doet ze nu ook een gooi naar de poëzie. Het zal niet lang meer duren dat wij kennis maken met het poëziewerk van Charlotte Doornhein.
lees verder…Charlotte Doornhein: De cultuurmakelaar onder de zon (1)
door Quito Nicolaas
Charlotte Doornhein heeft gedurende haar verblijf op Curaçao zich op verschillende manieren ingezet om de wereld van de kleine kunst en cultuur nieuw leven in te blazen. Ze is een geëngageerde vrouw die een bepaalde visie heeft van het eilandgebeuren en hoe dat anders moet. Doornhein weet haar concepten goed te verkopen, alleen de tijdsfactor en medewerking van anderen ontbreken nog. Charlotte Doornhein geldt – in een tijd dat iedereen naar nieuwe ideeën uitkijkt of oude recepten uit de kast haalt – als een innovator in het literaire landschap.
lees verder…Jacques Vriens: eerste Kinderboekenambassadeur van Nederland
Kinderboekenschrijver Jacques Vriens is deze week geïnstalleerd als eerste Kinderboekenambassadeur van Nederland. Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds namen, in samenwerking met de CPNB, dit initiatief. Vriens ontving, op 19 maart, in de Amsterdamse Stadsschouwburg, uit handen van deze organisaties de Kinderboekenambassadeur-ambtsketting tijdens de conferentieLezen Centraal. Daarbij hield hij onder de titel Nooit te oud om voor te lezen een gloedvol betoog voor het belang van kinderboeken: Lezen wordt steeds belangrijker en dat wil ik uitdragen. Het is het tegenovergestelde van vluchtigheid. Het is rust, intimiteit, langere concentratie, verdwijnen in een verhaal, andere mensen en culturen beter snappen, kennis opdoen en natuurlijk verbeelding. Lezen, of eigenlijk: leesplezier – écht in een tekst duiken en begrijpen wat er staat – is ook een voorwaarde om te kunnen leren. Kortom: je doet kinderen tekort door ze geen leeservaring te laten opdoen. De functie van Kinderboekenambassadeur is geïnspireerd op het Britse Children’s Laureate. De Kinderboekenambassadeur geeft de promotie van kinder- en jeugdboeken een herkenbaar gezicht en draagt de boodschap uit dat (voor)lezen een verschil kan maken in het leven van jonge mensen. Het kinder- en jeugdboek in het algemeen staat daarbij centraal en niet in de eerste plaats het werk van de Kinderboekenambassadeur zelf. De Kinderboekenambassadeur bereikt door publicaties, workshops, lezingen en andere activiteiten een breed publiek, waaronder leerkrachten, ouders en kinderen, maar ook politici en aankomend auteurs. De Kinderboekenambassadeur wordt aangesteld voor de duur van 2 jaar.
Bevlogen leerkracht, schoolhoofd, auteur en leesbevorderaar
De aanstelling van Jacques Vriens, als eerste Kinderboekenambassadeur van Nederland, is een erkenning voor zijn aanhoudende en enthousiaste inzet op het gebied van leesbevordering en boekpromotie. Uit lezingen, deelname aan jury’s (De Nationale Voorleeswedstrijd, Voorleeswedstrijd Pabo’s), publicaties, voorleesworkshops et cetera blijkt dat hij een warm pleitbezorger voor lezen is. Jacques Vriens (1942) is een alom gewaardeerde, succesvolle kinderboekenauteur. Hij werkte tot 1993 als leerkracht en later als directeur op verschillende basisscholen. Na zijn carrière in het onderwijs wijdt hij zich vooral aan schrijven. Toneel is altijd een passie geweest. Jacques Vriens speelt in diverse theaterstukken gebaseerd op zijn eigen werk. In 2001 werd hij door de koningin benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw vanwege zijn verdiensten als auteur en zijn inzet als directeur in het basisonderwijs.
Boeken Hilli Arduin in gala gedoopt
door Hilli Arduin
Gisteren [donderdag 21 maart] is mijn boek: Ik neem je mee, uitgeroepen tot: Het beloofde boek van 2013 in Suriname. Dit alles gebeurde op een gala-avond georganiseerd door de uitgever: Stichting Projekten Christelijk Onderwijs Suriname. Het was voor mij een grote eer om deze “grani” in ontvangst te mogen nemen. De avond vond plaatst in het sfeervolle Continental Resort onder belangstelling van een enthousiast publiek.
De illustraties, gemaakt door Vanessa Paulina, zijn sprekend. Ik ben geweldig trots en dankbaar dat mijn boek deze award, heeft gekregen.
De illustraties zijn geweldig. Ze zijn gemaakt door de beeldend kunstenaar Vanessa Paulina uit Aruba. Ik neem je mee, is een boek voor kinderen van de lagere school in de leeftijd vanaf 9 jaar. Ik heb 4 verhalen en vier gedichten geschreven waarin Akesi, Aboikoni, Boni en Rogier en Selina de lezer meenemen in hun levensverhaal. Het zijn verhalen van overwinning. Verhalen naar een positieve toekomst. Akesi, een stoere jongeman die net is ingewijd in de volwassenheid, vertelt over zijn gevangenneming in donker Afrika, over de trans-Atlantische overtocht en de slavenmarkt. Aboikoni, is geboren in slavernij. Hij vertelt over de zondagen waarop hun moeder vrij is en hij en zijn zusjes dan onbezorgd lekkernijen eten en luisteren naar verhalen die hun moeder vertelt. Al op jonge leeftijd wist hij dat hij geen slaaf zou blijven. Boni en Rogier zijn kweekbroertjes omdat ze beiden door de moeder van Boni gevoed en opgevoed zijn. De jongens worden vrienden voor het leven. De loyaliteit naar elkaar is groot. Maar toen Rogier en Boni ouder werden, verplichtte hun sociale afkomst hun om afstand van elkaar te nemen. Selina is een jong meisje in de bloei van haar jeugd. Maar dan wordt ze ruw geconfronteerd met het feit dat ze moest zorgen dat zij uit de grijpgrage handen van de plantage-eigenaar bleef.
Naast dit kinderboek is er ook een prentenboek verschenen. Ik heb het verhaal van Aboikoni vertaald naar een prentenboek voor jongere kinderen. Dit boek kan gebruikt worden als voorleesboek of jongere kinderen kunnen het zelf lezen. Beide boeken hebben prachtige illustraties die de lezertjes zeker zullen aanspreken. Illustraties waarin Akesi, Aboikoni, Boni en Rogier en Selina, trots en vastberadenheid uitstralen met de boodschap: Hier ben ik en ik ga door!
Hende muhe den Literatura Arubiano
pa Quito Nicolaas
Si antes hende muhe tabata ser mira como e persona cu despues ta bira mama y ta forma un famia, esaki awendia no ta asina mas. For di cuminsamento di siglo 20 hende muhe tabata traha y ocupa un funcion.Despues cu na aña 1948 e hende muhe a ricibi e derecho di por vota y ser elegi, e impresion cu ta’tin di nos hende muhe a cambia cu tempo. E posibilidad pa traha a keda amplia, despues cu a realisa cu un mercado laboral no por depende di hende homber so y mester por conta tambe cu hende muhe. Den añanan ’80 cierto funcion cu tabata destina solamente pa hende homber a habri pa e sexo femenino.Locual na su turno a trece cu ne cu e profesion cu nan tabata eherce a keda adapta na final di siglo 20. E cambionan cu a surgi ta cu si antes cierto profesion p.e. di enfermera y maestra di skol tabata netamente destina pa hende muhe, awendia por topa e hende muhe den tur ramo di trabou. Cu e cambionan aki tambe tabata di spera cu riba tereno di Arte & Literatura e hende muhe lo a manifesta su mes y ta haciendo esaki mas y mas.
Laura Paskel-Wernet (1911-1962)
Jufrouw Laura Paskel ta un di e promenan cu a sinta pone su pensamento y observacion riba papel. Ta trata aki di e buki ‘Ons Eilandje’(1992) cual manuscrito despues di 41 aña ta keda publica den forma di buki. Aunke Laura Paskel tambe a yega di scirbi storia cortico, e buki aki no ta un novela ni un cuenta cortico, mas bien e ta un obra cu ta relata con Aruba tabata den e era pre-industrial y con esaki a transforma su mes cu establecimento di Lago durante e epoca di industrialisacion. Cu excepcion di un publicacion di Sophie Armand na 1960 titula Moonlight over Basiruti, e bida literario na Aruba a keda practicamente keto despues di fayecimento di Laura Paskel- Wernet na 1962.
Influencia
Durante di dos decada, esta añanan ’60 y ’70 no tabata tin mucho publicacion di nos autornan femenino na Aruba. Den Caribe nos ta mira durante e temporada aki dos novela di autornan Caribense keda publica, esta Wide Sargasso Sea (1966) di Jean Rhys y di Maya Angelou I Know why the caged birds sings( 1969). Den e ex-colonianan di Hulanda, esta Surnam y Corsou por a mira den añanan ’60 –‘70 algun cara di hende muhe – manera Thea Doelwijt, Astrid Roemer y Diana Lebacs – den literatura. Esaki ta ilustra con isola Aruba tabata bibando den e region y cu e centro di actividadnan cultural-literario tabata situa na Willemstad. E añanan ‘ 70 a keda domina door di e poeta Nydia Ecury, kende na 1972 a cera nos conoci cu su prome obra Tres Rosea, sigui pa Bos di sanger (1976) y Na mi kurason mará (1978). Lo bo a spera cu despues di e tres obranan aki, un chispa lo a stimula otro autornan pa publica tambe. Aunke cu e decada di ’70 por ser considera como añanan turbulente, no tabata tin mucho movecion riba tereno literario. Ta den añanan ‘80 nos ta bin topa cu e periodo di ‘booming’ den nos literatura.
Genero
Na Aruba nos ta topa cu e fenomeno cu nos autornan ta cuminsa como escritor di buki mucha y despues ta concentra nan mes riba por ehempel poesia. Masha poco bo ta topa cu un autor kende for di cuminsamento ta scohe pa prosa y ta yega na produci novela pa adulto, literatura pa hoben of di cuenta cortico. Un ehempel di esaki ta e autornan Yolanda Croes, Frances Kelly y Josette Daal. No obstante cu den diferente generonan di literatura tin hende muhe como autor, e impresion ta ser crea cu mayoria a enfoca riba buki mucha. Aparte di esnan cu ta dedica nan mes na skirbi buki pa mucha, nos ta topa un di dos categoria di hende muhe cu a destaca como poeta, skirbiendo y publicando nan poesianan. Entre nan tin algun – por ehempel Desiree Correa – cu a cuminsa prome como autor di buki mucha y despues a pasa na skirbi literatura pa hobennan. Of como poeta – por ehempel Olga Buckley – kende despues a bay dedica su mes cu buki mucha/hoben y e proyecto Bon nochi – drumi dushi.
Buki muchaManera a ser bisa caba un gran parti di nos autornan femenino por keda categorisa bou di e genero di buki mucha. Normalmente hopi di nos autornan ta uza e genero aki como trampolin pa nan progresa den e bida literario. No ta cla ainda kico ta e consideracion cu mayoria ta scohe pa buki mucha. Si esaki ta pa motibo cu skirbi un buki mucha ta tuma menos tempo of ta pa motibo di e mercado, of simplemente cu e autor ta inclina pa skirbi pa mucha. Un di esnan mas conoci den e genero aki ta Liliana Erasmus, kende a publica cinco buki: ‘Rima rond di Aruba’, ‘Mi prome buki di ABC’, ‘Mas rima rond di Aruba’, ‘Magie’, ‘Hopus’ y su mas recien ‘De Knijp-kat’.Tambe mester menciona e escritora Aurita Arends, kende na 2005 a skirbi e buki “Talula ta Tover” y a traduci e obra “Basta Sunchi.” Pa e Festival di Buki di Mucha di 2006 e autor a skirbi e buki “Kingu”. Un otro autor ta Andrea Tchong-Engels kende ta conoci pa su dos bukinan Pepe Pelican y Bubu y Bibi burico. Un di e autornan cu a cambia di of agrega un genero na su obra, ta Alida Kock kende a bin ta moviendo riba e tereno di poesia. Esaki ta trece e siguiente observacion general cu un autor mester por produci mas cu solamente riba su propio tereno di interes. Un autor mester dedica su mes na otro ramo tambe, manera skirbi obra teatral, ensayo, articulo, reseña di buki etc.etc.
Literatura pa Hubentud 
Aunke e grupo mas grandi riba e mercado di buki ta ser forma door di hoben, toch nos mester constata cu tin masha poco buki skirbi pa e grupo di edad aki. Akinan tambe e mesun pregunta ta presenta su mes: Kico ta e motibo cu casi no tin obra pa e hoben por lesa? Parce mi si un dado momento e mercado di buki pa mucha ta satura, cu lo mester enfoca riba otro terenonan, e.o. literatura pa hobennan. E mercado aki casi tin su autornan pa produci material pa e muchanan di 10-12 aña lesa. Straño ta cu e desaroyo na Corsou den añanan ’70 unda Diana Lebacs a publica 4 buki y den añanan ’80 un 4 buki mas pa hubentud, no a impulsa un desaroyo similar na Aruba. Desiree Correa ta un di nos autornan cu primeramente a publica un buki mucha Elefina Elefanta (1980), pa despues na 1984 saca un novelita – Isla di Mosa – pa hoben. Olga Buckley a sorpresa tur hende cu publicacion di e buki pa mucha Bencho a gana un bais (2007). Ultimamente nos por a agrega e prome thriller pa hubentud Black mamba (2011), skirbi pa Rosee Bentana. Ohala cu e genero aki cu mundialmente ta esun mas lesa, na Aruba tambe bira un estimulo pa otro escritor coy un pen cuminsa skirbi. Principalmente
pa e grupo di edad di 13-17 aña tin un necesidad grandi na obra literario.
Poesia
Un di e prome nombernan di poeta cu bo ta scucha ta esun di Digna Lacle-Herrera, cu desde aña ’70 a bin ta publica su poesianan den corant y revista. Den e antologia Cosecha Arubiano (1983) nos ta topa cu un di su prome poesia na Spaño Sabed Escoger. E poeta aki ta un di e tantisimo ehempelnan di nos autornan cu ta skirbi, pero nunca ta’tin e oportunidad pa publica nan den forma di buki. Riba tereno di poesia tabata Philomena Wong cu a destaca mas tanto y esaki limita tambe pa e periodo di 1984 – 1993. Tabata manera bo ta wak den otro paisnan na vispera di nan independencia cu un movimento literario ta lanta cabes. Den e caso di Aruba cu su Status Aparte tabata e motibo cu un generacion nobo di poeta y escritornan a laga tende di nan. Kisas no asina tanto determina dor di nan edad y ideanan politico, pero mas bien pa e mensahe poetico cu nan kier a expresa. Ph. Wong a debuta cu e tomo ‘Mi’ ta biba den mi pensamento (1984), cu ta contene versonan fuerte cu ta tipifica e era di cambio. Su siguiente obra Na kaminda pa Independencia (1986) tabata mas un reflexion riba e transformacion di e sociedad. Den su di tres tomo Di ta …pa ..tabata (1992) e autor ta orienta riba e individuo den bida.
Den añanan ’90 nos ta bin topa cu e obranan di Belen Kock –Marchena, kende a ser considera como e sucesora di Ph. Wong. Na 1998 Belen Kock –Marchena a mira su prome tomo Milager keda publica. Un tomo di poesianan bi-lingual cu ta trata temanan cu pa prome biaha ta keda describi den literatura arubiano. Na 2001 e siguiente tomo bi-lingual a sali: Den bena di bida, den cual e ta constata y cuestiona cierto actitud di e ser humano. Na final di añanan ´90 nos ta cera conoci cu e obranan di Clarette Quandus: Aruba, Prohimo, Inspiracion (1997), Amor y fe(2007) y su ultimo tomo Kibrando e silencio(2011). Ruthy Vrieswijk-Bergen ta e poeta cu a opta pa saca su poesianan riba cd y na ocasion di celebracion di su 50 aña a saca e siguiente cd titula Fifty 1957-2007, conteniendo un coleccion di 25 poesia den e idioma Papiamento, Ingles y Hulandes. Den su programa radial Dushi awasero musical na Radio Kelkboom, Vrieswijk tabata e unico cu sa dedica atencion na literatura y awendia ta skirbi un articulo di actividadnan cultural den corant.
Caranan nobo
Den e milenio nobo, por a mira e cara nobo di poetanan cu ta lantando, consistiendo di: Olga Buckley, Munye Oduber-Winklaar yRosabelle Illes. Esun mas hoben den bida literario ta Rosabelle Illes, kende cu su dos bukinan a capta atencion di un y tur. Si den Beyond Insanity (2005) e ta bay den un dialogo cu su mes, den e siguiente tomo Spiel di mi Alma (2010) e ta trata e temannan for di un otro angulo. E accento bou di e generacion nobo di poetanan ta mas riba e actuacion cu riba e texto/mensahe di e poesia. No por keda sin menciona e nomber di Maria Mathilde Kock, kende a publica E hadrei di inspiracion y Sombra di mi mente. Den e mesun rosea mester referi na e obranan di Caresse Isings Sirena (2004), Transparencia (2007) y Silence of Soul (2008)
Olga Buckley– kende a saca e tomo di poesia Curashi (2003) di biaha a confronta e mundo literario cu su observacion cinico den su poemanan. Cuater aña despues a sigui Sin wak patras (2007). Despues tabata e poeta Munye Oduber-Winklaar na turno a sacudi cu su obra bi-lingual ‘Ta asina y awor mi ta regla cuenta cu bo’ (2007), cual por ser considera como un novum den mundo poetico. Despues di a publica e obra Shelo Santo, unda nos ta bay?, e poeta a opta pa dedica su tempo na e.o. conta storia pa hende grandi. Un di e tomonan cu a haña poco atencion ta From within( 1998) di Greta Hardy, kende ta refleha riba e bida di un studiante na Texas. Lastima ta cu di un poeta manera Giolina Henriquez bo no ta tende casi nada mas, despues cu el a scohe na dedica su mes na un otro ramo di arte y no a sa di combina e dosnan aki cu otro. Su obra Hala di berdad/Wings of truth(1998) tabata un provocacion den tempo pa otronan yega na supera su nivel. E demas poetanan aki tn un solo publicacion riba nan nomber: Gina Henriquez, Ana Krozendijk – de Cuba, Greta Hardy, Giolina Henriquez, L. Euson y Caresse Isings.
Novela
E novelista Yolanda Croes tabata e unico cu den añanan ’90 a dedica su mes na prosa y a produci tres novela: Acompaña pa un angel: E tragedia di buelo 2000(1998), Perdi riba lama (1999) y Unda bo ta mami?Un di nos otro cuentistanan ta Digna Lacle, kende aparte di poesia ta skirbi cuentanan cortico. Un di e storianan aki ta Historia di un kunukero (1973), pero tambe su Cantica y storianan di Pasco. Por lo general Digna Lacle-Herrera ta conoci pa su storianan traduci, storianan cortico y storia largo manera e Storia di mil y un Anochi. Manera tabata di spera e animo na Aruba pa skirbi prosa – compara cu poesia – no ta asina grandi.E caso di Aruba ta mustra bon cla cu e entusiasmo no tey pa skirbi novela, kisas si storia pa mucha of hoben. Pero literatura pa adultonan ta carece pa basta tempo caba di novela skirbi pa hende muhe cu ta trata temanan cu ta toca e.o. hende muhe den tur su calidad. Tin asina tanto tema den nos historia y e presente cu por sirbi pa skirbi un buki, pa deleita e lector cu algo di e custumber of e actualidad na Aruba. Si den añanan ’80 Aruba tabata rondona door di e gruponan di hende muhe, e desaroyo aki no a conduci na un obra literario cu ta ilustra e temporada aki. Apesar di e diferente corientenan den literatura, nos ta mira masha poco efecto di esaki bek den nos literatura Arubiano. Nomber di escritornan den Caribe y America Latino – p.e. Zoe Valdez, Isabel Allende y Edwidge Danticat a anuncia nan mes, mientras e desaroyo ta pasa nos un banda sin cu ta forma parti di dje. Inventarisando e loke a keda skirbi y publica sea na poesia, cuenta cortico of novela pa hoben y adulto, e ta bisa hopi di e autor unda e ta para den bida, con e ta percepia su mundo y na kico su imaginacion ta conduci.
Simia Literario
Como cu literatura Arubiano por ser reparti den e tres idiomanan Papiamento, Ingles y Hulandes, nos tin di menciona tambe esnan cu a publica den e otro idiomanan. Un di e prome autornan riba tereno di prosa cu mester referi na dje ta Giselle Ecury, kende a publica e novelanan Erfdeel (2006) y Glas in lood (2009). Un otro autor ta Joan Leslie kende a publica te awor Bloeiende Flamboyant (2007) y De capriolen van Compa Nanzi (2011). Den e mesun categoria aki no por keda sin menciona Rosa Arrendell cu su novela Dottie, de kleindochter van de oude slavin (2008), kende ta relata di e bida di e migrantenan cu a bin biba na Aruba desde establecimento di Lago. Pero tambe Irma Grovell cu su volumen di storia cortico Kralen uit de Cariben ( 2008), cu ta conta nos algo di e bida na San Nicolas. Na Europa nos ta mira cu lantamento di Fd. Simia Literario, cu un grupo grandi di escritor y poeta femenino Arubiano a asocia nan mes cu e organizacion aki. Pa menciona algun di nan cu tin un of mas publicacion riba nan nomber: Olga Orman, Joan Leslie, Frida Domacassé, Joyce Herry, Alida Kock y Giselle Ecury. Olga Orman ta mas bien conoci pa su bukinan di mucha, banda cu su persona, Joan Leslie y Joyce Herry cada un a publica dos cuenta cortico den e antologia Bentana Habri (2004). Su poesianan y esnan di Joan Leslie, Frida Domacassé yAlida Kock a keda incorpora den diferente coleccion di Simia Literario, manera entre otro: Fruta Hecho( 2006), e cd Cosecha (2006), Symbiose tussen pen en penseel (2008). Joyce Herry y Alida Kock a produci cada un dos buki pa mucha. Frida Domacassé ta skirbi poesia na Hulandes cu Papiamentu y a publica: Dans (2006), Kurason kibrá, kurason hinté (2007), mientras na 2009 su coleccion di storianan Fontein en andere verhalen y Voetstappen op de rots (2011) a keda publica.
Papiamento
Ta di spera cu den e proximo añanan cu mas hende muhe dedica nan mes na literatura di nan pais. Principalmente pa haci uzo di prosa pa describi e realidad y fantasia cu na Aruba ta schuif den otro. Ainda tin un grupo grandi cu no a publica y anan tambe lo mester bin padilanti y saca nan cara. Nos autornan femenino mester tribi di soña y relata e fantasia di un muhe. Hopi di e procesonan pa yega na cultiva un generacion di escritornana a tranca, debi cu decada largo e posicion pa cu nos lenga materno no tabata defini. E echo cu no por a dicidi si Papiamento lo ser uza na skol, pa un gran parti a stroba e producion di obranan literario y alreves. Awor cu UNESCO a proclama e lema Buki pa enseñanza den lenga materno, por constata e falta tin suficiente autor y e necesidad na buki pa uza na scolnan. Echo ta cu e grupo di autor naHulanda ta contribui grandemente cu nan obranan na Literatura Arubiano.
Nieuw systeem fondswerving Kinderboekenfestival
Paramaribo – “Met één Surinaamse dollars per persoon kunnen wij de beoogde investeringen voor het festival plegen. Hierdoor zijn we minder afhankelijk van donorgelden en zullen de toekomstige festivals een duurzaam verloop hebben”, zegt Margerie Stakel-Telgt van het Kinderboekenfestival. Om minder afhankelijk te zijn van donoren en sponsors heeft de Stichting Projekten, die het Kinderboekenfestival uitvoert in opdracht van de Nationale Stichting Kinderboekenfestival Suriname, een nieuw fondswervingsysteem ontwikkeld.
Vrienden van Kbf
De grote afhankelijkheid van donorgelden maakt dat de organisatie van het festival vaak in onzekerheid verkeert. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat het festival aan kwaliteit gaat inboeten. “We willen meer van onze tijd en energie stoppen in het behalen van de doelen en resultaten dan naar gelden zoeken.” De stichting werkt ernaar toe om een fonds ‘Vrienden van Kinderboekenfestival’ in het leven te roepen. Bij een lokale bank zal er een speciale bankrekening geopend worden, waarbij eenieder die het festival een warm hart toedraagt, hun bijdrage kunnen leveren.
Investeringen plegen
“Het zoeken naar mogelijkheden om fondsen te verwerven is nodig, zodat wij investeringen kunnen plegen voor het volgende festival”, zegt Stakel-Telgt. Een van de investeringen is dat de stichting buitenlandse schrijvers bij het festival wil betrekken. “Het betekent dat we als organisatie moeten inkomen voor een deel van hun onkosten, zoals de ticketkosten.” Een ander streven van de stichting is om bij elk festival tenminste één nieuw boek te lanceren. “Als de gelden hiervoor niet beschikbaar zijn, kunnen wij die moeilijk realiseren.” Het Kbf is begonnen met een boekenfonds om ook dit deel van het festival te kunnen garanderen. De opbrengsten van verkochte boeken komen in een fonds terecht waarmee de uitgave van nieuwe kinderboeken kunnen worden gefinancierd.
Standadoptie
Een andere optie voor fondswerving is de adoptie van een stand. Dat betekent dat een organisatie of bedrijf voor een vast bedrag zorg draagt dat die activiteit in een stand kan plaatsvinden. Als bedrijf dek je op die manier de reële kosten van een stand en de gemeenschap krijgt te weten welk bedrijf een bijdrage heeft geleverd. Met dit concept is bij het festival van Sipaliwini van start gegaan. Van de ongeveer veertig stands in Sipaliwini hebben maar twee particulieren een stand geadopteerd. “We hopen dat de festivals in Commewijne en Paramaribo meer particulieren hun medewerking hieraan verlenen”, zegt Stakel-Telgt.
Voorbereiding
De stichting bereidt zich voor op het festival in Commewijne die van 24 tot 26 april plaatsvindt. Dit wordt op het terrein van de Openluchtmuseum Nieuw Amsterdam gehouden. “Tegelijkertijd werken we ook aan het festival van Paramaribo dat wordt gehouden van 27 mei tot en met 1 juni.” De kosten zijn volgens Stakel-Telgt in vergelijking minder dan het festival van Atjoni. “De participerende scholen dragen zelf ook bij door te zorgen voor vervoer naar het festival.”
[uit de Ware Tijd, 14/03/2013]
Curaçaosch Museum opent kinderdorp
In het Curaçaosch Museum, dat dit jaar 65 jaar bestaat, is gisteren het kinderdorp geopend, het ‘Parke Edukativo di Mucha’. Om dit te vieren was er een speciaal optreden van Jeugd Theaterschool Drazans in samenwerking met Sheila Payne. Tevens werden verschillende activiteiten in de museumtuin georganiseerd voor de kinderen tussen de 5 en 12 jaar. Gisteren werd ook het startsein gegeven voor een vernieuwd educatief programma.
[uit Antilliaans Dagblad, 10 maart 2013]
Now in English: Black Mamba
2012, the battle for Atlantis
This astonishing story by Rosee Bentana is about 2012, the year the whole world is holding it’s breath. Unexpectedly Nikita and Claire, two best friends of 15 and 16, move from Europe to a little island in the tropics. They are staying at Black Mamba, the oldest plantation of the island, where scary things happen. Together with their new friends they are going to investigate. When an ancient ghost confronts them with the dark past of the planet, they get into a blood curdling adventure. 2012 appears to be the crucial year to save the world from total destruction. When the two girls pay a visit to NY, they discover that they have been followed ever since they left Amsterdam. Coincidence does not exist as they walk straight into the arms of the enemy.
A breathtaking story that reads like a roller coaster.
The translation of Black Mamba was made possible by John H Walker. The translators of Black Mamba: Annemiek van Vliet, Ellen Scholl and Rieke Renfurm.
RSS
Facebook
Twitter
