door Salomon Kroonenberg Op 10 september is professor Theo Edward Wong, hoogleraar geologie aan de... Lees verder →
Categorie: [Auto]biografie & egoducumenten
Angst voor kankantribomen en boze geesten, árya samáji’s als ‘geestenbestrijders’, botsende opvattingen en bevrijding van vrees
Fragment 8 van mijn opa’s biografie
door Brispath Mahabier
8.1 In Magenta geen angst voor kankantribomen
In Magenta (Wanica, Suriname), in de volksmond Kofroláboiti of kortweg Kofrolá genoemd, had ik als schoolkind geen of nauwelijks huiveringwekkende verhalen over semar ke per (kankantriboom, ik gebruik gemakshalve deze tautologische aanduiding), bhút-prét (boze geesten), spoken bijv. bákru’s en andere boosaardige bovennatuurlijke verschijnselen en krachten gehoord. Dit soort verhalen werden door de plaatselijke árya samáji hindoes fel bestreden. Het bestaan van spoken werd consequent ontkend en tegengesproken. Dat was een van hun stokpaarden op het vlak van godsdienst.
lees verder…Hindiles, Saron- en Büchnerschool, biddende Bris, najar: ‘boze oog’ en pacrá-zang
Fragment 7 van mijn opa’s biografie*
door Brispath Mahabier
Fragment 7 is opgedragen aan drs. Herman Vuijsje, die in 1969 geïnteresseerd raakte in de Surinaamse goden– en geestenwereld. Zijn belangstelling verdween niet: in 2019 heeft hij de jarenlang verzamelde informatie geordend in zijn nieuwste sociaal-antropologische publicatie God zij met ons Suriname Religie als vloek en zegen.
lees verder…Verdwijning, verdriet, liefdesgeschenken, familieberaad, verhuizing en aanpassing
Fragment 6 van mijn opa’s biografie
door Brispath Mahabier
‘liefde heb ik voor de ouden (…)
uit wie wij voortkomen’
(Cándani, z.j. Een zoetwaterlied. Paramaribo: Canna, 2000.)
En toch, ondanks deze respectvolle houding, die ik onderschrijf, gelden in mijn actuele levensfase langzamerhand ook de volgende woorden. Waarom zou ik dit niet toegeven?
‘(…) raakt de groene herinnering
tussen maalstenen
verpulverd (…)
(Raj Ramdas, Kahán hai tu / Waar is zij. Rotterdam: Maya, 2003. )
Manieren om Lambarosa te lezen
door Annel de Noré
Inleiding
De ongeveer zes recensies per boek zijn de enige reacties die ik van lezers krijg. En recensenten zijn ‘bereisde toeristen’. Bovendien blijft het eenrichtingsverkeer: de conventie verbiedt dat een auteur ingaat op een boekbespreking. Sporadisch lijkt het me voor beide partijen zinvol te wijzen op gemiste of verkeerd vertaalde ‘attracties’. Twijfel ik aan het beoordelingsvermogen van deze speciale ‘vertolkers’? Het antwoord is simpel. Na het aftasten van interessant of weerbarstig werk, snak ik vaak naar duiding van de maker zelf. Vooral voor studenten is het handig de auteur eens als mede-evaluator te hebben. Daarom gun ik padvinders graag wat licht in mijn domein.
lees verder…Vaderschap, verplichtingen, verdriet en verhuizingen
Fragment 5 van mijn opa’s biografie
door Brispath Mahabier
‘herinneringen vullen deze en lopen over
ze worden schuim en drogen op’
(Jit Narain, Natráj, De dans van Shiwa.
Paramaribo 2019)
5.1 Parbhoedei, opa’s enige biologische dochter
Zeer waarschijnlijk heeft zich – langzamerhand of spontaan – een liefdesrelatie tussen mijn áji (oma van vaderskant) en mijn adoptie-opa Pulloo Debi ontwikkeld. Hierover heeft niemand in onze familie mij iets verteld. Niet alleen de oudere zusters van mijn vader, maar ook de tien Hindoestaanse immigranten (kalkattiyá’s) in Magenta evenmin. Wisten zij niet wat er gebeurd was, of waren zij solidair met mijn opa?
lees verder…Vriendschap, opa als logé op Nieuw-Meerzorg en terug op Alliance
Fragment 4 van mijn opa’s biografie
door Bris(path) Mahabier
ik denk en schrijf
schrijvend denk ik
denkend schrijf ik
ja, denkend beschrijf ik
de herinnering, mijn herinnering…
Poëziefragment van Rovali (Roep Balak), 1993
1 Mijn beide opá’s ontmoeten elkaar
Mijn sociale ájá P. Debi (1897-1967) kwam (in 1921?) in contact met mijn biologische opá Antu Mahabier (1870-1928), die aan de Libanonweg (in Wanica) met zijn – in Suriname geboren – jonge vrouw en zijn zeven jonge kinderen, o.a. mijn vader (geboren in 1916), woonde.
lees verder…Frank Krake – Menthol
De rubriek Herlezen vraagt aandacht voor boeken die langer geleden zijn verschenen en de moeite van het herlezen waard zijn. Suggesties? Laat het ons weten via ons emailadres. Vandaag een stuk over Menthol uit 2016 van Frank Krake.
lees verder…De romantisering van ware gebeurtenissen
door Hilde Neus
In 2000 kwam de roman De man van veel van Karin Amatmoekrim uit. Deze is gebaseerd op het leven van Anton de Kom. De auteur heeft een korte periode uit dat bewogen leven gelicht en daar een geromantiseerde versie van bedacht. Het ging om een moeilijke periode: de opname van De Kom in een psychiatrisch instituut, omdat het geestelijk niet goed met hem ging. Dit is niet zo verwonderlijk, na alles wat hij had meegemaakt. De controverse ontstond, toen de nakomelingen van De Kom reageerden op deze roman. Want volgens hen was het echt niet zo gebeurd, als Amatmoekrim had beschreven.
lees verder…Pulloo Debi, mijn sociale ájá
Fragment 3 van mijn opa’s biografie
door Brispath Mahabier
1 Mijn ájá’s emigratiemotief: een klap?
Een deel van het Surinaamse verleden van mijn grootvader P. Debi, is zeker ook mijn geschiedenis. Deze beschrijving is absoluut geen fictie, maar een gereconstrueerde werkelijkheid. Als bouwstenen hiervoor dienen eigen feitenkennis, familievertellingen, enkele privédocumenten (een brief, een foto en een spaar- en familieboekje) en herinneringen uit mijn kinder- en volwassenjaren.
lees verder…Voor een vrij Suriname
door Alice Boots en Rob Woortman
De Surinaamse schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom bleef lang vergeten, tot hij werd opgenomen in de hernieuwde canon van de Nederlandse geschiedenis. Het was De Koms levensdoel om de Surinaamse bevolking te bevrijden van koloniale onderdrukking.
Het volle leven van Otmar Buyne
door Michiel van Kempen
Bokser, atleet, huisarts, kinderpsychiater, oprichter van verschillende gezondheidsorganisaties, adept van de Lionsclub, schrijver van vijftien kookboeken: het is een vol leven dat Otmar Buyne – inmiddels 91 jaar oud – geleid heeft. Roy Khemradj wijdde er een boek aan: Kan niet bestaat niet; Het kleurrijke leven van Otmar Buyne.
lees verder…Antu Mahabier, mijn biologische ájá
Fragment 2 van mijn opa’s biografie
door Bris Mahabier
1 De eigen, bescheiden geschiedenis
aise zo
sarke glijden
ákhri sabdwan de laatste woorden
angurian men se uit de vingers
ant ke als een begroeting
swágat ner van het einde
(Uit de dichtbundel Ghunghru tut gail/
De rinkelband is gebroken,
Cándani, 1990)
Bij mij is er – helaas – geen sprake van ‘glijden’ van woorden, zoals in het bovenstaande poëziefragment van Cándani. Neen, de onderstaande tekst is het resultaat van moeizaam denkwerk, van het zorgvuldig aaneen smeden van oude en vage herinneringen van iemand die blijmoedig de tachtig nadert. Gelukkig laat mijn geheugen mij (nog) niet in de steek. Het zijn wel de ‘laatste woorden’, maar tegelijkertijd ook de eerste geschreven woorden over Antu Mahabier, onze ájá en náná (grootvader van vaders- en moederszijde). Meer informatie over deze opa heb ik niet en heeft misschien niemand.
lees verder…
RSS
Facebook
Twitter
