Caribiaan in Brazilië
Geboorten van literatuur 10
In een reeks opstellen, verschenen tussen 1977 en 1982 in de Amigoe, behandelde criticus B. Jos de Roo de geboorte van de Caraïbische literatuur. Caraïbisch Uitzicht herdrukt graag deze reeks, zodat die een tweede leven kan krijgen. Vandaag een tweede stuk over Michael Anthony van Trinidad.
door B. Jos de Roo
Al eerder is er op deze pagina aandacht besteed aan de Trinidadiaan Michael Anthony. Hij is een schrijver die het gewone dagelijkse leven een ongewone glans weet te geven. Zijn schijnbaar eenvoudige vertellingen berusten op een levensgevoel, dat dicht tegen de natuur aanleunt. Een treffend voorbeeld daarvan is zijn bekendste werk The Year in San Fernando, waarin hij de volwassenwording van een jongen beschrijft. Volwassen worden betekent volgens Michael Anthony het aanvaarden van het natuurlijke levensritme.
Streets of conflict stamt uit 1976. Het neemt binnen het oeuvre van Michael Anthony en binnen de Caribische literatuur een aparte plaats in. De roman gaat niet over de kleine dingen van het leven, maar over een studentenrevolutie. Binnen het werk van Michael Anthony is dat uitzonderlijk, maar niet binnen de totale Caribische literatuur, waar revolutie een veel beschreven thema is. Wel uitzonderlijk is de visie van Michael Anthony. Hij vindt revolutie niet het aangewezen middel om verbeteringen in de levensomstandigheden tot stand te brengen. Opmerkelijk is dat Michael Anthony als plaats van handeling Brazilië kiest. Hij beschrijft in Streets of conflict het leven van een paar Trinidadiaanse emigranten naar Brazilië. Daarmee doet hij recht aan de veel oudere emigratie naar de regio. De Trinidadiaan Mac leidt in Streets of conflict een talenschool in Rio de Janeiro. Hij is lid van de revolutionaire studentenbeweging UNE, omdat hij de levensomstandigheden van de zwarte minderheid in Brazilië wil verbeteren. Hoewel hij black beautiful vindt, is hij zelf getrouwd met een blanke Braziliaanse. In de UNE leert hij Ilke kennen, die van Duitse afkomst is. Hij begint een verhouding met haar en slaat er zelfs zijn eigen vrouw het huis voor uit. Dit tot ergernis van een zwarte lerares aan zijn school, Marisa. Deze Braziliaanse is de spil om wie het verhaal draait. Twee Trinidadiaanse jongens zitten achter haar aan. De jonge, onstuimige Craig legt het daarbij af tegen de wijzere Alvin. Kern van het verhaal is de tegenstelling tussen Marisa en Mac. Marisa wijst Mac voortdurend op zijn inconsequenties. Mac zégt op te komen voor de zwarten, maar valt zelf op blanke vrouwen. Hij zégt van Brazilië te houden, maar wil wel alles veranderen. Hij zégt van de gewone man te houden en voor hem op te komen, maar als deze gewone man hem niet begrijpt, toont hij minachting voor hem.
Echte veranderingen, zo stelt Marisa, moeten uit de mensen zelf komen. Wie niet zelf naar de verkondigde normen kan leven, moet geen revolutie maken, want een revolutie kost onnodig mensenlevens.
De echte revolutie begint bij jezelf. Dit is de boodschap die Michael Anthony Streets of conflict meegeeft. Revolutionair de straat oprennen, zonder dat je je leven naar je hoogstaande normen kunt inrichten, is een teken van onvolwassenheid. Bij volwassenheid hoort ook het leren leven met onrecht. Dat onrecht moet wel bestreden worden, maar allereerst door zelf je leven in te richten naar je normen van rechtvaardigheid. Met deze boodschap trekt Michael Anthony de lijn uit zijn vroegere werk door. Door zijn genuanceerde visie op het populaire revolutie-thema verdient Streets of conflict een aparte plaats in de Caribische literatuur.
[Eerder verschenen in: Amigoe, 22-5-1981.]
RSS
Facebook
Twitter
