‘Buck breaking’; politieofficieren aan de schandpaal – Leren van geschiedenis 57
door Hilde Neus
Af en toe bieden sociale media een geweldig insteek voor een column. De ontheffing van Raoul Hellings en Sergio Gentle werd op een Facebookpagina gekenmerkt als ‘buck breaking’, het Amerikaans ‘slang’woord voor ‘het breken van een neger’. Dit is nu gaande met enkele van de leiders van de Organic-beweging, die als politieofficieren in juli protesteerden tegen de regering. Zij hadden uitgesproken commentaar op het beleid en eisten een aantal veranderpunten. Organic wilde niet in dialoog, omdat de regering vaker toezeggingen doet die ze niet nakomt. Hellings en Gentle moeten een kopje kleiner worden gemaakt. Omdat ze als leiders een bedreiging zijn voor de gevestigde orde; jong, energiek, gepassioneerd, welbespraakt, en intelligent. Of je het met ze eens bent of niet.
Hellings heeft zijn doctoraal gedaan in bestuurskunde, met specialisatie internationaal- en mensenrecht. Gentle rondt na een bachelor Economie nu zijn masters bedrijfskunde af in Strategy, Entrepeneurship and Leadership. Naast deze studies aan de Anton de Kom Universiteit, hebben ze tussendoor de bachelor politiekunde behaald en zijn tot de rang van inspecteur bevorderd. Inmiddels hebben zij op 13 september een rechtszaak ingediend bij het Hof van Justitie in verband met hun buitenfunctiestelling. Daarna zijn er nog enkele aanvullende zaken ingebracht. Ook hebben ze hun zaak voorgelegd aan de United Nations en de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS).
Verdeel en heers
Gentle en Hellings hebben een sterke bond gecreëerd en zijn in 2021 teruggetreden (nu adviseur). Milando Atompai (met een titel in rechten) is bij de laatste bondsverkiezingen gekozen tot voorzitter door 77% van de leden. Zolang deze bond een stevige voetafdruk neerzet, vormt ze een bedreiging. De manschappen zijn een eenheid, maar haal de ‘bucks’ eruit, en breek ze. Om ze klein te krijgen wordt karaktermoord gepleegd.
De SPB wordt een gebrek aan diplomatie verweten. Dat de ministers van Justitie en Politie zijn insteek ongezouten op tafel legt, lijkt geen probleem. In een cirkelredenering stelde hij tijdens een persconferentie dat de twee officieren het land en hun collega’s in gevaar brengen. Maar aanvankelijk ging het om basisvoorzieningen (zoals kleding of voertuigen) voor de agenten, waar geen invulling aan wordt gegeven. De overheid belooft al jaren verbetering, maar schuift die voor zich uit. Het leger en de politie hadden vroeger bevorderingsregels naar rang en anciënniteit. Er heerste een kadaverdiscipline: bevel is bevel. Tegenwoordig laten de lagere rangen zich niet monddood maken en zijn in vele landen vakbonden opgericht.
Aan de schandpaal
De ‘buck breaking’ strategie is zo oud als de wereld. Een van de repressieve middelen van machthebbers is om sterke mannen te isoleren en publiekelijk aan de schandpaal te nagelen. Dit als voorbeeld voor de massa: kijk wat er met je gebeurt als je je mond durft open te doen! Ook de regering Bouterse trachtte in 2017 de protesten in de kiem te smoren door de actievoerders Hofwijks, Boerleider en Valies op te pakken. Het is een beproefd middel om verzet te breken. Dan hebben we het niet eens over de executie van 15 burgers die werden terechtgesteld omdat zij kritische stemmen waren tegen de militaire machthebbers, in 1982. In de koloniale tijd werd Doedel in het gesticht weggestopt en De Kom verbannen uit zijn geboorteland. In 1922 protesteerden plantage-eigenaren gezamenlijk tegen belastingverhoging en sloot de politie enkele raddraaiers op. Omdat de Paranen bleven protesteren, werden de arrestanten vrijgelaten. Als de groep zich niet laat verdelen, blijft de vuist sterk.
Openbare terechtstelling
Tijdens de slaventijd werden opstandige slaven op de plantage hard aangepakt, om als voorbeeld voor anderen te dienen. De omstanders moesten weten dat handelen tegen het gezag absoluut niet werd getolereerd en bij overtreding de gevolgen desastreus waren. Het Hof legde gruwelijke straffen op, uitgevoerd op het galgenveld. Vooral zo openbaar mogelijk om anderen te ontmoedigen actie te ondernemen tegen de meester, of het systeem. Een bekend voorbeeld hiervan zijn Codjo, Mentor en Present, drie mannen uit een grotere groep die in 1832 tot de doodstraf middels openbare verbranding werden veroordeeld. De executie vond plaats op de exacte locatie waar zij brand hadden gesticht aan de Heiligenweg. De rechters oordeelden dat de schade van hun acties voor de samenleving enorm groot was, en legden navenante straffen op. In de 18e eeuw werd na de vaak gruwelijke terechtstelling het hoofd van de veroordeelde op een staak geplaatst om als permanente waarschuwing te dienen voor het volk.
Ondanks alle repressie van bovenuit, zetten bewegingen van onderaf toch vaak door. De geschiedenis zal uiteindelijk bepalen wie er gelijk had!