Boek Troepenmacht in Suriname overhandigd aan commandant landstrijdkrachten
Luitenant-generaal Mart de Kruif, commandant van de Nederlandse landmacht, kreeg donderdagmiddag het eerste exemplaar overhandigd van De Troepenmacht in Suriname, de Nederlandse defensie in een veranderende koloniale wereld 1940-1975. Dr. Ellen Klinkers schreef dit boek in opdracht van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. De presentatie vond plaats in de Kromhoutkazerne te Utrecht in aanwezigheid van een groot aantal oudgedienden van de TRIS, de Troepenmacht In Suriname. Mevrouw Klinkers is verbonden aan het Koninklijk Instituut voor Taal, Land- en Volkenkunde, KITLV, en schreef eerder over de Nederlandse politie in Suriname.
Ellen Klinkers overhandigt het eerste exemplaar van het boek aan de commandant van de landstrijdkrachten.
Nostalgie
Ad van Wingerden, voorzitter van de Stichting TRISkontakten, is zeer ingenomen met dit boek waarin voor het eerst ‘wetenschappelijk bestudeerde feiten over de TRIS zijn vastgelegd.’ Zijn stichting heeft vanaf het herstel van de democratie in de jaren negentig van de vorige eeuw, inmiddels een vrij hechte band met Suriname opgebouwd en heeft verschillende projecten gerealiseerd, waaronder een herdenkingsmonument voor oud TRIS-militairen in Paramaribo. Elk jaar rond de onafhankelijkheidsviering is Van Wingerden met een grote delegatie van oudgedienden aanwezig in Suriname. Komende zondag gaat hij weer met zeventig personen en zal ook dit boek worden aangeboden.
TRISkontakten heeft in het verleden enkele publicaties uitgebracht zoals Verliefd op Suriname, en Dienstplichtig in Suriname als herinnering aan een mooie tijd. “Toen wij in Suriname waren toen hoorden wij bij de bevolking. De oude vlag van Suriname had vijf sterren; de TRIS was de zesde ster en als ‘Jantjes’ waren we overal welkom. De politieke spanningen na 1945 in andere delen van het Koninkrijk, zoals in Nederlands Indië en later met de grote straatrellen van mei 1969 te Curaçao, heeft de TRIS in Suriname nooit gekend. Het was een eer om als dienstplichtig militair te worden uitgezonden naar Suriname, zo herinnert de commandant zich het beeld over de TRIS in Suriname.
Grensconflict Guyana
Toch is het volgens onderzoekster Ellen Klinkers bijzonder dat de Nederlandse legerleiding in Den Haag het verzoek van premier Pengel afwees voor militaire bijstand toen Guyanese militairen de Post Tigri in het zogenoemde ‘betwist gebied’ op de zuidgrens van Suriname en Guyana overvielen en bezet hielden. Hier was overduidelijk sprake van een militair conflict tussen twee landen. Maar Nederland wilde niet ingrijpen met als argument dat er onduidelijke afspraken waren over de grens. “Pengel besloot toen een politie-eenheid naar de grens te sturen met militaire taken, wat natuurlijk heel raar was”, zegt Klinkers.
Behalve de defensie tegen een externe vijand was de TRIS er ook voor het verlenen van militaire bijstand aan de politie in tijden van onrust, als de Surinaamse autoriteiten hierom vroegen. Meerdere keren werden dienstplichtigen in het Prins Bernhard Kampement geconsigneerd en erop voorbereid dat zij mogelijk de wapens moesten opnemen tegen burgers. Bijvoorbeeld bij grote stakingen van 1969 en van 1973 in Suriname. Zover kwam het echter niet. Achter de schermen kreeg de politie trainingen en materieel van de TRIS om zelf de orde te handhaven. Spannend was het ook aan de vooravond van de Surinaamse onafhankelijkheid met de hoogoplopende etnische spanningen en branden in de binnenstad van Paramaribo. Opeenvolgende troepencommandanten beseften in toenemende mate dat militaire bijstand bij de binnenlandse ordehandhaving tot kritiek zou leiden in de samenleving en in kringen van de politieke oppositie. De TRIS was dus terughoudend maar volgens mevrouw Klinkers wel heel zichtbaar. De troepenmacht groeide van zo’n 200 man voor de oorlog tot rond de 1000 eind jaren zestig. Patrouilles in kustgebieden en parades op hoogtijdagen waren bedoeld als oefening maar ook als machts- en vlagvertoon om zoals het in een patrouille-instructie werd vermeld ‘kwade elementen ontzag in te boezemen en van het plegen van verzet of wangedrag af te houden’.
De TRIS in Suriname, eindigt op 25 november 1975. De problemen die daarna ontstonden met het operationaliseren van de Surinaamse Krijgsmacht SKM, komen niet aanbod. Wel zie je duidelijk in de aanloop naar 25 november 1975 de contouren van een wankele organisatie ontstaan, zegt Ellen Klinkers. “Er waren geen Surinamers met een hoge militaire rang. De top van het leger kwam uit Nederland. Dus er moest heel snel een Surinaamse officierskorps worden gevormd met als allerlaatste actie de overdracht van het commando aan de nieuwe legerbevelhebber kolonel Y. Elstak van de SKM”. Toen de auteur deze naam in haar presentatie noemde, moesten enkele oudgedienden van de TRIS – ik zat in hun midden – met de hand op de mond een lach onderdrukken.
De Troepenmacht in Suriname – De Nederlandse defensie in een veranderende koloniale wereld, 1940-1975, is uitgebracht door Uitgeverij Boom. Het boek kost 25 euro.
Roy.khemradj@gmail.com
[van Starnieuws, 6 november 2015]
RSS
Facebook
Twitter
Voor de aanbieding van haar boek in Suriname vertrekt de auteur een dezer dagen herwaarts
Grens conflict 1969 op Tigrie gebied.
Ik ben zelf Defpol persoon geweest. Toen de Guyanese militairen ons aanviel, hebben wij hulp gevraag aan de gelegerde TRIS militairen die gelegerd waren waren op Coerini. Maar zij hebben aan ons in de steek gelaten. Wij hebben alles plat gebrand en weggevlucht.
De TRIS militairen waren niet opgeleid tegen oorlog, want zij waren in Suriname gelegerd als pietjes en katjes. Merendeels waren vakantie lopers.
Bramhdew DEFPOL medewerker