Baanbrekend onderzoek in gynaecologie
door Mineke de Vries
Uit recent onderzoek blijkt dat veel meer vrouwen dan tot nu toe gedacht werd, nadelige gevolgen ondervinden van een curettage na een miskraam. Verklevingen aan de baarmoederwand kunnen leiden tot moeilijk zwanger worden, maar ook tot complicaties in de zwangerschap. Angelo Hooker, gynaecoloog in het Zaans Medisch Centrum ontving voor zijn onderzoek hiernaar diverse awards. Aanleiding tot een gesprek over zijn ervaringen als gynaecoloog en onderzoeker.
Het ziekenhuis onder de rook van Amsterdam loopt langzaam leeg met bezoek en artsen die hun dienst erop hebben zitten, maar voor gynaecoloog Angelo Hooker begint de avond- en nachtdienst pas net. De telefoon gaat geregeld en we lopen samen naar de afdeling Verloskunde waar een vrouw aan het bevallen is en waar Hooker een patiënt met een gynaecologisch probleem ook ’s avonds nog maar even laat komen, omdat ze zich zo’n zorgen maakt. Een toegankelijk arts, die vooral het contact met mensen zo belangrijk vindt.
Inschattingsfouten
De van Curaçao afkomstige Hooker is sinds 2012 in dienst van het Zaans Medisch Centrum, waar hij met zes collega-gynaecologen, negen arts-assistenten en twee klinisch verloskundigen samenwerkt op de afdeling Gynaecologie en Verloskunde. Hooker: “Het is een fijne groep om mee te werken, bijna een soort familie, dat moet ook wel omdat we ook tegenslagen samen moeten opvangen.” De taken zijn verdeeld en Hooker houdt zich vooral bezig met bevallingen, fertiliteit, anticonceptie, menstruatie- en overgangsklachten. De bevallingen vindt hij nog altijd één van de mooiste dingen om getuige van te zijn, elke keer weer een wonder. “Maar het gaat ook weleens fout, door omstandigheden buiten jou om, maar ook door eigen inschattingsfouten, dat is een zwaarte die je meedraagt. Een kind is het kostbaarste wat mensen krijgen, de verantwoordelijkheid die je als arts hebt, is enorm. Recent verloren we een kindje van ruim 40 weken, het hele team is daardoor geraakt. Aan de andere kant geeft het ook voldoening deze mensen goed te begeleiden en als je na twee weken een kaartje krijgt waarop staat: ‘Bedankt dat je ons hebt geholpen in het moeilijkste moment van ons leven’, dan krijg ik een boost waardoor ik er weer tien jaar tegenaan kan.”
Kentering
Angelo Hooker woonde tot zijn twaalfde op Curaçao. Net toen hij op de Marnix-mavo zat, besloot zijn nog jonge moeder, ze was achttien toen ze hem kreeg, dat ze als kraamhulp nog een opleiding in de zorg wilde doen in Nederland. Ook vader zegde zijn baan bij de raffinaderij op en het gezin vestigde zich in de Amsterdamse Bijlmer, waar Angelo op school ging; van de mavo naar de havo, van 4 havo naar 5 vwo. Op zijn 17e wilde moeder terug naar Curaçao maar Angelo bleef bij een tante, omdat hij het jaar erna ging studeren. Wàt dat werd, wist hij nog niet, maar de beslissing voor een studiekeus kwam door een onverwachte gebeurtenis. Wonend bij zijn tante in één van de Bijlmerflats was hij op een avond getuige van de Bijlmerramp. Een Boeing vloog de flat in achter hun flat. “Ik weet het nog zo goed, je onthoudt de gekste details. We waren voetbal aan het kijken, PSV stond met 7-0 voor. Aan de motor hoorden we dat het foute boel was, toen een knal en een explosie. We renden naar buiten, ik zag de vleugels van het vliegtuig, de wielen op straat en zoveel gegil. Het was bijna niet uit te houden door de kerosinelucht. We liepen tussen de wrakstukken door en ik voelde me machteloos vanwege het gevoel te willen helpen en niet te weten wat je moet doen. Dat was voor mij een kentering en betekende een directe aanleiding om geneeskunde te gaan studeren.”
Stages in Sehos
Toen hij zijn tweedejaars-stage verloskunde/gynaecologie volgde, was hij meteen verkocht en dat is nooit veranderd. “Uit mijn verslag van toen bleek al de enorme impact die het op me had. Het is zo intiem op dat moment deel te zijn van iemands leven. Het is hun feestje en jij mag de gastheer zijn.” Tijdens de co-schappen gynaecologie – die hij in het Sehos deed – kwamen er ook andere aspecten bij, waarbij het veelal het praktische werk is dat hem aanspreekt. “Gynaecologie is afwisselend, je doet operaties, poli-diensten, bevallingen. De tegenstellingen zijn groot, bevallingen zijn meestal een feest, maar daarentegen zijn er ook mensen met kanker.” Ook zijn kennismakingsstage in het eerste jaar deed hij in het Sehos. “Dat is een soort verpleeghulpstage, het gaat erom dat je leert wat de verpleegkundigen doen. Hilarisch, omdat de vrouwelijke patiënten mij eerst niet aan hun bed wilden, laat staan dat ik ze mocht wassen!” Het werken op Curaçao was goed om andere regels, andere manieren van aanpak te ervaren, ook hoe je patiënten benadert: “In Nederland leg je de patiënt verschillende opties voor en bespreekt die gezamenlijk om te besluiten wat je gaat doen. Als je op Curaçao opties voorlegt, denken ze meteen: die weet het zelf kennelijk niet! Dokters staan daar veel meer op een voetstuk.” Medisch gezien zijn er op Curaçao ook andere ziektebeelden. “Daar zag ik écht zieke mensen, veel vrouwen met zwangerschapsvergiftiging. Donkere vrouwen zijn daar vatbaarder voor dan blanke, maar misschien wachten ze ook te lang om te komen. Verder spelen natuurlijk veel tienerzwangerschappen, maar tegelijkertijd heb ik juist daar geleerd om niet te oordelen. Je moet ieder mens in zijn eigen referentiekader zien. Heel jong kinderen krijgen is in sommige groepen heel gewoon, ik moet me geregeld realiseren dat veel klasgenoten toen ik net afstudeerde, allang kinderen hadden. Terugredenerend naar hun referentiekader: bij tienerzwangerschappen is er ook een groot sociaal vangnet, dus het komt vaak wel goed met die tienermoeders.”
Leven en dood
Afstemmen op degene die tegenover je zit, dat is wat een goede arts steeds doet, dat geldt voor je taalgebruik maar ook voor de levenssituatie. Dat je de patiënt ziet als mens, in het geheel van zijn omgeving is het belangrijkste. “Het zijn soms moeilijke afwegingen die je moet maken, ik wil dat graag met de patiënt bespreken. Samen met die 85-jarige vrouw bespreek ik of ik haar nog ga behandelen tegen kanker, maar ook met het 18-jarige zwangere meisje ga ik het gesprek aan over het feit dat ze geen anticonceptie heeft gebruikt en wijs haar op haar verantwoordelijkheid. Ik kan aardig directief zijn, daar sta ik om bekend. Je neemt veelomvattende beslissingen, die gaan over leven en dood.” Op de afdeling Gynaecologie krijgen ze geregeld te maken met het afbreken van zwangerschappen. “Zo eenvoudig is dat niet: dertig procent van de vrouwen krijgt spijt en vrijwel iedereen draagt het toch hun leven mee.” Hooker gaat het gesprek met de vrouwen aan, waarbij hij ingaat op de vraag of het hun eigen keuze is of gedwongen, of over andere opties is nagedacht en hij geeft het wettelijke verhaal mee van de vijf officiële bedenkdagen. “Maar bovenal stel ik me op als de dokter die ze bij welke keuze dan ook zal ondersteunen. Als ik twijfel haal ik er een collega bij.” Eén keer weigerde hij pertinent een ingreep uit te voeren bij een meisje dat voor de vierde keer een abortus wilde, zonder ooit anticonceptie te gebruiken. “Je moet je eigen grenzen bewaken, ik wil mezelf in de spiegel blijven aankijken. Ik draag de verantwoordelijkheid voor wat ik doe, je moet dicht bij jezelf blijven.” Bij de ingrepen zelf denkt hij niet teveel na: “Dit is niet het prettigste deel van het vak.”
Awards
Recent verdiepte Hooker zich in de risico’s op verklevingen in de baarmoederwand na miskramen. Hij verzamelde alle gepubliceerde literatuur en zette die op een rijtje. Uit zijn systematische review kwam hij tot de schokkende ontdekking dat wat altijd werd aangenomen, namelijk dat maar bij één procent van de vrouwen verklevingen optrad, in werkelijkheid bijna twintig procent is. Eén op de vijf vrouwen krijgt dus na een operatie – de curettage die na een miskraam vaak wordt gedaan om de baarmoeder schoon te maken – verklevingen van de baarmoederwand. Bij de helft van de vrouwen gaat het om minimale verklevingen, bij de andere helft zijn het zodanige misvormingen van de baarmoeder, dat de kans op zwangerschap drastisch vermindert of dat complicaties tijdens de zwangerschap ontstaan. “Wat er gebeurt bij verklevingen is dat de holte die de baarmoeder is, verandert van vorm. Er ontstaan een soort bruggen binnen die holte, doordat delen aan elkaar ‘’plakken’’. Zo krijg je compartimenten in wat één ruimte zou moeten zijn. Je kunt je voorstellen dat het innestelen van een eitje in die kleine ruimtes moeilijk wordt.” Voor zijn onderzoek naar de risico’s van verklevingen na een miskraam ontving Hooker van de NVOG – de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie – de Young scientist award. Vanuit deze vereniging verdiepen verschillende werkgroepen zich in een onderdeel van de gynaecologie. Hooker sloot zich aan bij de werkgroep van gynaecologen die speciaal bezig zijn met endoscopie in buikholte en baarmoeder, de zogenaamde sleutelgatchirurgie. De award bestond naast de eer uit een reis naar Berlijn waar hij het congres van de European Society Gynaecology and Endoscopy bezocht (het Europese zusje van de werkgroep waaraan Hooker deelnam). Hij hield op dat congres een lezing over zijn bevindingen. Vervolgens kreeg Hooker van het Curaçaohuis de Manera solo di Korsou den Exterior award, een award voor Antillianen die zich in het buitenland verdienstelijk maken, met de belofte de studie bekend te maken bij het ministerie van Volksgezondheid op Curaçao.
Nieuw middel
Momenteel is Hooker bezig met een vervolgstudie. Er is namelijk een middel op de markt gebracht om de kans op verklevingen te voorkomen of te minimaliseren, een soort gel die in de baarmoeder wordt ingebracht na de curettage. “Dit is mogelijk omdat de baarmoeder afgesloten en overzichtelijk is, maar de gel wordt ook al gebruikt bij verklevingen in de buikholte na andere operaties, wat ook vaak voorkomt.” Als bijkomend voordeel geldt dat kosten van heropnames, die vaak te wijten zijn aan ontstane verklevingen, verminderen. “We zijn een vervolgstudie, de zogenaamde PAPA-studie gestart naar de resultaten van de gel onder een groot aantal ziekenhuizen. Vrouwen die meedoen aan het onderzoek krijgen acht tot tien weken na de curettage een kijkoperatie waar we kijken of verklevingen zijn ontstaan in de baarmoeder. Tevens wordt onderzocht hoeveel vrouwen binnen het jaar zwanger werden en hoe de zwangerschap verloopt.” Hooker, die het onderzoek leidt, denkt halverwege dit jaar de resultaten bekend te kunnen maken. Angelo Hooker, een betrokken arts, die dichtbij zijn patiënten staat. Waar hij kan, wil hij mensen adviseren en informeren, of dat nu in het ziekenhuis is, of zelfs via social media. “Zo gaat dat tegenwoordig, mensen weten je overal te vinden. Ik krijg wereldwijd vragen om informatie, uit Portugal, Egypte, de V.S., maar vooral heel veel uit Curaçao. Ik ken daar natuurlijk nog veel mensen.” Voordat hij kinderen had, ging hij een paar keer per jaar terug, naar familie maar ook om te helpen bij duikschool Wederfoort, waar hij lesgaf. “Het is nu al vier jaar geleden dat ik er was, veel te lang.” Geregeld komt toch ook de vraag op of hij zich niet weer op Curaçao zal vestigen. “Maar omdat ik zelf de overgang naar Nederland als zo zwaar en ingrijpend heb ervaren qua aanpassing en wennen, wil ik dat mijn kinderen niet aandoen.” Hoe dan ook blijft het wel altijd trekken.
RSS
Facebook
Twitter
