Astrid Roemer mag deze staatsprijs niet krijgen
door Gerard Spong
De Surinaamse auteur Astrid Roemer vond het nodig de loftrompet te steken over Desiré Delano Bouterse. Hij zou „onvergetelijk moedig” zijn en een standbeeld verdienen voor het op gang krijgen van een dekolonisatieproces. Bouterse is in Nederland en in Suriname wegens ernstige misdrijven veroordeeld tot 11 jaar en 20 jaar gevangenisstraf wegens drugshandel en meervoudige moord.
Deze meervoudige moord betrof de zogeheten ‘8 december 1982’ moordpartij in het militaire Fort Zeelandia. Vijftien prominente Surinamers onder wie een vakbondsleider, advocaten, een journalist, universitair docent en een zakenman werden zonder enige vorm van proces geëxecuteerd. Een ooggetuige heeft in zijn strafproces bij de Krijgsraad verklaard dat de slachtoffers één voor één voor Bouterse, gezeten achter zijn bureau, werden geleid die hen de tekst voorhield: „U bent tot de dood veroordeeld, hebt u hierop nog wat te zeggen”, waarna ze minuten later werden neergeknald. De meeste slachtoffers vertoonden bij de autopsie ook sporen van marteling. Iemand met deze ‘track record’ onvergetelijk moedig noemen geeft blijk van een tijdelijke of blijvende bewustzijnsvernauwing en/of vertroebeling van cognitieve vermogens. Daarom meen ik dat mevrouw Roemer niet goed snik is.
Haar dwaling over een tot 20 jaar veroordeelde moordenaar tegen wie enkele weken geleden bij de krijgsraad in een verzetprocedure door de militaire aanklager opnieuw een gevangenisstraf voor de duur van 20 jaar is geëist, laat onverlet dat zij over literaire kwaliteiten schijnt te beschikken. Daarvoor heeft zij de Prijs der Nederlandse Letteren door de Nederlandse Taalunie toegekend gekregen. Deze prijs zou haar in de maand oktober door de Belgische koning Filip worden uitgereikt. Daargelaten de opmerkelijke stand van zaken dat mevrouw Roemer veel waarde hecht aan het dekolonisatieproces, maar tegelijkertijd niet vies is van een literaire prijs van de voormalige kolonisator, geven haar uitlatingen over Bouterse blijk van disrespect voor de Surinaamse rechtsstaat in het algemeen en de Surinaamse rechter in het bijzonder.
Het strafproces bij de krijgsraad heeft zich in ruim 14 jaar voltrokken. Over rechtsstaat gesproken valt te noteren dat in zijn strafproces vele getuigen ter terechtzitting zijn gehoord en sprake is van een 116 pagina’s tellend, uitvoerig gemotiveerd vonnis, gebaseerd op 56 bewijsmiddelen. Met name zag de uitvoerige motivering op zijn medeplegen. Overwogen werd dat Bouterse tezamen met (twee) anderen heeft gehandeld als een (drie-)eenheid, een plan heeft beraamd en sprake was van weerloze slachtoffers die hij onder het mom van op de vlucht geslagen heeft doodgeschoten c.q. doen doodschieten c.q. om het leven gebracht c.q. doen brengen. De leden van de krijgsraad zijn overigens – hoe bizar – door hem zelf benoemd en beëdigd. Een groot deel van de periode van 14 jaar was Bouterse niet alleen hoofdverdachte, maar ook president van het land.
Het vergt grote zedelijke moed onder deze buitengewoon klemmende omstandigheden, waarbij intimidatie van de leden van de krijgsraad niet werd geschuwd, recht te spreken en wegens moord een lange gevangenisstraf op te leggen. Deze intimidatie bestond uit het feit dat de beveiliging van de leden van de krijgsraad rechtstreeks onder bevel van de president – de hoofdverdachte – werd geplaatst.
Het is een staatsprijs
De gewraakte uitlatingen van Roemer waren voor mij en onder meer Noraly Beyer, voormalig NOS-presentatrice, aanleiding de Belgische koning te verzoeken niet zoals te doen gebruikelijk aanwezig te zijn bij de prijsuitreiking en daardoor aan die uitreiking luister bij te zetten. Binnen 24 uur werd dit verzoek gehonoreerd.
Rest de vraag of de prijs zou moeten worden ingetrokken? De Prijs der Letteren is een staatsprijs. Door zich niet uitdrukkelijk te distantiëren van haar politieke opvattingen bestaat het risico dat bij het publiek de indruk ontstaat dat de staat niet zo zwaar tilt aan haar kwalijke opvattingen. Intrekking van de prijs ligt reeds hierom in de rede. Belangrijker is echter dat Nederlands belastinggeld (40.000 euro) niet moet worden besteed op welke grond dan ook aan een persoon die anti-rechtsstatelijke opvattingen verspreidt, bovendien ten behoeve van een persoon die jarenlang Nederland heeft verketterd.
We zijn wel goed, maar niet gek.
Oorspronkelijk verschenen in NRC, 14 augustus 2021.
RSS
Facebook
Twitter
“Suriname wilde een eigen leger. De Nederlandse regering, Jan Pronk voorop, was daar in eerste instantie op tegen. Uiteindelijk ging hij toch overstag. “Wij zeiden: er is geen enkel land dat onafhankelijk is geworden dat niet binnen de kortste keren geconfronteerd wordt met een militaire staatsgreep. Probeer dat te voorkomen door geen leger op te bouwen.”
“In 1980 kwam die militaire staatsgreep er toch, onder leiding van Desi Bouterse. Een coup waar Nederland zelf een dubieuze rol in heeft gespeeld. Hoe dat precies zat wordt echter pas in 2060 publiekelijk gemaakt. Dat frustreert Pronk: “Moet u zich voorstellen: dan is iedereen dood die er in 1980 was.”
https://www.nporadio1.nl/nieuws/politiek/3a9bc38e-8335-4c14-8099-543d39d4c8fc/jan-pronk
Als men echt gerechtigheid wil zou men die beertput open moeten breken en pietlullig achter uitspraken van een individu gaan.
Alhoewel ik geen advocaat ben kwam mijn klacht tegen de antidemocratische anti-rechtsstatelijke handelingen die Suriname naar de klooien heeft geholpen en mij ontheemde, om vervolgens slachtoffer van de antidemocratische onmenselijkheid en onderdrukking in Amsterdam te worden voor de rechtbank in New York https://dockets.justia.com/docket/new-york/nysdce/1:2012cv07037/401791
De feiten konden niet tegengesproken worden. Advocaat van de gedaagden aan de macht was Olav Haazen https://www.universiteitleiden.nl/en/staffmembers/olav-haazen#tab-1
Jan Pronk, as an individual rejected the claim, maar in 2020 bevestigde indirect dat ik gelijk had.