Antropoloog en VU-onderzoeker Guno Jones benoemd tot hoogleraar Anton de Komleerstoel
Antropoloog Guno Jones bekleedt per 1 december de Anton de Komleerstoel van de VU. Dat heeft de universiteit bekendgemaakt. De leerstoel richt zich op het Nederlandse koloniale verleden en de hedendaagse sociale, culturele en juridische doorwerking daarvan. Jones, die sinds 2013 verbonden is aan de VU als interdisciplinair onderzoeker en docent, gaat zich bij het bestuderen van maatschappelijke vraagstukken richten op het koloniale verleden ‘in brede zin’.
Volgens de universiteit zal er in het bijzonder aandacht zijn voor thema’s als ‘rechtsgelijkheid, rechteloosheid en rechtsherstel, migratie, racisme en discriminatie, burgerschap en processen van in- en uitsluiting’.
In eerdere onderzoeken richtte Jones zich onder andere op de geschiedenis van het Nederlandse politieke discours over burgerschap en nationale identiteit. Ook deed hij onderzoek naar de publieke herinnering van de Tweede Wereldoorlog in Nederland en de voormalige kolonies.
In juni werd bekend dat de speciale Anton de Komleerstoel door het ministerie van Buitenlandse Zaken beschikbaar zou worden gesteld, als deel van het eerherstel van Anton de Kom. ‘De leerstoel draagt eraan bij dat Anton de Kom en zijn gedachtegoed hun rechtmatige plaats krijgen in het geschiedenisonderwijs,’ aldus de VU.
Anton de Kom
De in Paramaribo geboren schrijver, activist en verzetsman Anton de Kom (1898-1945) kwam in 1920 naar Nederland. Hij werd lid van verschillende linkse organisaties en gaf hij lezingen over onder meer slavernij. Na zijn toetreding tot de Communistische Partij in 1922 belandde hij op een zwarte lijst.
Toen hij in 1933 terugkeerde naar Suriname werd hem verboden om dergelijke lezingen te geven en werd hij opgepakt wegens ‘communistische agitatie’, wat een bloedig neergeslagen oproer veroorzaakte. De Kom werd verbannen en ging weer naar Nederland. Na de Duitse inval ging hij bij het verzet. Hij werd opgepakt en stierf in april 1945 in gevangenschap, in het Duitse concentratiekamp Sandbostel.
‘De Kom liet als geen ander zien hoe kennis over samenleving en geschiedenis afhankelijk is van de positie die wij innemen, en nam daarbij consequent de positie van de onderdrukten als uitgangspunt voor het beschrijven en duiden van ‘de realiteit,’ zegt de VU.
De Anton de Komleerstoel werd ingesteld in samenspraak met de Anton de Kom Stichting en de Anton de Kom Universiteit van Suriname (AdeKUS). Guno Jones zal een deel van zijn werk vanuit Suriname uitvoeren.
[Tekst uit Het Parool, 30 oktober 2023]