Anton de Koms boek eindelijk in Engelse vertaling/Anton de Kom’s book finally translated
[English text, see below]
door Michiel van Kempen
Eindelijk, eindelijk, eindelijk dan is ie er: de Engelse vertaling van Wij slaven van Suriname van Anton de Kom. Nadat er decennia lang pogingen zijn ondernomen om een vertaling van het boek uit te brengen, heeft David McKay de klus nu geklaard: We Slaves of Suriname.
Wat zou er nog moeten worden toegevoegd aan het belang van deze sleuteltekst over vier eeuwen slavernij in Suriname, na alles wat er vooral de laatste anderhalf is gezegd, sinds Anton de Kom een plaats werd gegeven in de Canon van de Nederlandse geschiedenis? Het boek blijft een unieke literair vormgegeven herschrijving van de Surinaamse geschiedenis, het bevat gedachten over dekolonisatie die nog niets aan actualiteit hebben ingeboet en weet nog altijd heel veel lezers te raken tot in het diepst van hun ziel. Het begon in 2020 aan een nieuwe triomftocht en herdruk op herdruk volgde. Vertaler David McKay gebruikt als laatste woorden voor zijn eigen voorwoord: ‘De Kom’s landmark book’. En zo is dat.
Dat voorwoord gaat vooral in op enkele vertaalproblemen, en dan vooral op de gewijzigde sensitiviteit als het gaat om bepaalde woorden en uitdrukkingen die De Kom gebruikte toen het boek voor het eerst verscheen in 1934. Boven de ‘Translator’s Note’ staat dan ook een Warning: ‘This note mentions denigrating terms that express racist attitutudes and may offend or upset some readers.’ Die racistische connotatie was er natuurlijk in geen enkel opzicht toen De Kom het boek in 1934 uitbracht en hij woorden gebruikte als ‘neger’ en ‘Indianen’.
De vertaler heeft voor de Engelse lezer die niet bekend is met de context van Suriname en de Surinaamse geschiedenis ook nog een flink aantal noten toegevoegd. Hij is uitgegaan van de in 2020 verschenen editie van Wij slaven van Suriname bij uitgeverij Atlas Contact en heeft ook de daarin opgenomen voorwoorden van Tessa Leuwsha, Duco van Oostrum en Mitchell Esajas mee vertaald, alsook het voorwoord van De Koms dochter Judith uit 1983. De bruikbaarheid van het boek wordt dan ook nog vergroot door een Index.
Wij slaven van Suriname was een radicale herschrijving van de Surinaamse geschiedenis, vier jaar vroeger dan twee andere Caraïbische herschrijvingen: The Black Jacobins van C.L.R. James over de Haïtiaanse revolutie, en het proefschrift van Trinidees Eric Williams over de economische aspecten van de afschaffing van de West-Indische slavenhandel dat later bekend zou worden als Capitalism and slavery. Maar al werd De Koms boek spoedig na verschijnen in het Duits vertaald en vele jaren later op Cuba ook in het Spaans, het was wachten tot 88 jaar na verschijning aleer er een Engelse vertaling kwam. Nu kunnen historici en lezers in het hele Caraïbische gebied en ver daarbuiten het boek van Anton de Kom de plaats geven die het al zo lang toekomt als een kerntekst in de internationale slavernijliteratuur.
Anton de Kom’s only book, We slaves of Suriname, published in 1934 in Dutch, was way ahead of its time. Child of parents who had suffered from slavery times themselves, De Kom became the first black historian of his country, radically changing the image of four centuries of Dutch colonial history. The book is a literary masterpiece, still up to our own days bringing its readers under the spell of his heartbreaking stories of how the Surinamese people got through the era of slavery, and struggled afterwards to get rid of the old slave mentality. From the end of the 19th century on contract labourers were sailed in from China, British India and Java to be put to work on the plantations, their living conditions hardly any better than those of the enslaved people. Anton de Kom wrote down their stories, but was banished by the colonial authorities in 1933. Inspired by the anticolonial words of his fellow-countryman Albert Helman, writer of the first modern Dutch slavery novel, Anton de Kom started to write his Wij slaven van Suriname, publishing it long before other rewritings of Caribbean history like The Black Jacobins by C.L.R. James on the Haïtian revolution, or Trinadadian Eric Williams’ thesis Capitalism and slavery.
Suriname is situated on the north-east coast of Latin-America, but is considered to be a Caribbean country, historically, culturally, economically. Its vast area of Amazonian rainforest counts only few people, who came from four continents, bringing in their cultures and speaking over 22 languages. It was a colony, a settlement and it was only after World War II that it became something like one nation. It has been said that it was not the politicians but the great Surinamese poets like Trefossa, Michael Slory and Shrinivási that realized Surinamese independence in the year 1975. They too were inspired by the power of expression of We slaves of Suriname. Anton de Kom’s book was published in English translation only now, a few weeks ago, in 2022.
Anton de Kom, We slaves of Suriname. Translated by David McKay. Forewords by the translator, and by Tessa Leuwsha, Duco van Oostrum, Mitchell Esajas and Judith de Kom. Cambridge/Medford: Polity Press, 2022. 248 pages.
ISBN (hardback) 978-1-5095-4901-6, € 63,00.
ISBN (paperback) 978-1-5095-4902-3, € 26,00.
ISBN (E-book) 9781509549030, € 14,99.
Nog een paar blogs over Anton de Kom:
RSS
Facebook
Twitter
