Angisa binden en koto maken op lijst Immaterieel Werelderfgoed
Het Surinaams traditionele angisa binden en koto maken, staat sinds afgelopen zaterdag op de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Zaterdag 21 juni 2014 tekensw Willy Esajas, voorzitter van de Stichting Surinaamse Vrouwen Bijlmermeer (SVB) het certificaat hiervoor.
Na ondertekening ontving Willy Esajas het schildje met het logo van de Nationale Inventaris uit handen van Ineke Stroucken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed. De plechtigheid vindt plaats op de Crescendo basisschool in Amsterdam-Zuidoost.
Een “stel”: angisa en koto in dezelfde stof. Amsterdam, Keti koti, Oosterpark 2013. Foto © Michiel van Kempen
De SVB wil de tradities van het angisa binden en koto maken levend houden in Nederland. Deze stichting heeft daarom het initiatief genomen deze kledingtradities voor te dragen om als immaterieel erfgoed van Afro-Surinaamse vrouwen geplaatst te plaatsen op de Nationale Inventaris. In het erfgoedzorgplan hebben ze acties opgenomen om de tradities door te geven aan volgende generaties.
Sinds de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 woont er een grote gemeenschap Afro-Surinaamse vrouwen in Nederland. De koto en de angisa zijn voor veel van deze vrouwen sterk verbonden met hun identiteit. De koto is de traditionele Surinaamse dracht die door velen gezien wordt als de nationale feestkleding van de Afro-Surinaamse vrouwen. De koto wordt gedragen bij verjaardagen, huwelijken, dansfeestjes en begrafenissen. Voor vrouwen is het dragen van de koto eveneens verbonden met het slavernijverleden. Tijdens de viering van Keti Koti gaan dan ook veel vrouwen gekleed in de koto. Tegelijkertijd is de link die gelegd wordt met de slavernij voor een andere groep vrouwen de reden om nooit een koto te dragen.
Creoolsen in koto en angisa rond 1900
Het belangrijkste onderdeel van de koto is een lange rok die van de oksel tot de enkel reikt. De overtollige lengte van de rok wordt in een grote plooi, de kotobere, weggewerkt. De kotobere kan als tas gebruikt worden en accentueert de heupen. Bij feestelijke gelegenheden wordt de kotobere opgevuld met een rol, de koi, die de koto wijd uit laat staan en de heupen nog meer accentueert. Onder de koto worden twee onderrokken gedragen.
Op het hoofd wordt de angisa gedragen. De angisa bestaat uit een doek van ongeveer een vierkante meter die eerste plankhard gesteven is en daarna wordt gevouwen. Een goed gebonden angisa wordt op- en afgezet als een hoed. De doek kan op diverse verschillende manieren worden gebonden en de stof wordt vastgezet met knopspelden. De bindwijze van de angisa is een middel waarmee de vrouwen mededelingen doen. Ze zeggen iets over de gemoedstoestand van de draagster of hebben een symbolische betekenis. De verschillende bindvormen van de angisa hebben allemaal een eigen naam.
Koto met yaki. Keti koti, Oosterpark Amsterdam 2013. Foto © Michiel van Kempen
De koto zoals we die tegenwoordig kennen, is na 1879 ontstaan. In dat jaar verbood de Nederlandse overheid vrouwen met ontbloot bovenlichaam te lopen. Als gevolg van dit verbod is het wijde yaki ontstaan. Het dragen van hoofddoeken is een veel oudere traditie. Vrouwelijke slaven die uit Afrika werden gehaald, droegen doeken die om het hoofd werden gebonden.
De koto en de angisa zijn in de negentiende eeuw voor het eerst naar Nederland gekomen maar waren toen een zeldzaam verschijnsel. De draagsters waren toen vrijgekochte slaven die naar Nederland gehaald werden. De Afro-Surinaamse vrouwen die in de jaren zeventig van de vorige eeuw naar Nederland gekomen zijn, hebben de koto en de angisa een definitieve plaats in Nederland gegeven en ervoor gezorgd dat de kleding werd gemoderniseerd.
Veel Afro-Surinaamse ouders willen hun kinderen bewust maken van de kledingtradities. Niet voor niets wordt de officiële plechtigheid van de plaatsing van de tradities op de Nationale Inventaris gehouden op een basisschool.
RSS
Facebook
Twitter
Het is erg belangrijk dat deze kleding stukken opgenomen worden en een plaats krijgen of hebben gekregen in onze samenleving,de kleding is erg belangrijk het hoort bij de mensen van Suriname het is kleurrijk en prachtig,jammer dat wij autochtone vrouwen geen specifieke klederdracht hebben.
Ik vindt de Surinaamse klederdracht erg mooi en buiten dat het mooi is heb ik gelezen dat verschillende drachten van de Koto of angisa bepaalde betekenissen hebben en als je ziet hoe de vrouwen het dragen bij Keti Koti is het zo kleurrijk en prachtig.
Ik houdt ervan ook al ben ik jammer genoeg geen Surinaamse vrouw.