Achter de ogen van Derek Walcott
door Michiel van Kempen
Derek Walcott leest een fragment uit zijn poëzie voor. Hij is close-up in beeld. Het gaat over zijn moeder en als het fragment ten einde is legt hij abrupt zijn boek neer, zijn ogen staan vol tranen en hij kijkt naar de camera en de crew die de opname maakt en hij zegt, betrapt, gedesoriënteerd, dat ze hem in de val hebben gelokt. Opeens is de grumpy old man uiterst kwetsbaar geworden. In de zaal bij de Nederlandse première afgelopen zondag van Ida Does’ filmdocumentaire over de grote Caraïbische dichter, kon je een speld horen vallen. Derek Walcott: dichterbij kon je niet komen.
|
Walcott in het midden en geheel rechts de Ierse dichter Seamus Heaney.
Walcott: ‘”There are too many white men here!” |
Het is het mooiste moment uit Poetry is an Island. Het is een met liefde gemaakte film, intens, aandachtig in beeld gebracht door cameraman Ingmar Maduro. Al vrij vroeg wordt de essentie van de persoon Walcott naar voren gebracht: je ziet zijn altijd aandachtige, spiedende blauwe ogen maar je weet niet wat er zich achter die blauwe diepte afspeelt. We krijgen er alleen maar een afschaduwing van te zien in de schittering en de kracht van zijn poëzie. ‘We waren hier op Saint Lucia in de donkerte, en Derek Walcott heeft ons met zijn poëzie opeens in het volle licht getrokken,’ zegt een jeugdvriend. Zelf spreekt Derek Walcott alleen in grote gebaren over de troost die zijn poëzie kan geven. Alleen aan het einde schiet hij opeens in vuur, wanneer hij het heeft over de lamlendigheid van het eilandbestuur dat Rat Island voor de kust niet heeft willen ontwikkelen tot een kunstenaarsparadijsje, een lokale kwestie zoals die zich in alle kleine gemeenschappen voordoet. Maar over zijn persoonlijke leven zwijgt hij. Poetry is an Island heeft Ida Does een indrukwekkend filmportret afgeleverd.
|
Cameraman Ingmar Maduro aan het werk op Saint Lucia |
We krijgen het wel in beeld, maar via de getuigenissen van de mensen in zijn omgeving: eilandbewoners, jeugdvrienden, schrijvers, acteurs met wie hij werkte, zijn voormalige assistente, zijn zoon, zijn partner Sigrid Nama, zijn onlangs overleden vriend en eveneens Nobelprijswinnaar Seamus Heaney die zichzelf uit respect voor Walcott low-profile houdt – erg teder is dat voor een andere reus in de internationale poëzie. Dat cirkelen om de man die Saint Lucia op de kaart der volkeren zette, levert een mooie compositie op: een ieder levert zijn deel van de informatie, van de bewondering, van de kenschets, en in het middelpunt rijst de dichter van Saint Lucia met de ondoordringbaar blauwe, diepliggende ogen op. Met Poetry is an Island heeft Ida Does een indrukwekkend filmportret afgeleverd.
Poetry is an Island: Derek Walcott wordt op 10 april vertoond bij de NTR.
|
Na de Nederlandse première in het Bijlmerparktheater zondag 30 maart. In lichtblauw regisseuse Ida Does met links naast haar echtgenoot Henry Does en rechts van haar in kostuum met stropdas zoon en editor Camille Does. Rechts naast hem Antoine de Kom die herinneringen ophaalde aan het bezoek dat Walcott in 2008 aan Amsterdam bracht op verzoek van de Werkgroep Caraïbische Letteren. Rechts van De Kom presentatrice Paulette Smit en violist Yannick Hiwat. Tweede van links Bijmerparktheaterdirecteur Erneste Comvalius. |