A Viking in the Tropics
De film A Viking in the Tropics wordt op zondag 9 augustus om 16.00 uur door de NTR uitgezonden op NPO 2. Op 22 augustus volgt een herhaling.
Hier de toespraak door Albert Beukenhorst bij gelegenheid van de ‘private viewing’ van A Viking in the Tropics, op 29 oktober 2014 in La Belle Alliance, Avila Hotel, Curaçao.
“Geachte aanwezigen, in het bijzonder onze eregast Nic Møller. Namens de makers van de film A Viking in the Tropics, Biba Krklec en Marie Lou Schoenmakers, wil ik iets zeggen over ‘ the making of’, die ik als man van Marie Lou van dichtbij heb meegemaakt. Daarna een paar woorden ter introductie van de film.
Tussen het eerste idee voor deze film en de dag van vandaag zitten ruim drie jaar. Na uitgebreide research werd in juni 2013 begonnen met de opnames. De laatste waren begin juni van dit jaar. Daarna volgde in Nederland de editing, waarin uit 80 uur materiaal een film van ruim zeventig minuten werd gemaakt.
Publiek bij de ‘private viewing’ van A Viking in the Tropics; op de voorste rij midden Nic Møller; foto © Lothar Kort
Het filmproces kende meevallers en tegenslagen. Om met de meevallers te beginnen: vrijwel iedereen die hoorde dat er een film zou worden gemaakt over Nic Møller, reageerde enthousiast en was direct bereid om mee te werken of anderszins bij te dragen. Dat maakte niet alleen het leven van de filmmakers een stuk makkelijker, maar is ook veelzeggend. Het laat zien dat Nic Moller het sinds zijn komst in 1960 buitengewoon goed heeft gedaan op dit eiland.
Deze ‘private viewing’ is speciaal voor alle mensen die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van de film. Dit is dan ook de plaats en het moment om u daarvoor namens de makers hartelijk te bedanken. Sommigen zullen tot hun teleurstelling, of misschien wel opluchting, merken dat de van hen gemaakte beelden uiteindelijk niet zijn gebruikt. Dat is onvermijdelijk. Bij het maken van een film moeten voortdurend keuzes worden gemaakt . Soms vallen daarbij eerdere ideeën af, of blijkt iets niet in te passen, of is het domweg too much. ‘Kill your darlings’, wordt dat genoemd.
Het is hier ook de plaats om de sponsors hartelijk te bedanken voor het vertrouwen dat zij hebben gesteld in deze voor hen onbekende filmmakers. Deze lijst van sponsors is minstens zo interessant om wie er niet op staan. Ik zag de laatste tijd een paar films van Curaçaose bodem en keek met meer dan gewone belangstelling naar de aftiteling. Een aantal bedrijven, personen en instellingen draagt de cultuur op dit eiland een warm hart toe en staat er steeds bij. Hier ontbreken een paar van die ‘usual suspects’, namelijk Avila Beach Hotel en Nic en zijn dochter Tone Møller. Zij hebben uiteraard volop meegewerkt, maar hun is welbewust niet om een bijdrage gevraagd. Immers wie betaalt, bepaalt en dat was nu juist niet de bedoeling. Dit is geen film in opdracht van Nic Møller of van Avila. Pas toen de film zoals dat heet ‘op slot’ was en er niets meer kon worden veranderd, is Avila gevraagd of deze eerste vertoning hier in La Belle Alliance kon worden gehouden. Een betere plaats daarvoor viel immers niet te bedenken. Namens de makers hartelijk dank voor de ontvangst vanavond.
Hotel Avila – entree; foto Carlos Tramm
De enige die niet direct enthousiast reageerde op het idee van een film over Nic Møller was Nic Møller. Hij voelde zich natuurlijk wel vereerd, maar leek er vooral door in verlegenheid gebracht. Hij vroeg zich af of zoiets niet pretentieus was en of het nou wel de moeite waard was om een film over hem te maken. Het werd de makers al snel duidelijk dat om hem echt mee te krijgen de vrouw achter de man moest worden overtuigd: Birte. In een belangrijk en prettig gesprek in juni vorig jaar is dat gelukt. Zij zag ook dat Nic bij deze dames in goede handen was. Een week later was de eerste draaidag en nog weer een week later was Birte plotseling overleden.
Daarmee ben ik meteen bij de zwaarste tegenslag. Uiteraard lag na het overlijden van Birte alles stil. Het was goed denkbaar geweest dat Nic de film voor gezien had gehouden na deze enorme klap. Dat deed hij niet. Tot grote vreugde van de makers besloot hij al na een paar weken dat het project moest doorgaan. Of dat een goede beslissing was mag u zelf beoordelen; de filmmakers vinden van wel. Los daarvan is mijn stellige indruk dat het meewerken aan deze film hem in dat loodzware eerste jaar een goede vorm van afleiding heeft bezorgd. Tijdens draaidagen had hij met de filmploeg bovendien een soort van kleine familie om zich heen.
Het overlijden van Birte was van grote invloed op de inhoud van de film. Als echtgenoot van Nic en heart and soul van Art in Avila [een jarenlange traditie aan kunstmanifestatie in Avila; agb] zou zij een belangrijke rol hebben gespeeld. Die viel weg, en nu moesten haar overlijden en nagedachtenis een waardige plaats krijgen. Er waren meer tegenslagen. Cameravrouw Hester Jonkhout verloor haar moeder en in Kroatië overleed de vader van Biba. Marie Lou werd ernstig ziek en moest zich tot twee keer toe terugvechten om de film samen met Biba tot een goed einde te kunnen brengen. Dat ging zover dat ze, nauwelijks hersteld van een operatie, met Hester naar Caracas vloog om daar scènes op te nemen, die ze per se in de film wilde hebben.
uitnodiging; ontwerp © Irving Schenker
La Belle Alliance, Hotel Avila; foto © Aart G. Broek
Dan iets over de inhoud. Dit is geen portret van Nic Møller. Voor een portret moet je meer de diepte ingaan, ook vragen stellen over controversiële onderwerpen en wat veel belangrijker is, daarop een bruikbaar antwoord krijgen. Op Curaçao is dat eigenlijk niet te doen. Iedereen lijkt alles van elkaar te weten, of het nu waarheid is of redu, maar minder aangename dingen recht in de camera zeggen, ho maar. ‘We moeten nog verder met elkaar op dit eiland’ of ‘morgen kan ik hem weer nodig hebben’ zijn veel gehoorde uitspraken. Eerdere filmmakers kregen alleen een paar onverstandige makamba’s zo ver dat ze hun mond voorbij praatten. Een rechtgeaarde Curaçaoënaar zal dat niet gebeuren en als Nic in dit opzicht heel anders was, dan had hij het hier niet ruim vijftig jaar volgehouden en was hij allang terug geweest in Denemarken.
Wie van u dacht dat het om een portret van Nic Møller ging, moet al gewaarschuwd zijn door de uitnodiging voor vanavond. Niets was eenvoudiger geweest dan daarop een fancy foto te zetten, waarop onze held fier in de camera blikt. Dat was ongetwijfeld mooi geweest, maar ook een beetje saai. Nu ziet u een grote man, van achteren, zodanig dat hij net herkenbaar is. Hij heeft een mooi overhemd aan. Ik durf hier alvast wel te verklappen dat de liefhebbers van mooie overhemden vanavond aan hun trekken zullen komen, maar daar gaat het niet om. De foto roept vragen op: Waar kijkt die man naar? Wat zijn dat voor maskers? Wie heeft ze gemaakt? Wat betekenen ze voor hem?
Nic Møller (rechts) met makers en medewerkers van de film; direct naast hem cineaste Marie Lou Schoenmakers; foto © Lothar Kort
Nic Møller is de centrale figuur, die de kijker meeneemt, langs de geschiedenis van zijn familie en van zijn komst op Curaçao, langs zijn vrienden, door zijn hotel, kortom naar alles waarvoor hij zich in zijn leven heeft ingezet, en bovenal naar de kunst en de muziek. Over veel van deze mensen en onderwerpen zou de kijker meer willen weten. Over Spritzer + Fuhrmann zou een afzonderlijke documentaire kunnen worden gemaakt en over sommige personen in de film ook. Soms is dat al gebeurd, zoals bij Boeli van Leeuwen en Wim Statius Muller. ‘What ‘s the story behind the Ostasz firm in New York’ vraag je je af. ‘Is Rudy Dovale really a World War II veteran, or did he just buy that cap in a military dump store?’ Maybe both. Zit Zitman al lang in Venezuela en hoe is hij daar terecht gekomen? Die vragen kunnen in ruim 70 minuten niet worden beantwoord, maar de nieuwsgierigheid wordt gewekt en dat is belangrijk.
De film speelt niet zomaar ergens op de wereld, maar grotendeels hier op Curaçao. De makers wilden nu eens een positief beeld geven van een land dat – zeker in Nederland – vooral negatief in beeld komt. Dat bleek heel goed mogelijk, zonder de waarheid geweld aan te hoeven doen. Met de film is ook een beeld vastgelegd van een Curaçao dat gaat verdwijnen. De Rolls Royce is niet de enige oldtimer in de film en niemand heeft het eeuwige leven.
Beeld van Cornelis Zitman in Avila Hotel; foto © Aart G. Broek
Is deze film ook interessant voor mensen die nooit van Nic Møller en Curaçao hebben gehoord?
De makers vinden van wel. De film vertelt immers het universele verhaal van een immigrant, op zoek naar avontuur, die in zijn nieuwe vaderland kansen heeft gekregen, die hij ten volle heeft benut. Door zijn werkkracht, zijn perfectionisme en zijn gevoel voor schoonheid. Werk en hobby’s liepen daarbij door elkaar. Hij had met Engels uit de voeten gekund, maar leerde twee landstalen vloeiend spreken. Eenmaal in goede doen, had hij zich in een villa met zwembad kunnen terugtrekken, maar hij bleef zich op tal van fronten inzetten en gaf daarmee ook iets terug aan dit land; hij maakte een verschil.
Tot slot een technisch punt. De komende maanden zal de film in Nederland nog een geluids- en kleurcorrectie krijgen en daarna zal worden gezocht naar een goede gelegenheid voor de première. Verder is het de bedoeling hem dan op DVD uit te brengen.”
RSS
Facebook
Twitter
