Vertaling Over de gekte van een vrouw internationaal goed ontvangen
door Welmoed de Boer
Ontsproten uit ervaringen op Surinaamse bodem, slaat Roemers werk aan bij een internationaal publiek dat met name waardering heeft voor het verhaal rond de zwarte vrouw en haar seksuele geaardheid. Interessant zijn de overeenkomsten in waardering via Goodreads.com, waarop lezersreviews van de Nederlandse en de Engelse versie door elkaar verschijnen. Engelstalige lezers bekijken de roman meer als een verhaal over een ‘zwarte vrouw’, dat zich laat vergelijken met dat uit de internationale literatuur
Opvallend is dat sommige lezers van de Nederlandstalige versie het werk een ver- van-hun- bed-verhaal vinden, dat zich in Suriname afspeelt. Engelstalige lezers bekijken de roman meer als een verhaal over een ‘zwarte vrouw’, dat zich laat vergelijken met dat uit de internationale literatuur. Een literatuurliefhebber aan de UWI in Jamaica, Rol-J Williams (op goodreads.com) vindt dat het veel eerder vertaald had moeten worden, vanwege de controversiële thema’s als abortus en LBGT.
De vertaling door Lucy Scott leest eigenlijk zoals het Nederlandstalige origineel: sensueel en surrealistisch. Het vertalen van Sranan-woorden als sakafasi is een uitdaging en de vertaalster heeft gekozen voor exotisering door ze meestal te behouden. Over de gekte van een vrouw wordt als fragmentarische roman niet zo gewaardeerd door lezers die erin verdwalen. Dit geldt ook voor de Engelstalige versie: de waarderingsschaal glijdt van absolute bewondering en life changing (vijf sterren) naar ‘niet uitgelezen’ (één of twee sterren).
Maar een fragmentarische roman betitelen als slecht geschreven omdat deze verwart, is als het bekritiseren van een doolhof omdat je erin verdwaalt. Het is overigens mogelijk dat het onvertaald blijven van Surinaamse woorden – in de tekst zelf – de verwarring juist groter heeft gemaakt bij lezers die liever lineaire verhalen lezen.
De vertaling – On a woman’s madness – is eind 2023 genomineerd voor de National Book Award in de VS. In dat land wordt Astrid Roemer vergeleken met collega-schrijfsters als Toni Morisson en Alice Walker. De vertaalster, Lucy Scott, is gevestigd in New England en heeft Nederlands geleerd om Nederlandstalige werken te kunnen lezen voor haar academische research. Met haar focus op Nederlandstalige Afro-literatuur wil zij de internationale toegankelijkheid hiertoe vergroten.
Zo vertaalde zij al eerder De man van veel (The man who was too much), een boek van Karin Amatmoekrim over Anton de Kom. Ook is Lucy Scott bezig aan de vertaling van Roemers Gebroken wit (Off-white), die in april dit jaar moet verschijnen. Overigens, Over de gekte van een vrouw verschijnt dit jaar ook in vertalingen naar het Duits en het Portugees en de Italiaanse vertaling is vorig jaar verschenen. Ook Gebroken wit is naar het Duits vertaald (Gebrochen-Weiß). Deze vertalingen zijn verwezenlijkt met subsidie van het Nederlands Letterenfonds.
Sinds de jaren 80 van de twintigste eeuw wordt Roemers werk vertaald, zoals een deel van Nergens ergens en het fragment Collected Woe uit Lijken op liefde zijn verschenen in wetenschappelijke tijdschriften. Van Lijken op liefde is in 1998 de Duitse vertaling Könnte Liebe sein verschenen van de hand van Christiane Kuby. De verdienste van Astrid Roemer, die de prestigieuze PC Hooft-prijs won, reikt dus sterk over de grenzen van zowel Suriname als Nederland. En daarnaast ook de verdienste van de literair -vertalers, zoals Lucy Scott, die hun werken herschrijven in de doeltaal, zodat ze internationaal toegankelijk zijn.
RSS
Facebook
Twitter
