Boekpresentatie over Javaanse Surinamers in Sint Michielsgestel
In Den Bosch wordt op woensdagmiddag 13 maart in het Brabants Historisch Informatie Centrum een boek van Sabine Ticheloven gepresenteerd, Samen op Beekvliet. De Javaanse Surinamers in Sint-Michielsgestel (1975-2017)
[Uit Brabants Dagblad, 5 maart 2024]
Veel weerstand tegen nieuwkomers, maar Gestel omarmde Javaanse Surinamers: ‘Dorp liet zich van goede kant zien’
door Willem Geurts
SINT-MICHIELSGESTEL – Enkel een koffer met wat persoonlijke spullen hadden ze bij zich, de Javaanse Surinamers die, vlak voor de Surinaamse onafhankelijkheid, in Sint-Michielsgestel arriveerden. De veelal oudere contractarbeiders vonden een nieuwe thuishaven op het Beekvliet-terrein in het dorp.
Sabine Ticheloven verdiepte zich in deze geschiedenis en schreef er een boek over: Samen op Beekvliet. De Javaanse Surinamers in Sint-Michielsgestel (1975-2017). Saotosoep was de eerste kennismaking met de Javaans-Surinaamse cultuur voor de Gestelse architectuurhistoricus en allround tekstschrijver. Daar werd de kiem gelegd voor haar latere interesse in andere culturen.
Ticheloven: ,,Mijn moeder was als vrijwilligster betrokken bij de opvang van de Surinamers in het voormalige seminarie Beekvliet, ze gaf er Nederlandse les. Als dank kreeg zij van de vrouwen kookles en leerde ze saotosoep maken. Die vond ik zo heerlijk dat ik vervolgens elk jaar op mijn verjaardag, wanneer ik mocht kiezen wat ik wilde eten, saotosoep koos.”
Voor het boek dook ze de archieven in en kwam zodoende in contact met Hariëtte Mingoen, voorzitter van de Stichting Herdenking Javaanse Immigratie (STICHJI). ,,Hariëtte attendeerde mij op hun project Javanen in de Polder, met daarin migratieverhalen van Javanen uit Brabant, dat ze aan het Brabants Historisch Informatie Centrum hadden geschonken. Zij was ook geïnteresseerd in mijn voornemen om over onze gedeelde geschiedenis een boek te schrijven. Samen op Beekvliet is daarom in samenwerking met STICHJI tot stand gekomen.”
Gestelse burgerij was behulpzaam
Ticheloven interviewde ook diverse betrokkenen van het eerste uur, onder wie oud-wethouder Geert Seegers. ,,Vlak voor de onafhankelijkheid van Suriname kozen veel Surinamers voor de Nederlandse nationaliteit. Met tienduizenden kwamen ze naar Nederland. Seegers vertelde dat de gemeente Sint-Michielsgestel welwillend stond tegenover de opvang van deze rijksgenoten. Het aanvankelijk genoemde aantal van vijfhonderd mensen was de gemeente te gortig, maar met driehonderd ging de raad akkoord.”
,,Net als tegenwoordig vaak het geval is, was er ook toen op veel plaatsen in het land flinke weerstand tegen de komst van deze nieuwkomers. Sint-Michielsgestel vormde daarop een uitzondering”, beweert Ticheloven. Uit haar boek blijkt dat de Gestelse burgerij zich behulpzaam opstelde. ,,Het dorp heeft zich van zijn goede kant laten zien. Zo meldden zich veel vrijwilligers aan voor de begeleiding van de oudere Javaanse Surinamers, en werden er veel spullen voor hen ingezameld.”
Deze mensen zijn vanuit de ene kolonie, Nederlands-Indië, naar de andere, Suriname, verscheept en kwamen vervolgens tig jaren later naar Nederland
-Sabine Ticheloven, historicus
Terwijl de jongere Javaanse Surinamers in de daaropvolgende periode woningen in de regio kregen toegewezen, bleven veel ouderen achter op Beekvliet. Zij waren geboren op Java en op jonge leeftijd geronseld om in Suriname (na de afschaffing van de slavernij) op de plantages te gaan werken. Ze waren analfabeet en spraken alleen Javaans.
Ticheloven: ,,Je moet je voorstellen dat deze mensen vanuit de ene kolonie, Nederlands-Indië, naar de andere, Suriname, zijn verscheept en vervolgens tig jaren later naar Nederland kwamen. Veel van hen hadden nog diep verankerd in hun ziel het verlangen om naar Java terug te keren.”
Bejaardenoord Nieuw Beekvliet
Een opmerkelijke passage uit het boek licht auteur Ticheloven daarom graag toe. ,,In 1981 bood de overheid hen de mogelijkheid om terug te keren naar Java of Suriname, met behoud van hun AOW. Zo’n twintig oudere contractarbeiders maakten gebruik van die regeling. Ook weer met een koffer, waarschijnlijk wat beter gevuld na een langdurig verblijf op Beekvliet, in het gastvrije Sint-Michielsgestel.”
Voor de Javaanse Surinamers die ervoor kozen om in Sint-Michielsgestel te blijven werd in 1988 Bejaardenoord Nieuw Beekvliet gebouwd, met zelfs een moskee inpandig. ,,Dat was uniek voor Nederlandse begrippen. Uiteindelijk vonden de Javaans-Surinaamse bewoners hun laatste rustplaats op de begraafplaats in de Nieuwstraat in Sint-Michielsgestel.”
Op woensdag 13 maart om 13.45 uur houdt STICHJI in samenwerking met BHIC een presentatie waarbij het boek ‘Samen op Beekvliet’ van Sabine Ticheloven wordt gelanceerd.
RSS
Facebook
Twitter
