blog | werkgroep caraïbische letteren

37 Antilliaanse gesneuvelden WO ll ‘ontdekt’

Op oorlogsmonumenten in Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Maarten, Saba en Sint-Eustatius staan de namen vermeld van 129 ‘Antillianen’ die sneuvelden of omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog.  Onderzoeker Jos Rozenburg is echter na langdurig onderzoek tot de ontdekking gekomen dat 37 Antilliaanse oorlogsslachtoffers ontbraken. De reden hiervoor was dat veel oorlogsarchieven decennialang gesloten bleven. Dat schrijft de onderzoeker in zijn boek De Antillen in de Tweede Wereldoorlog, dat maandag  5 mei 2014 in de boekhandels verkrijgbaar is. Rozenburg, werkzaam bij Defensie en enige jaren gestationeerd op Curaçao, heeft op persoonlijke titel 8 jaar lang onderzoek gedaan naar de Caribisch-Nederlandse oorlogsslachtoffers. Van veel ‘Antilliaanse’ slachtoffers was heel weinig bekend. De onderzoeker wilde deze slachtoffers een gezicht geven en eren. De verhalen van hen staan in zijn boek.

Geallieerde bezetting Curaçao en Aruba?
In De Antillen in de Tweede Wereldoorlog beschrijft Rozenburg op fascinerende wijze de verhalen van onder meer de aanvallen van Duitse onderzeeboten op de olieraffinaderijen van Aruba en Curaçao. Deze raffinaderijen waren voor de geallieerden van eminent belang voor de oorlogsvoering in Europa. Frankrijk en Engeland waren desnoods bereid om deze Nederlandse koloniën te ‘bezetten’ om de brandstoftoevoer voor de geallieerden te garanderen, als Nederland hiertoe niet in staat zou zijn. Dit plan werd op 4 mei 1940 niet vooraf besproken met de Nederlandse autoriteiten. Uiteindelijk hebben Frankrijk en Engeland met instemming van Nederland – dat op 10 mei 1940 net in oorlog was met Duitsland – troepen gestuurd naar respectievelijk Aruba en Curaçao ‘ter bescherming van de raffinaderijen’. Na de capitulatie van de Fransen op 22 juni 1940 worden de Fransen vervangen door de Schotse troepen op Aruba. Als de Verenigde Staten betrokken worden bij de oorlog en Duitse onderzeeërs het Caribisch gebied naderen, nemen de VS het commando over op Curaçao en Aruba. Rozenburg schat dat – als de raffinaderijen in Duitse handen waren gevallen – de oorlog mogelijk twee jaar langer had geduurd.

Ook het verhaal van de Joodse vluchtelingen uit diverse Europese landen die geweigerd werden door de Nederlandse gouverneur Wouters op Curaçao (1940 en 1941), komt aan bod in het boek van Rozenburg.

Antillianen gesneuveld bij Birmaspoorlijn, Zuid-Chinese Zee, concentratiekampen …

Volgens de auteur was het belang van de eilanden voor de geallieerde oorlogsvoering groot, maar ook de persoonlijke offers.  De 23-jarige Sabaanse leerling-verpleegkundige Thelma Esther Polak werkte in het Centraal Israëlitisch Krankzinnigengesticht ‘Het Apeldoornse Bos’. Samen met ruim 1.000 (!) patiënten werd zij in de nacht van 21 op 22 januari 1943 met collega-verpleegsters gedeporteerd naar de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor (Polen). Thelma Polak stierf op 5 maart 1943 in Sobibor. De Curaçaose reserve-sergeant Charles Marius Debrot (20) was betrokken bij de verdediging van de linie rondom Den Haag, bedoeld om het Koninklijk Huis en de regering te beschermen tijdens de Duitse invasie op 10 mei 1940. Debrot sneuvelde in een vuurgevecht met de Duitsers bij vliegveld Ockenburg. Hij is begraven op Ereveld Grebbeberg in Rhenen. In het boek treft u vele indrukwekkende verhalen van oorlogsslachtoffers uit Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Maarten, Saba en Sint-Eustatius.

Wereldwijd zijn Antillianen gesneuveld of omgekomen in de Tweede Wereldoorlog: in concentratiekampen in Polen en Duitsland, bij gevechtshandelingen in Nederland en de Caribische zee, de Atlantische oceaan, bij de Birmaspoorlijn, de Zuid-Chinese Zee, Nederlands Indië, de Baltische zee, Australië.

Boek verkrijgbaar vanaf 5 mei

De auteur heeft het boek persoonlijk overhandigd aan OCAN op 30 april jongstleden.  Rozenburg verblijft van 2-8 mei op de benedenwindse eilanden om zijn boek te overhandigen aan onder meer de Gouverneurs van Curaçao en Aruba. Het boek is vanaf 5 mei in alle boekhandels in Nederland verkrijgbaar, na 20 mei ook op Aruba, Curaçao en Bonaire. Het is ook te bestellen via de reguliere digitale boekverkoopwebsites. Adviesprijs 19,95 euro. Voor meer informatie kunt u contact opnemen dhr. Rozenburg: 06-12157173 of mailen naar jrozenburg@hotmail.nl . 

Verzetsmuseum

 De Antillen in de Tweede Wereldoorlog kan ons inziens zorgen voor hernieuwde aandacht voor de rol van het Caribisch deel van het Koninkrijk en zijn bewoners in het verzet tegen de Duitse bezetters wereldwijd.

[Bericht van OCAN]

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter