Hindostaanse muziekinstrumenten (4) – Belá
Belá, viool
door Prem Dihal
De viool is een strijkinstrument dat oorspronkelijk uit Italië komt, maar dat zich in de loop der eeuwen over de hele wereld heeft verspreid. De viool werd voor het eerst in India geïntroduceerd in de 17e eeuw, door Baluswami Dikshitar, een muzikant die de viool leerde spelen van een Britse legerofficier. Hij paste de viool aan de Indiase muziekstijl aan, door de stemming te veranderen en het instrument anders vast te houden. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de viool in de Karnatische muziek, een vorm van klassieke muziek uit Zuid-India.
De viool werd later ook populair in de Hindostaanse muziek, een vorm van klassieke muziek uit Noord-India. Een van de pioniers van de viool in de Hindostaanse muziek was V.G. Jog, die in de 20e eeuw bekend werd om zijn virtuositeit en expressiviteit. Hij combineerde de Indiase en de westerse speeltechnieken en creëerde een unieke stijl van vioolspel.
De viool wordt ook gebruikt in andere genres van de Indiase muziek, zoals de lichte klassieke muziek, de filmische muziek en de volksmuziek. De viool is een veelzijdig en expressief instrument, dat zich goed leent voor de complexe en subtiele nuances van de Indiase muziek.
Wat voor violen werden er gebruikt in Suriname door de Hindostanen?
- Indiaas of Europees? Is er verschil? Neen, maar voor de Hindostaanse muziek wordt de viool anders gestemd en in een andere positie gespeeld.
- Indien Europees, was het dan een viool of een altviool? Volgens Wikipedia en op basis van filmopnamen van V.G. Jog gaat het om een viool, kleiner van formaat (en hoger in bereik) dan de altviool. De foto van Autar Ribai bevestigt ook dat het om een viool gaat.
- Waarom heeft het instrument nu geen rol van betekenis? Zou het kunnen komen omdat het harmonium een stevige plaats inneemt? Dat is een mogelijke verklaring. Het harmonium is een populair instrument in de Hindostaanse muziek, omdat het makkelijk te bespelen is en een vol geluid geeft. De viool is daarentegen een moeilijker instrument, dat meer oefening en vaardigheid vereist. Bovendien is de viool minder geschikt voor de moderne muziekstijlen die de Hindostaanse jongeren aanspreken, zoals Bollywood, Catni en Baithak gáná.
Literatuur
Wie de hele reeks ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ wil volgen: klik op de tag ‘Hindostaanse muziekinstrumenten’ hieronder.
RSS
Facebook
Twitter
Een ravanahatha (variantnamen: ravanhatta, rawanhattha, ravanastron, ravana hasta veena) is een oud strijkinstrument met strijkstok, gebruikt in India, Sri Lanka en de omliggende gebieden. Het is gesuggereerd als een voorouder van de viool.
De klankkast van de ravanahatha kan een kalebas zijn, een gehalveerde kokosnootschaal of een uitgeholde cilinder van hout, met een membraan van gestrekte geitenhuid of andere huid. Er is een nek van hout of bamboe aan bevestigd, die tussen één en vier of meer op een stift gestemde snaren van darm, haar of staal draagt, die over een brug zijn gespannen. Sommige voorbeelden kunnen meerdere sympathieke snaren hebben. De boog is meestal van paardenhaar; voorbeelden variëren in lengte.
In de Indiase traditie wordt aangenomen dat de ravanahatha zijn oorsprong vindt onder het Hela-volk van Lanka in de tijd van de legendarische koning Ravana, naar wie het instrument vermoedelijk is vernoemd. Het Hela-volk had zich echter pas rond 500 vGT in Sri Lanka gevestigd en had geen enkel spoor van een eerdere beschaving gevonden, alleen groepen stammen die zij ‘yaksha’s’ noemden. Volgens de legende gebruikte Ravana de ravanahatha in zijn toewijding aan de hindoegod Shiva. In het hindoeïstische Ramayana-epos keerde Hanuman na de oorlog tussen Rama en Ravana terug naar Noord-India met een ravanahatha. De ravanahatha is vooral populair onder straatmuzikanten in Rajasthan, Noord-India.
Gedurende de geschiedenis van het middeleeuwse India waren de koningen beschermheren van de muziek; dit hielp bij de toegenomen populariteit van de ravanhatha onder koninklijke families. In Rajasthan en Gujarat was het het eerste muziekinstrument dat door prinsen werd geleerd. De Sangit-traditie van Rajasthan hielp verder bij het populariseren van ravanhatta onder vrouwen.
Sommige bronnen beweren dat Arabische handelaren tussen de zevende en tiende eeuw na Christus de ravanastron van India naar het Nabije Oosten brachten, waar hij het basismodel vormde voor de Arabische rebab, en andere vroege voorouders van de vioolfamilie.