Blauwe Tomaten, bitter en zoet
door Ronny Lobo
Door chronisch tijdgebrek kom ik te weinig aan lezen toe. Maar toen ik eenmaal Blauwe Tomaten van Elodie Heloise de stapel ongelezen romans had gepakt werd ik genoodzaakt steeds wat extra uren vrij te maken, simpelweg omdat het verhaal mij niet losliet. Ik moest elke volgende dag meer weten over wat er met de levens van Dominique, haar man Marlon, haar moeder Hannah, tante Shon Mi, pastoor Bree, Dimitri, alias Wesu, buurvrouw Nora en minister Luciano gebeurde, of liever gezegd gebeurd was. En over Kevin, die zijn zusje Natalia probeert te beschermen voor haar pleegvader.
Ik had de eer om bij de presentatie van het boek op 27 mei jl. in De Pletterij in Haarlem aanwezig te zijn. Daar begreep ik dat Elodie Heloise lang geschreven had aan haar laatste roman. Nu begrijp ik ook waarom. Het verhaal is complex en heeft vele verhaallijnen waarin meerdere actuele thema’s worden aangesneden. Beschadigde kind-ouderrelaties, huiselijk geweld, vervreemding, verslaving, politiek, corruptie, macht, geloof, seksueel misbruik, schuld en vergeving, ze komen allemaal op boeiende wijze voorbij. De personages worden levensecht neergezet in hun omgeving, die voor menige lezer onmiddellijk associaties oproept.
Ik heb het koud. Zo koud. Ik haat dit land. Met z’n bijtende kilte en zijn bijtende mensen. Niemand lacht. Niks beweegt soepel. Houterige mensen, strakke gezichten, harde woorden. Waar is de warmte in dit land? Mama is ook anders hier. Ze heeft wat ze noemt ‘haar leven weer opgepakt’. Welk leven? Ik ken geen ander leven dan dat op Curaçao. En ik mis het. Dat vreet aan me. Elke stap die ik zet in dit land voelt onnatuurlijk. Omdat ik dichte schoenen draag. Ik kan niet voelen waar ik ben. Er zitten dikke zolen tussen. En elk ander contact wordt onmogelijk gemaakt door de vele lagen waarin ik ben ingepakt. Ik wil de zon voelen op mijn huid, mijn bikini aandoen en in zee springen.
Dominique komt in een zoektocht terecht als ze samen met Marlon naar Curaçao remigreert, waar ze tussen haar tweede en achtste jaar met haar ouders gewoond heeft. Alles wat ze weet, of denkt te weten, is in beweging zonder dat ze er grip op lijkt te hebben. Ze zoekt antwoord op de vraag waarom haar moeder bij haar vader wegvluchtte. In cursieve tekst wordt het verleden teruggehaald. De ziekte van de blauwe tomaten, zo noemde ze het. Jouw kindervingers omcirkelden de blauwe ovalen op haar huid.
De lezer krijgt veel vragen en dilemma’s voorgeschoteld. In hoeverre wordt je leven bepaald door wat je als kind meemaakt of hoe je door jouw ouders behandeld wordt? Wat leer je van huiselijk geweld of van seksueel misbruik in het internaat? Krijg je meer begrip voor iemands negatief gedrag als je zijn of haar achtergrond kent? Welke geheimen torsen mensen met zich mee en waarom? Wat kun je als ouder schuil houden voor je kinderen? Of voor je nieuwe partner? Wat houden kinderen voor zich om hun ouders niet te kwetsen? In hoeverre kun je geweld met geweld vergelden?
Kan het geloof enige soelaas brengen? In de biechtstoel biecht de alcoholverslaafde Dimitri uiteindelijk zijn hele leven op aan pastoor Bree.
Wat te doen met een man die zich tot in de kern van zijn bestaan verstoten voelt door diezelfde God? Die door God dienende broeders zo de afgrond in is gestort. Schuld? Welke schuld? Dimitri draagt een schuld die niet van hem is maar hem wel is toebedeeld. Door de dienaren van God, mannen die net zoals hij voor het welzijn van de mens moeten zorgen. Die weerzinwekkende waarheid greep Bree naar de keel. Hij weet niet meer of hij in huis heeft wat Dimitri van hem nodig heeft. En ook niet of God dat heeft. Schuld bekennen, straf aanvaarden, boete doen en nadat de straf is uitgezeten is het klaar. Zo werkt het in de aardse wereld met wetten. Maar zo werkt het niet met wat er omgaat in het hart of zo je wil de ziel. Bree weet dat en ook dat Dimitri dat weet.
Dimitri grijpt op het einde van het verhaal als de ooit befaamde jurist zijn tweede kans aan. Geïnspireerd door de rekening die hij nog te vereffenen heeft met de minister van Sociale Zaken, helpt hij Kuida Próhimo, het verzorgingstehuis dat hem zelf als alcoholverslaafde opving, bij hun voortbestaan. Uit de wijze waarop dit zich in het verhaal voltrekt en alle verhaallijnen bij elkaar komen, blijkt het knappe schrijverschap van Elodie.
Het boek is ingedeeld in negen delen, elk onderverdeeld in eigen hoofdstukken. De bedoeling van deze indeling is mij niet helemaal duidelijk geworden omdat het verhaal door het hele boek heenloopt. Niettemin een intrigerende roman, in prachtig proza geschreven en die nog door velen gelezen moet worden. Hartverscheurend en hartverwarmend tegelijk.
RSS
Facebook
Twitter
