De vreemdeling in de literatuur
De Illustere School van de Universiteit van Amsterdam start een reeks openbaar toegankelijke hoorcolleges rond het thema ‘Het beeld van de vreemdeling in de Nederlandse literatuur’.
In deze reeks behandelen hoogleraren van de UvA aan de hand van literaire fragmenten een aantal beelden van vreemdelingen in de literatuur door de tijden heen. Hierbij wordt ook ingezoomd op de literatuur van de voormalige koloniën van Nederland, op Zuid-Afrika, Oost en West-Indië. . Eeuwenlang figureert de vreemdeling in de Nederlandse literatuur als tegenpool van de eigen beschavingsidealen. De christelijk geïnspireerde normen en waarden van zelfbeheersing en fatsoen in de Nederlandse samenleving worden geshockeerd in de confrontatie met de letterlijk naakte inboorling. Aan Afrikaanse inboorlingen, maar ook aan Oosterse volkeren worden tegengestelde waarden van promiscuïteit, wraaklust en jaloezie toegekend. Maar tegelijkertijd is er ook het beeld van de zuiverheid. De verre vreemdeling is ongeschonden door een decadente beschaving en niet gecorrumpeerd door de waanwijze dorst naar kennis die de mens uit het paradijs verdreven heeft. Pas door de echte confrontatie met vreemdelingen ontstaat er een genuanceerder beeld van de ander in de literatuur.
Maar het karikaturale is vaak ook overheersend: in de beschrijving van Jerolimo, de Spaanse Brabander, bij Bredero bijvoorbeeld, of in de beschrijving van de familie Kegge in de Camera Obscura van Beets. Ook in de moderne literatuur is de vreemdeling aanwezig: als allochtoon schrijver die zijn beeld van Nederland geeft – of als type, zoals in de roman Hajar en Daan van Robert Anker of in Suezkade van Jan Siebelink.
Programma
29 september: Beelden van Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba door prof. dr. Michiel van Kempen
6 oktober: De multiculturele Gouden Eeuw door prof. dr. Lia van Gemert
13 oktober: Al het slechte komt uit Frankrijk (1800-1880) door prof. dr. Marita Mathijsen
27 oktober: Nederlandse reizigers over Zuid-Afrikanen van 1652 tot nu door prof. dr. Ena Jansen
3 november: Literaire barbaren in Middeleeuwen en vroegmoderne tijd door prof. dr. Herman Pleij 10 november: Beelden van Indië door prof. dr. Bert Paasman
17 november: Terugschrijven: allochtone schrijvers in Nederland door prof. dr. Bert Paasman
Docenten
Prof. dr. H. (Herman) Pleij was vanaf 1981 hoogleraar Historische Nederlandse letterkunde aan de UvA. Dit jaar ging hij met emeritaat. Zijn specialisatie is volksliteratuur en -cultuur, toneel, de rederijkers en de betekenis van de vroege drukpers in de 15e en 16e eeuw. Prof. dr. E.M.P. (Lia) van Gemert is sinds 1 november 2007 hoogleraar Historische Nederlandse letterkunde aan de UvA. In haar onderzoek staan de dynamiek van het literaire leven en de wisselwerking tussen literatuur en maatschappij in de periode 1500-1850 centraal. Momenteel richt ze zich op het Nederlandse literaire proza van de zeventiende en achttiende eeuw.
Prof. dr. Marita Mathijsen is hoogleraar Nederlandse Letterkunde. Zij is gespecialiseerd in de negentiende eeuwse cultuur van Nederland. Over de mentaliteit van de negentiende eeuw schreef zij De gemaskerde eeuw. Studies over literatuur zijn o.a. verzameld in Nederlandse literatuur in de Romantiek. Zij schrijft maandelijks een column in NRC/Handelsblad.
Prof. dr. E. (Ena) Jansen heeft gestudeerd aan de University of Stellenbosch (Zuid-Afrika) en promoveerde aan de University of the Witwatersrand. Sinds 2002 is ze bijzonder hoogleraar Zuid-Afrikaanse letterkunde aan de UvA, vanwege de Stichting tot bevordering van de studie van taal, letterkunde, cultuur en geschiedenis van Zuid-Afrika. Hiernaast is zij onder andere gespecialiseerd in egodocumenten.
Prof. dr. M.H.G. (Michiel) van Kempen studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde in Nijmegen. Hij promoveerde in 2002 op Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur. Hij bestudeert de literatuur en cultuur binnen de Surinamistiek en de Antilleanistiek. Hij is bijzonder hoogleraar West-Indische letteren vanwege de Stichting Instituut ter Bevordering van de Surinamistiek IBS.
Prof. dr. A.N.P. (Bert) Paasman (1939) is een Nederlands literatuurwetenschapper en Surinamist, gespecialiseerd in koloniale en postkoloniale literatuur van Nederland. Van 1 september 2001 tot zijn emeritaat op 1 september 2004 was hij bijzonder hoogleraar koloniale en postkoloniale cultuur- en literatuurgeschiedenis vanwege het Indisch Herinneringscentrum ‘Het Indisch Huis’ te ‘s-Gravenhage.
Praktische informatie
Data: dinsdagen 29 september, 6, 13, 27 oktober, 3,10 en 17 november 2009 Lokatie: Bungehuis, zaal 420 aan de Spuistraat 210, Amsterdam (alleen de bijeenkomst van 6 oktober is in het PC Hoofthuis, zaal 502, Spuistraat 134)
Tijd: 16.00 – 18.00 uur
Prijs € 150,- / AUV-leden € 135,-Inschrijven kan via het emailadres illustereschool-fgw@uva.nl
RSS
Facebook
Twitter
