Parels uit DBNL: Geschiedenis van Suriname van Julien Wolbers
door Hilde Neus
Als parel uit de DBNL kies ik voor Geschiedenis van Suriname, een publicatie uit 1861, geschreven door Julien Wolbers. Het is een bijzonder boek omdat Wolbers een hele uitgebreide geschiedenis over tweehonderd jaar koloniaal beleid heeft samengesteld.
Dit deed hij aan de hand van de Surinaamse archieven, zonder een voet op de tropische bodem te hebben gezet. Zelf gebruik ik het werk veelvuldig, vooral omdat het nu – dankzij DBNL – online doorzoekbaar is. Vanwege twee zaken is het voor mij van belang: door de gedetailleerdheid kan het boek dienen als historische bron voor een verhaal of roman, literatuur dus. En als je een feit uit Wolbers haalt, dan klopt dat ook, zelfs als er nu meer nadruk wordt gelegd op een ander perspectief. Natuurlijk was hij een witte, oudere man. Maar ondanks dat had hij wel degelijk oog voor vrouwen, en – hoe beperkt dan ook – komen ze ook voor in deze geschiedenis.
Voeg de trefwoorden maar in (bijvoorbeeld ‘weduwe’) en kijk hoe diep Wolbers in detail treedt. Zo schrijft hij over gouverneur Van Sommelsdijk: ‘Sommige schrijvers, o.a. de schrijver der Historische proeve, verhalen, dat van Sommelsdijk, “daar de Indianen anders in de blanken geen vertrouwen wilden stellen, de dochter van een Indiaansch opperhoofd tot bijwijf nam”, en zij voegden daar aan toe dat deze vrouw ten tijde van Gouverneur Mauricius nog in leven was en toen reeds 80 jaren oud, en inwoonde bij mevrouw Du Voisin, weduwe van de heer de Cheusses, in leven Gouverneur van Suriname, welke aan de familie van Sommelsdijk verwant was.’ Zou het niet geweldig zijn als iemand deze feiten oppakte en omwerkte tot literatuur?
En dat gebeurt ook. Deze zelfde mevrouw Du Voisin heette van haar meisjesnaam Charlotte van der Lith, en ook zij komt voor in de Geschiedenis van Wolbers. Zij was met drie gouverneurs en later met twee dominees getrouwd. Ze was de spil in het web tegen Mauricius, en kreeg het uiteindelijk voor elkaar dat deze gouverneur uit Suriname verbannen werd. Cynthia Mc Leod, een populaire Surinaamse auteur, schreef over deze bijzonder invloedrijke (en politiek machtige) vrouw de roman Zenobia, slavin op het paleis. Wel vanuit een Surinaams perspectief: de slavin speelt de hoofdrol.
Materiaal genoeg dus! Kijk ook even op: slavin(nen), juffrouw(en), mevrouw(en). Ze spelen in allerlei kleuren en klassen een rol in het werk van Wolbers, en dat is bijzonder. Een Surinaamse parel aan het snoer van DBNL.
Hilde Neus was literatuurdocent op de lerarenopleiding in Paramaribo, en is momenteel redacteur van het Instituut voor Maatschappij Wetenschappelijk Onderzoek van de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Ze publiceert veel over vrouwengeschiedenis. Al sinds jaren verricht ze promotieonderzoek naar ‘Vrije vrouwen in de 18e eeuw in Suriname’.
J. Wolbers, Geschiedenis van Suriname (facsimile van de eerste uitgave, Amsterdam 1861). S. Emmering, Amsterdam 1970
RSS
Facebook
Twitter
