Anno Hermelino 2050
Recensie van De Dag van Morgen van Jacques Hermelijn
door Fred de Haas
Onlangs heeft de Curaçaose schrijver Jacques Hermelijn De Dag van Morgen gepubliceerd, een vlot geschreven boek waarin hij een geslaagde poging doet een toekomst te schetsen van een wereld (Nederland in 2050) waarin de relatie tussen de mens en zijn ultieme schepping, de intelligente, zelfdenkende en voelende robot, op onderhoudende wijze ter sprake komt.
Het is een ontspannen boek geworden zonder diepgaande beschouwingen over wat we binnen niet al te lange tijd moeten beginnen met miljarden mensen die allemaal te eten en te drinken moeten hebben en voor wie een extra wereldbol misschien nog niet genoeg zal zijn. Een tijd waarin waarschijnlijk het menselijk egoïsme nog niet zal zijn uitgebannen en er stringente wetten moeten komen om solidariteit met minder bedeelde wereldburgers af te dwingen en er eerst rampen op ons af moeten komen om de menselijke inventiviteit te prikkelen tot het oplossen van door onszelf veroorzaakte megacrises!
Dat is ook niet de opzet van de auteur. Hij vraagt zich slechts af of de mensen die toekomstige wereld allemaal op eigen kracht zullen kunnen inrichten of dat ze zich zouden moeten onderwerpen aan hun laatste schepping, een goedaardig soort Monster van Frankenstein, een techno-mens of, zoals Hermelijn hem noemt, een ‘Antroposrobot’ die vele malen sneller denkt dan zijn ontwerper, zelfs met menselijke emoties is geprogrammeerd en weet wat goed is voor de mensheid.
Het antwoord op die vraag laat de auteur uiteindelijk en vanzelfsprekend aan de lezer nadat hij deze heeft meegevoerd in een paar onderhoudende hoofdstukken waarin mens en robot met elkaar in dialoog gaan.
De simpele levens van de hoofdpersonen uit het boek lijken overigens eerder uit de jaren 60 van de vorige eeuw dan uit de toekomst te komen. Vrije seks is normaal geworden en er zijn geen genderproblemen. Er wordt nog steeds platte ontspanning gezocht in het kijken naar gewelddadige films, een wansmaak van alle tijden…
De nieuwe doorsnee mens maakt echter ook gebruik van verslavende technologieën die niet zouden misstaan in een tuin der lusten, waar echter ook een gevaar op de loer ligt: hackers van islamitische origine dringen virtuele helmen binnen om dood en verderf te zaaien…
Er ontstaat een diepe vriendschap tussen de hoofdpersoon Mark van Wezel en de superrobot Cyrill 18, beiden als journalist verbonden aan de digitale Volkskrant.
Omdat robots, hoewel begiftigd met emoties, ‘slechts’ logisch kunnen denken, blijven conflicten tussen hen en ethisch voelende mensen niet uit. Zo neemt een collega robot in Brussel geheel zelfstandig het besluit om miljoenen sterilisatiepillen naar Afrika te sturen in verband met de dreigende overbevolking daar. Hij overtreedt hiermee de opdracht van zijn werkgever en krijgt uit gewetenswroeging een depressie die zo erg is dat Cyrill18 hem moet resetten en al zijn herinneringen moet wissen. Toch heeft de ‘sjoemelende’ robot te goeder trouw gehandeld. Hij wilde immers de mensheid voor een ramp behoeden en moest hiervoor op korte termijn een, menselijkerwijs gesproken, onethische handeling verrichten.
Ook Cyrill 18 keurt het handelen van zijn soortgenoot goed. ‘Het doel heiligt de middelen’ citeert hij de ‘mens en priester Fernando de Loyola’. Met die laatste opmerking laat hij zien dat ook robots niet alles weten. Fernando de Loyola bestaat niet. De robot is in de war met Ignacio de Loyola, de stichter van de Jezuïetenorde, die zoiets nooit heeft gezegd, evenmin als Niccolò Machiavelli. Het citaat is afkomstig van Ovidius: ‘Exitus acta probat’. Maar ook nimmer falende robots kunnen zich vergissen…
Hier en daar wordt het boek ontsierd door storende drukfouten die zelfs tot de kaft zijn doorgedrongen.
Wie denkt zich daaraan niet te hoeven ergeren kan een paar genoeglijke uren met De Dag van Morgen doorbrengen.
De Dag van Morgen, novelle door Jacques Hermelijn, 127 bldz, verkrijgbaar bij jacqueshermelijn@kpnmail.nl. € 12,50
RSS
Facebook
Twitter
