Tingkeban: ‘Mooi onderdeel Javaanse cultuur’
door Charles Chang
Paramaribo – Met één beweging kapt hij de kokosnoot in tweeën. Een dukun bekijkt welke kant de snee is gevallen: “Het wordt een meisje!” Hoofd van de protocolaire en consulaire afdeling van de Indonesische ambassade, ibu Desita Kurniawan, is zeven maanden in verwachting.
Volgens de Javaanse traditie en cultuur is het dan tijd voor het houden van een tingkeban – in Suriname meer bekend als mitoni. Voor de Indonesische ambassade was het ‘een goede gelegenheid om dit mooi onderdeel binnen de Javaanse cultuur te laten zien’. Verschillende hoogwaardigheidsbekleders en diplomaten, onder wie first lady Ingrid Bouterse, waren zaterdag getuige van deze gebeurtenis die werd afgewisseld met culturele dansoptredens. In zowel Indonesië als Suriname vindt deze plechtigheid nog altijd plaats.
Het getal zeven, dat een belangrijke rol speelt in de Javaanse cultuur, komt hierbij ook sterk naar voren. Van alles is er dan zeven: zeven verschillende aardvruchten, zeven verschillende gerechten, zeven verschillende snacks en zeven verschillende vruchten in de roedja. Ook het water waarmee de aanstaande moeder symbolisch wordt gewassen, komt uit zeven verschillende waterbronnen en wordt uitgevoerd door zes ouderen en de echtgenoot.
Het woord tingkeban komt van Niken Satingkeb die in de elfde eeuw als eerste vrouw de rituelen onderging. Javanen geloven dat in de zevende maand lichaam en ziel zich verenigen, maar dat de moeder en ongeboren baby nog niet sterk genoeg zijn en dat ze daarom om hulp en bescherming moeten vragen. De ceremonie is ook bedoeld voor het vragen van een goede en vlotte bevalling. Dat wordt gesymboliseerd door het knippen van de groene band om haar middel (symbolische navelstreng) en het ei en de kokosnoot die de echtgenoot langs haar batikjurk laat vallen. Het ongekookt ei barst op de grond, maar de jonge kokosnoot wordt opgevangen door een oudere. “Tradities en gewoonten zijn cultuuruitingen en staan los van religie”, legt de mc, Dyanti Legiman uit. Daarmee wil de ambassade aangeven voorstander te zijn van behoud van de eigen cultuur. Wanneer Desita gevoerd wordt door haar man, Deddy Kurniawan, duidt die symboliek aan dat hij voor het gezin zal zorgen. De laatste fase van de tingkeban is het zinnebeeldig kopen van de roedja (Javaanse fruitsalade).
Amin Abbas, een bekende figuur uit de Javaanse gemeenschap, verklaart dat alleen bij het eerste kind de mitoni wordt gedaan. “Medisch is een baby van zeven maanden al volwaardig, maar door de mitoni vragen we ook om zegen en geluk. Dit is een demo, in het echt is het veel levendiger – iedereen leeft dan mee!”
“Ik wist niet dat het er zo uitgebreid aan toe ging”, vertelt de jonge parlementariër, Revano Wongsoredjo. De enige mitoni die hij heeft meegemaakt, dateert uit zijn kinderjaren. In Suriname raakt deze traditie meer en meer op de achtergrond. Hoewel het kostbaar is, is er vanuit de jongeren minder interesse voor de cultuur. “Of ik het ook zal doen? Dat hangt ook af van mijn toekomstige vrouw, want in mijn familie kunnen we wel onderscheid maken tussen cultuur en religie”, zegt de oostbidder. “Cultuur bevat niet alleen kleding, eten en zang – het behelst veel meer. We moeten de achtergrond en de waarde van onze cultuur meer overgedragen en zichtbaar maken. Anders hebben de jongeren geen houvast. De mitoni is geen religieuze maar een culturele aangelegenheid.”.
[uit de Ware Tijd, 0/01/2012]
RSS
Facebook
Twitter
