Mozaïek van een leven tussen twee fascistische utopieën
Net verschenen is Priester tussen kruis en hakenkruis, een kritisch klerikale geschiedenis van Henk Egbers. De Rooms-Katholieke Kerk heeft als geestelijk instituut vooral in Europa veel van haar macht en kracht moeten inleveren onder invloed van evoluties binnen de maatschappelijke cultuur. Ook haar dogmatische leer is op de beurs van geestelijke invloeden in diskrediet geraakt. Talrijke ‘gelovigen’ hebben deze kerk de rug toegekeerd. Haar keurkorps met priesters als behoeders van dit tijdgebonden geestelijke erfgoed is in de tweede helft van de 20ste eeuw danig geslonken.
Egbers beschrijft in Priester tussen kruis en hakenkruis deze periode waarbij kernvragen over het geloof, de verlossingsleer, kerkelijke wetgeving en geestelijke machtsuitoefening zijn groeiende twijfels voedden. Hij ervoer daarbij sterke parallellen tussen de, zijns inziens, kenmerkende utopieën van het christendom en het nationaal socialisme.
«Door de oorlog waren we bevrijd van het nazisme. Ik had het gevoel dat ik me nu ging bevrijden van het rooms-katholicisme, maar niet van deze mensen. Ik zette wel een streep door beide kruizen, met en zonder haken. Er had de laatste tijd in mijn leven een soort oorlog gewoed met de machtsfactor van deze ‘ismes’. Utopieën die stukgelopen waren hadden mijn leven bepaald. De kaarsen op het altaar sputterden. Ze waren bijna opgebrand. Enkele oude mannen en vrouwen sloften naar voren om een hostie te halen. Ik reikte voor het laatst aan hen het Brood des Levens uit. Dat was de titel die de kerk eraan gegeven had. Ik zou zonder dit brood, dat me niet echt gevoed had, verder moeten leven. Ik had een andere honger. God en kerk waren steeds meer aan het verdwijnen uit het seculiere leven waarin ik me zou begeven. Voor beide werd maatschappelijk een graf gedolven. Terug in de sacristie legde ik mijn paramenten af, maar ik geloofde niet dat ik ook de godsdienstcultuur die mijn leven tot nu toe had bepaald daarmee af kon leggen.»
Henk Egbers (geboren in 1928) was bijna tien jaren kapelaan in een drietal parochies van het aartsbisdom Utrecht. Bovendien werkte hij driemaal enige tijd in Duitse parochies; tweemaal in een mijnwerkersparochie in het Ruhrgebied en vervolgens in een parochie in Beieren, waar dit boek vooral gesitueerd is. Hij nam al in de jaren zestig van de vorige eeuw het besluit om niet langer in dienst te blijven van de Rooms-Katholieke Kerk. Egbers geeft een kleurrijk beeld van een tijdperk, niet alleen van zijn bestaan maar ook van de cultuur die toen werkelijkheid was. Na zijn uittreding was hij van 1966 tot 1990 kunstredacteur bij dagblad De Stem. Henk Egbers is getrouwd met een Curaçaose vrouw en ze wonen afwisselend in Nederland en op Curaçao.
De filosoof Peter Sloterdijk, die vraagtekens zette bij godsdiensten en verlossingsconstructies, inspireerde hem daarbij ook. Hij ziet zijn cultuurhistorische terugblik niet als een omkijken in wrok, maar als een verwondering op afstand over dit sociologische feit in de wereldgeschiedenis.
Henk Egbers
Priester tussen kruis en hakenkruis
Gebrocheerd, royaal formaat, 478 blz., € 24,50
ISBN 978-90-6265-929-6
RSS
Facebook
Twitter
