Wanneer mag seks? Grenzen van jeugdliteratuur (II)
[Tekst voor het openingscollege van de Masters opleiding Nederlands aan de Anton de Kom-universiteit, Subfaculteit Humaniora, 30 januari 2012 – deel II]
door Ismene Krishnadath
Toch is de realiteit (en zeker in Suriname) zo dat de rol van boekadviseur enorm belangrijk is omdat het meestal de ouders zijn die de boeken kopen, of bibliothecarissen en leerkrachten geven aan welke boeken hun leerlingen mogen lezen. De boekadviezen worden in de Surinaamse realiteit van bovenaf gegeven.
Om die stap te maken naar het door de lezersgroep zelf te bepalen, moet er nog heel wat gebeuren. Er is dus durf en moed voor nodig om die stap te nemen.
Rekening houdende met deze realiteit wil ik verder in het college ingaan op de het bepalen van criteria van bovenaf en vooraf;
– lees- en verhaaltechnisch
– inhoudelijk
Probleem met de inhoudelijke criteria is, dat ze vrij subjectief zijn omdat je te maken krijgt met boekadviseurs die allemaal kunnen verschillen w.b. :
– smaak
– interesse
– maatschappelijk en culturele achtergronden
-normen en waardenstelsel
Om toch een beetje lijn in de wirwar van al die verschillende meningen te brengen, kan de ontwikkelingspsychologie hulp bieden om tot criteria voor het selecteren van goede boeken te komen.
Wat zegt de ontwikkelingspsychologie?
Vanuit de ontwikkelingspsychologie weten we dat een mens zich ontwikkelt volgens bepaalde fasen. Zo kennen we zuigelingen, peuters, kleuters, schoolkinderen (het jonge en oudere schoolkind), vroeg- adolescenten of pubers, adolescenten in de midden-periode en laat- adolescenten of jong volwassenen. Elke fase heeft zijn kenmerken, eigenaardigheden, beperkingen en mogelijkheden.
Er worden bij elke ontwikkelingsfase leeftijdsgrenzen genoemd, maar er wordt direct bij vermeld dat de leeftijdsgrenzen niet star zijn. Het ene kind ontwikkelt zich nu eenmaal sneller/ langzamer dan het andere. Een leeftijdsgrens moet altijd gezien worden als een indicatie, niet als een gebod. Er zijn genoeg gevallen, waarin je merkt dat een kind van een bepaald boek geniet, hoewel het buiten de leeftijdscategorie valt die op het boek is genoemd. Dit is helemaal niet erg. Elk kind is nu eenmaal uniek enals we meer te weten willen komen over individuele kinderen, zouden we ze niet moeten verbieden boeken te lezen die zogenaamd niet voor hun leeftijd bestemd zijn, maar juist kijken waarom het kind dat boek zo graag leest.
In de vroege ontwikkelingsfasen, laten we zeggen tot en met een jaar of tien, spelen leestechnische en visuele aspecten een belangrijke rol bij het bepalen van de geschiktheid. Zo hebben boekjes voor peuters en kleuters korte, simpele teksten nodig met veel plaatjes. In de leeftijdscategorie 4-7 speelt het ontdekken van het woord nog een belangrijke rol bij het leesplezier. Als de teksten langer worden, komen verhaaltechnische en stilistische criteria naar voren. EN..
de inhoud gaat een steeds belangrijkere rol spelen.
Deel III, klik hier
[Voor deel I, klik hier]
RSS
Facebook
Twitter
