Over schrijven, schrappen en schrapen
door Liza Daen
Gisteren zette ik er een punt achter. Zomaar ineens (nu ja, zomaar…) was het laatste verhaal geschreven en het boek af. Een emotioneel moment voor een schrijver. Ik kon vroeger verdrietig zijn als ik een heel mooi boek had uitgelezen en ik afscheid moest nemen van de personages. Zo voelt dit ook. Opluchting, trots en melancholiek tegelijk.
Na een fiks glas rum, is het redigeren begonnen. Redigeren is een uiterst delicate en belangrijke fase. Naast het feit dat je gewoon moet controleren dat alle punten, komma’s, aanhalingstekens openen-en sluiten en puntkomma’s op de juiste plek staan, is er nog meer werk aan de winkel.
Teruglezen van je eigen tekst is noodzakelijk maar niet altijd efficiënt. Ik lees niet alleen de tekst namelijk. Ik voel weer wat ik voelde en denk wat ik dacht toen ik het schreef. Wat ik aanhad en waar ik zat toen de letters uit mijn vingers vlogen. Ik controleer of die gedachten ook zijn wat ik wil zeggen of beschrijven. De derde ronde gaat over het vinden van onnodige woorden, vulzinnen en niets toevoegende opmerkingen. Die moeten er uit. Schrijven is schrappen, het is niet anders. Om met treffende woorden precies dat te zeggen wat je zeggen wilt, geconcentreerd in een zin. Zoeken naar synoniemen om herhalingen te verhelpen. Zinnetjes ombouwen zodat ze niet allemaal met Ik, zij, hij, jullie en wij beginnen. Volgordes aanpassen en alle omdats, dus’, daaroms, hoewels en maren eruit pulken. Het kost wat, maar dan heb je ook wat.
Na dit painstaking proces is ieder woord dat resteert in de tekst een intense geliefde geworden. In dit geval 41.735 geliefden, van wie ik moeilijk afstand kan doen. Dus geef ik het uit handen. Zelf heb ik gedaan wat ik kon en verdedig ik ieder woord als een leeuwinnenmoeder met welpjes. Het afpakken van woorden laat ik dan ook beter aan drie dierbare mensen over die mij nalezen.
Eén is de beste Neerlandica die ik ken. Zij controleert of mijn vreemde gebruik van voorzetsels, zelfgemaakte vreemde bijvoeglijk naamwoorden en niet-bestaande werkwoorden nog net door de beugel kunnen. Ze gaat nogmaals door alle punten en komma’s en vervangt 5 komma’s in één zin met verbindingswoorden die natuurlijk veel mooier zijn. Dan gaat het naar een reviewer, ook een dierbare vriend en zelf schrijver, die kijkt naar consistentie van de woorden en controleert of de man met de rode schoenen niet stiekem aan het einde van het verhaal met blauwe schoenen naar buiten loopt. Als laatste gaat het naar een intieme ervaringsdeskundige, zowel als schrijver, als reviewer en Liza-kenner. Hij controleert de geiligheden, de beelden die het oproept, mijn gedachtegoed. Alle drie doen aanbevelingen en alle drie zijn voor mij onmisbaar. Ik haat ze hartgrondig als ze één mijn 41.735 geliefden willen herpositioneren, of zelfs, oh my god, willen schrappen of vervangen. Maar uiteindelijk geef ik vaak toe; als zij het al niet snappen, laat staan het groter publiek.
Gulliver. Milo Manara
Voor mijn uitgever en beroepsmatig redigeer ik met regelmaat erotische manuscripten en minder schuldige ‘gewone’ teksten van anderen. Dat is bijzonder leerzaam, lezen en ontdekken hoe andere schrijvers van erotica de knelpunten en problemen tekstmatig oplossen. Zelf schrijver van erotiek, herken ik de valkuilen en pijnlijke drempels. Voor beiden is dat van toegevoegde waarde. Ondertussen is dat wel mijn specialisme aan het worden en ik merk dat mijn collega’s dat ook prettig vinden. Ook ik laat me niet meer redigeren en reviewen door iemand die geen ervaring heeft met het lezen en schrijven van erotica. Het is zo’n specifiek genre, dat kan niet iedereen.
Mijn synoniemenlijst breidt zich langzaam maar zeker uit. Daarnaast begin ik te ontdekken dat het beschrijven van erotische handelingen het pornogehalte pas ontstijgen kan als gevoelens en emoties als sfeerverlichting worden toegevoegd. En een duidelijke verhaallijn belangrijker is dan het beschrijven van de sexuele daad. Laten we zeggen dat de erotische handelingen in zichzelf misschien pornografisch zijn en het al dan niet aanwezig zijn van een betekenisvolle storyline bepaalt of het erotiek is (laat staan literatuur, dat is weer een geheel andere gedachte).
Het is uitermate inspirerend daarover van gedachten te wisselen met andere erotici. Naast tips and tricks, is het fijn inzicht te krijgen in hoe jij overkomt op lezers die jou als persoon niet kennen. Het is mogelijk dat wat voor jou zo evident mooi, geil, indringend, ontroerend, emotioneel of diep is, volledig aan de lezer voorbijgaat door je woordkeuze, de opbouw van je verhaal of anderszins. Deze subjectiviteit is natuurlijk niet te vermijden. Iedere gek zijn eigen gebrek en smaken verschillen nu eenmaal. Een woord kent geen andere lading dan die de gebruiker het toedicht. Maar de inzichten en ervaringen van andere erotische schrijvers horen, zien, uitwisselen en bespreken is leuk en bijzonder leerzaam.
De workshops van EroScripta gaan precies over deze onderwerpen. Herken de valkuilen en knelpunten. Leer kritisch naar jezelf kijken en hoor hoe anderen hiermee worstelen. Krijg nieuwe oplossingen aangereikt. Lach de tranen in je ogen (noem eens 25 synoniemen voor het woord Neuken, gegarandeerd dat het een hilarische middag wordt). Pink een traantje weg als je de diepere lagen van je schrijfsels uitlegt aan een ander. Zonder schaamte of oordeel. Dat is echt waardevol. Alleen voor erotici. EroScripta dus.
[van Eroscripta, 17 mei 2015]
RSS
Facebook
Twitter
