blog | werkgroep caraïbische letteren

8 augustus 1927 – Elis Juliana – 23 juni 2013

door Aart G. Broek

De Curaçaose literair auteur Elis Juliana verkreeg grote populariteit op zijn eiland met een wekelijks kin­derpro­gramma voor de radio ‘Mei ora chikí ku ompi Elis’ (een half uurtje met oom Elis). Juli­ana’s werk voor kinderen neemt echter in zijn gehele oeuvre een marginale plaats in, hoe consistent ook daarmee verbon­den. Elis Juliana richtte zich in de eerste en laatste plaats tot de Antilliaanse volwassenen. Hij plaatste zich met gedichten en verhalen decennialang midden in de discussies over het verleden, heden en de toe­komst van het eilandelijke samenleving. Dit bezorgde hem breed gedragen waardering en aanzien op Curaçao.

Elis Juliana / foto Henk Looman © Klasse!

Die volwassenen heeft Juliana heel wat te vertellen en hij doet dit overwegend in hun en zijn moedertaal, het Papiaments. Centraal in zijn poëzie staat de vermeende onhebbelijkheid van de Cu­raçaoënaar om de werke­lijkheid niet onder ogen te zien. Nauw hiermee verbonden is de sterke gewoonte om zich een schijnwereld aan te meten waarvan vermoed wordt dat die draaglijker en leefbaarder is dan de werke­lijkheid van elke dag. Juliana heeft in een viertal dicht­bundels deze schaamtegevoelens en de bijkomende hang naar camouflage, huichelarij, roddel, dikdoenerij, agressie en andere schaamtemanifestaties be­spreekbaar willen maken en willen doorprikken.
‘Voorzichtig  doorprikken, want,’ zoals hij zelf zegt in een gesprek dat ik ooit met hem had, ‘je hebt geen vijanden nodig.’ Die vier dichtbundels ver­sche­nen alle onder dezelfde titel Organisashon Planifi­kashon Independensia (Or­ga­nisatie Plan­ning Onafhankelijkheid; 1979, 1981, 1983, 1989). Met het oog op een grotere mate van zelfstandigheid als mens tussen en met anderen wordt gesproken van ‘indepen­densia’, slechts zijdelings is politieke onaf­han­kelijkheid bedoeld.

Lees de column verder op de website van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 23 juni 2018.

***

Werk van Elis Juliana is in vertaling opgenomen in de anthologie De kleur van mijn eiland; Ideologie en schrijven in het Papiaments sinds 1863 (red. Aart G. Broek, Sidney M. Joubert en Lucille Berry-Haseth). Leiden, 2006, en in de door Fred de Haas samengestelde en vertaalde verzameling Hé patu / Waggeleend, Haarlem, 2011. Over de reikwijdte van schaamte, zie ook mijn Schaamrood; Aantekeningen over angst, agressie en ambitie, Haarlem, 2017.

 

 

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter