1000 dagen toont trauma’s koloniaal verleden Javaanse gemeenschap
door Shanavon Arsomedjo
PARAMARIBO — Weinig mensen staan er bij stil dat mensen trauma’s hebben door het koloniale verleden. Totdat ze worden wakker geschud door de realiteit en merken dat ze op haast elk gebied de confrontatie aangaan met dit verleden. Bij de Javanen is het niet anders. Dit volk heeft bijvoorbeeld geleerd dat het onderdanig moet zijn naar anderen toe en is zo blijven leven.
In het heden heeft het koloniale verleden nog steeds een grote impact op Javanen, zowel in Suriname als Nederland. Dit brengt Dewi Kasmo van theatergroep Lusu naar voren in het stuk 1000 Dagen, dat vrijdag en zaterdag werd opgevoerd bij On Stage Performing Arts.
“Ik ben bang, maar de noodzaak om te praten is groter dan mijn angst”Dewi Kasno
Onbegrip
1000 dagen is een fictief verhaal over een gezin in Nederland dat naar Suriname komt voor de duizend dagen slametan van moeder en echtgenote Ingrid die is overleden aan Covid-19. De slametan is een kerkdienst, waarbij wordt herdacht dat iemand drie jaren of duizend dagen is overleden.
Tijdens hun verblijf in Suriname worden zowel de volwassen kinderen als de echtgenoot geconfronteerd met heel veel zaken, waar ze niet zo goed mee weten om te gaan. Dochter Titi, die er na heel lang weer is, kan de Surinaamse natuur, cultuur en keuken heel goed waarderen, terwijl haar jongere broer Timpe liever in Nederland was gebleven.
Tegelijkertijd kunnen haar werkgever en collega’s niet begrijpen waarom Titi na drie jaar nog steeds rouwt en zij zien dit als een goedkope smoes om op vakantie te gaan. Eén ding staat vast: Nederland begrijpt de Javaanse cultuur niet.
Timpe van zijn kant snapt niet waarom zijn zus zich uitslooft om de slametan te houden. Zij krijgen ruzie die wordt geuit in een rapbattle tussen beiden. En dan begrijpt Timpe het. “Ik mis mama. Daarom doe ik wat zij vroeger deed. Ik wil haar smaak, geur en gewoonten terugbrengen, omdat ik bang ben dat dit na duizend dagen helemaal weg is.”
Zoals in de meeste families valt ook dit gezin uit elkaar na het verlies van de hoofdschakel. Elk lid is op zijn of haar manier getraumatiseerd en voelt een zekere vorm van gemis, waardoor veel fout gaat en de band steeds meer verslapt.
Constante strijd
Javanen in Nederland hebben het niet gemakkelijk. En omdat zij hebben geleerd om onzichtbaar te zijn, zitten ze met een constante strijd met zichzelf en hun afkomst. In Nederland worden zij niet geaccepteerd en zelfs gediscrimineerd en in Suriname worden ze Hollander genoemd. Maar niemand heeft door hoeveel effect deze ‘strijd’ op hen heeft. “Ik ben bang, maar de noodzaak om te praten is groter dan mijn angst”, zegt Kasmo. Vandaar het ontwikkelen van 1000 dagen.
Ze had bij het schrijven geen duidelijk startpunt. Uiteindelijk zette ze het in elkaar met in gedachte de vraag ‘waar kom je vandaan?’ “Ik werd heel vaak geconfronteerd met die vraag. Als ik antwoordde: ‘uit Rotterdam’, was het niet genoeg. Dan moest ik vaak de hele koloniale geschiedenis van Indonesië en Suriname uitleggen.”
Zij vindt nu de tijd gekomen voor de Javanen om meer te spreken over wie ze zijn. “Ik was in Nederland heel erg aan het strugglen met mijn identiteit. Toen ik begon met schrijven, heb ik deze struggles meegenomen in mijn stuk. Ik had gehoopt dat ik hiermee een community en verbinding zou terugvinden. En die heb ik gevonden in de cast. Het is heel bijzonder om met veel Javanen te mogen werken”, zegt Kasmo.
Ze heeft in Suriname zeker haar doel bereikt, want elke avond heeft de cast met dit verhaal en de boodschappen die erin zijn verwerkt, vele harten geraakt. Lusu geeft deze week nog workshops aan geïnteresseerden. De afgelopen week zijn er uitwisselingsprojecten gedaan met On Stage Performing Arts. Beide organisaties hopen op een duurzame samenwerking waarbij ze van elkaar kunnen leren.
[uit de Ware Tijd, 23 april 2024, met verbeteringen]
RSS
Facebook
Twitter
