blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Lichtveld Noni

Hoe Anansi een antikoloniale volksheld werd

Wie niet sterk is, moet slim zijn

door Lieke van Duin

De absurdistische verhalen over de slimme spin Anansi werden in de tweede helft van de twintigste eeuw in Nederland populair. Ze ogen simpel maar oorspronkelijk zijn het Ghanese wijsheidsverhalen voor de hele gemeenschap, niet alleen voor kinderen. Op de slavenplantages in ‘de nieuwe wereld’ ontwikkelden ze zich tot antikoloniale verhalen van hoop op bevrijding.

read on…

Fa-waka-Sranangmans

Fa-waka-Sranangmans van D. Carter gaat over dat iedereen die denkt dat zijn bevolkingsgroep belangrijker is dan de anderen moet opdonderen. De tijd om alleen voor jouw eigen bevolkingsgroep op te komen is voorbij. Dat kan door te kiezen voor Suriname in plaats van te stemmen op mensen die lijken op één van ons.

read on…

Antilliaans erfgoed (2): Nanzivertellingen

Veranderen om te overleven

door Aart G. Broek

Na de afschaffing van de slavernij en tot op de dag van vandaag is Nanzi een onuitwisbaar symbool van Antilliaanse eigenheid geweest, zowel in de Nieuwe Wereld als voor migranten naar Nederland. Om een symbool van enige betekenis te kunnen blijven, moet er wel het een en ander aan Nanzi worden vertimmerd. Naar hedendaagse maatstaven is hij niet iemand om een voorbeeld aan te nemen. Op zich is dit geen uniek ingrijpen.

read on…

De beknelling van Nola Hatterman en de Surinaamse School

door Michiel van Kempen

Een drama overkwam de unieke collectie die onder de naam Surinaamse School nu bijeen is gebracht in het Stedelijk Museum Amsterdam: na drie dagen gingen de deuren op slot vanwege covid-19. Nu de expositie weer publiek toelaat, kan die nog een kleine maand worden bekeken: 11 juli sluit de tentoonstelling alweer. Terugkijken kan niet, want er is geen catalogus bij de tentoonstelling. Wat een gemiste kans! Er is dan wel weer een prachtig boek verschenen over een van de kernfiguren van de expo: Nola Hatterman; geen kunst zonder kunnen.

read on…

Surinaamse School in het Stedelijk Museum

Op zaterdag 12 december opent het Stedelijk Museum Amsterdam zijn deuren voor een tentoonstelling van 20ste-eeuwse kunstwerken uit Suriname, onder de titel Surinaamse School.

read on…

Noni Lichtveld dansend hemelwaarts

Op woensdag 23 augustus 2017 werd tekenares en Anansi-vertelster Noni Lichtveld met fraaie speeches, muziek en dansende drageman (kistdragers) uitgeleide gedaan op haar laatste pad, vanuit Huize Frankendael aan de Middenweg in Amsterdam-Oost. Een fotoreportage van Mike Ho Sam Sooi. read on…

Lieke van Duin over Noni Lichtveld

Toespraak van Lieke van Duin bij de rouwplechtigheid voor Noni Lichtveld, Huize Frankendael, Amsterdam, woensdag 23 augustus 2017

Noni heb ik leren kennen via Anansi. Hoe dat ging staat beschreven in mijn In Memoriam op de site van de Werkgroep Caraïbische Letteren. Noni’s boek Anansi, de spin weeft zich een web om de wereld uit 1984 was een eye-opener voor me. Het was het meest levendige, geestige, actuele en toch universele boek met Anansi-verhalen dat tot dan toe in het Nederlands was verschenen. Haar illustraties waren een feestelijke waterval van kleuren. Anansi’s vier armen en vier benen doen vaak allemaal iets anders; soms heeft hij er zelfs vijf of zes, en twee hoofden die razendsnel lijken te bewegen. read on…

In Memoriam Noni Lichtveld (3 mei 1929 – 16 augustus 2017)

door Lieke van Duin

Noni Lichtveld heb ik in 1984 leren kennen via Anansi. Het toneelstuk Ba Anansi Woi Woi Woi van de Surinaamse schrijver Edgar Cairo (1948-2000) had me nieuwsgierig gemaakt naar de Afro-Caraïbische spinfiguur Anansi. Wetenschappelijk werd m’n nieuwsgierigheid bevredigd door het proefschrift van dominee Wim Baart: Cuentanan di Nanzi… uit 1983, maar literair genoot ik van Noni’s kinderboek Anansi, de spin weeft zich een web om de wereld (Novib, NBLC 1984). read on…

Noni Lichtveld overleden op 88-jarige leeftijd

Op 16 augustus 2017 om 00:50 uur overleed in het Rosa Spier Huis te Laren beeldend kunstenaar en schrijfster Noni Lichtveld. Ze werd op 3 mei 1929 te Abcoude geboren als Nederlandse met Surinaamse roots. Haar vader was Lou Lichtveld, meer bekend onder zijn schrijversnaam Albert Helman. read on…

Noni Lichtveld (1929 – 2017)

Vandaag, 16 augustus 2017, is in het Rosa Spierhuis te Laren Noord-Holland verleden de illustratrice, decorontwerpster en schrijfster Noni Lichtveld. Zij verwierf vooral bekendheid met haar uitgaven van Anansitori. read on…

Voorlezen in de Kbf-stand ‘Lees je wijs’: een voorbeeld

door Jerry Dewnarain

 

Tijdens het onlangs gehouden Kinderboekenfestival in Paramaribo heb ik een ochtend verhalen voorgelezen aan kinderen van verschillende lagere scholen in de stand ‘Lees je wijs’. Ik ontving er in totaal vijf klassen: vier vierde klassen en een zesde. Ik koos bewust voor het onderdeel voorlezen, want dat is niet alleen leuk maar kan een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van een kind. read on…

Dieren in de Surinaamse kinderliteratuur: info voor jeugdbegeleiders

door Els Moor

Kinderen hebben over het algemeen belangstelling voor dieren. Ze vinden het dan ook fijn om verhalen over dieren te horen of om er boeken over te lezen en de plaatjes te bekijken. In ons land met zijn rijke natuur leven veel-veel dieren, van verschillende soorten. Wilde dieren in het bos, maar ook tamme bij mensen. Er zijn verhalen over dieren van vroeger, zoals over Kantjil en Anansi, maar kinderboekenschrijvers van nu hebben zelf verhalen verzonnen waarin dieren een belangrijke rol spelen, of boeken met illustraties zodat kinderen de verschillende dieren leren kennen. We geven hieronder een overzicht van kinderboeken waarin dieren belangrijk zijn. Dat zijn er heel wat, maar vanwege de ruimte moeten we een keuze maken.
– ANANSI
Er zijn rijk geïllustreerde boeken met de oude anansitori. Het bekendste: Het grote Anansiboek van Johan Ferrier met tekeningen van Noni Lichtveld, bezorgd door uitgeverij Conserve in 2010. Hierin zijn de verhalen opgetekend zoals Ferrier ze voor de Nederlandse televisie vertelde. Noni Lichtveld heeft ook zelf een anansiboek gemaakt, Anansi de spin weeft zich een web om de wereld, de tweede editie is uitgegeven bij VACO in 2012. Er zijn redelijk veel anansiboekjes waarvan het verhaal verzonnen is door de schrijver. Van Ismene Krishnadath: Nieuwe streken van koniman Anansi (1989) en Bruine bonen met zoutvlees (1992). Moderne verhalen die aansluiten bij die moeilijke tijd van schaarste en de Binnenlandse Oorlog. Anansi moet alsmaar streken bedenken om zichzelf en zijn gezin te redden. Ook Marylin Simons heeft een grappig anansiboekje, Anansi Dala (PCOS, 2004), dat goed past bij de moderne tijd, waarin zoveel mensen altijd op geld uit zijn, op wat voor manier dan ook.
– KENNIS OVER DIEREN
Op een leuke manier kennis verwerven over verschillende dieren is een doel dat Wim Veer en Gerrit Barron nastreven met hun dierenboekjes. Van Wim Veer is de serie fotoboekjes over verschillende dieren, met een verhaaltje waarin veel info over het betreffende dier: tjamba de raaf; misi powisi; modo todo; kwibus de ibis; awari en de kip; het doksje dat niet wilde zwemmen en Wat vliegt daar? Vogels rond het huis (uitgegeven in eigen beheer met prachtige fotos.)
En van Gerrit Barron: Titri en Toto over twee jonge vogeltjes, met als thema zelfstandig worden, en zijn serie uit de jaren 90 over allerlei dieren, zoals Een korjaal vol dieren en Een sloot vol vissen.
Rupsje Regenboog van Indra Hu geeft op een beeldende manier in een verhalend gedicht weer hoe Rupsje Regenboog zich ontwikkelt tot een prachtige vlinder. Het verhaal kan kinderen aan het denken zetten: Rupsje wordt een mooie vlinder… wat word ík later?
– DIEREN IN HET BOS
Een leerrijk thema. Monique Pool heeft op dit gebied een prachtig experiment uitgevoerd. Carlize gaat naar het bos/… goes to the forest. Op verschillende manieren kunnen kinderen kennis nemen van de inhoud: het boek heeft alleen beeldende illustraties van Chad Abdoellah en er is een bijbehorende cd waarop Helen Kamperveen het verhaal vertelt. De kinderen kunnen aan de hand van de platen eerst hun eigen verhaal maken en dan luisteren naar dat van Monique Pool. Veelzijdig dus. We geven hier het verhaal niet: ga eerst kijken! Het boek is nog volop verkrijgbaar! Met Kwata op reis(2010) van de stichting Klimop, laat kennismaken met veel dieren. Vanuit het bos gaat de aap Kwata met zijn vrienden per korjaal naar de zee. Ze ontmoeten andere dieren en beleven avonturen. Spelenderwijs leren de kinderen de dieren kennen, ook door de illustraties van Ginoh Soerodimedjo. Aanbevolen!
– DIEREN EN HET MILIEU
Een belangrijk en kritisch thema dat gelukkig niet aan de jongeren voorbijgaat. Avontuur bij de grote rivier is van Natasia Agard en verscheen in 2008 (in eigen beheer). Het onderwerp: de gevaren die het bos bedreigen door activiteiten van mensen – zoals goudzoekers – met de bedoeling veel geld te verdienen. Het einde van het verhaal is verrassend: dieren van alle soorten werken samen om het bos te redden. Samen bedreigen ze de mens-mannen die de rivier vervuild hebben met hun goudzoekersactiviteiten. Die mannen rennen dan doodsbang naar hun boten en geen dier heeft ze ooit teruggezien. Een boek dat op scholen thuishoort, waar de leerlingen en leerkrachten er samen over kunnen praten!
Cobi Pengel stelt deze thematiek aan de orde in enkele van haar verhalen. Wolkje en de groenhartboom bijvoorbeeld is een sprookjesachtig verhaal met een actuele thematiek: de mensen smijten vuil op straat, dat soms vreselijk stinkt, waardoor de mooie groenhartbomen hun bloei verliezen. Het meisje Cynthia dat vlak bij een groenhartboom woont, wordt door die boom uitgenodigd om samen met haar vriendin en het konijntje Wolkje met Mamabon mee te vliegen naar een krutu van bomen met de bedoeling om het probleem op te lossen.
– DIEREN EN MENSEN
Vooral voor jonge kinderen een herkenbaar thema. Honden spelen hierin een belangrijke rol, zoals in Lafu (VACO: derde druk 2007) van Cynthia Mc Leod. Lafu is een hondje en Sita is zijn bazinnetje. Wat beleeft Lafu allemaal in het gezin en in de buurt? Als het een keer kattenbrokjes heeft gegeten uit de bak van de kat, is het bang een kat te worden! Een leuk boekje voor iets meer gevorderde lezertjes (ongeveer klas 2 en 3), ook om thuis zelf te lezen. En dan is er nu een gloednieuw boekje verschenen, Bruno de zwervershond, debuut van Hetty Amat. Bruno zwerft, komt in het dierenasiel terecht en vindt daar zijn baasje weer. Binnenkort gaan we dit boekje bespreken. Er zijn veel boekjes over honden: Eveline Wielzen schreef Dagboek van een straathond met leuke illustraties van Reinier Asmoredjo en grappig geschreven. Marja Themen, onze redacteur van kinderliteratuur, die zelf veel met dieren bezig is, schreef Overpeinzingen uit een Hondenleven…. Ook in de drie delen over Manga, het paard uit Baboenhol van Susan van Dijk-Leefmans met beeldrijke illustraties van Reginald Kartowirjo, lezen we over het leven van een dier bij mensen, een paard op een boerderij. Hoe zij vriendschap sluit met een schaap, gedekt wordt door een paard van een andere boerderij en een veulen krijgt en hoe er in het derde deel feest voor haar gevierd wordt. Leuk om deze boeken te combineren met een uitstapje naar een boerderij, misschien wel naar Manga zelf!
– DIEREN IN FANTASIEVERHALEN
In veel boeken vinden we sprookjesachtige en/of spannende fantasieverhalen waarin dieren een belangrijke rol spelen. Twee toppers uit de Surinaamse kinderboekenwereld: Seriba in de schelp van Ismene Krishnadath dat gaat over het meisje Lilia, op vakantie in Galibi, dat door haar slimmigheid een groot probleem van een verliefd stel – watermeisje Seriba en sekrepatu Warana – oplost, waardoor ze een gelukkig leven tegemoet gaan… en van Effendi N. Ketwaru Rani en de slangenkoning met schitterende tekeningen van de auteur zelf. Die lieve slangenkoning, die Rani bijstaat in haar moeilijke leven met een heks, blijkt een betoverde jongen te zijn. Happy end!
Al deze boeken (er zijn er nog veel meer!) helpen mee om kinderen meer leesplezier te laten krijgen en vooral, als hun begeleiders ze ertoe aanzetten, om naar aanleiding van verhalen over dieren na te denken over wie ze zelf zijn! Ga met uw kinderen naar de boekwinkel!
  • RSS
  • Facebook
  • Twitter