blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Gangapersad Sabitrie

Raj Mohan maakt vele emoties los

door Sabitrie Gangapersad

Paramaribo – Met liederen uit zijn nieuwste cd Daayra (vicieuze cirkel) en zijn vorige album Kantraki (contractant) raakte Raj Mohan zondagavond in het auditorium van Self Reliance gevoelige en emotionele snaren bij het publiek. In het tweede deel van de avond, dat bestond uit geet (Hindi dichtvorm) en ghazal, zorgde hij voor veel plezier.

“Ik kon me helemaal inleven in de contractarbeider die hij beschreef in het lied ‘Kantraki’. Het is prachtig wat hij met ‘Sarnami’ heeft gedaan. Het klinkt zo mooi”, reageerden enkele dames na het eerste deel van de avond. “Het liedje ‘Mai re’, dat gaat over een kleine jongen die na zijn dood bij de crematie afscheid komt nemen van zijn moeder, heeft me geraakt. Ik voelde me emotioneel”, merkte ex-vicepresident Ramdien Sardjoe op. Aan het einde van de avond overhandigde Sardjoe namens de Sociëteit Republiek Suriname (SORES), die de show had georganiseerd, een certificaat aan Mohan. “Volgens mij heeft het publiek meer van het tweede deel van de avond genoten.

Vooral de ghazal, waarin de schoonheid van de vrouw als mooier dan de maan wordt beschreven, is goed in de smaak gevallen. In het eerste deel, met composities van de artiest, zijn drie zaken opgevallen: de eigen identiteit en waarde van het Sarnami, de emoties en gevoelens die de tekst losmaakt en de kunstzinnige wijze waarop het door de artiest is gebracht”, sprak Sardjoe.

Mohan, geboren in 1962 in Suriname, vertrok op elfjarige leeftijd naar Nederland. Zowel aldaar als in India volgde hij verschillende muziekopleidingen. Hierdoor heeft hij een bijzondere stemkleur ontwikkeld. Door in Sarnami te schrijven en te zingen, heeft hij ook zijn eigen unieke stijl gecreëerd. Volgens Mohan wilde hij bewijzen dat deze taal ook mooi en zeker niet ordinaire is en zich leent voor poëzie en muziek. De liederen van Mohan zijn veelal gezongen gedichten. Zo bestaat de nieuwe cd onder meer uit de gezongen gedichten uit zijn nieuwste gedichtenbundel tihá/troost. “Daayra slaat alles. Mohan heeft musici van wereldniveau bijeengebracht voor deze productie en het resultaat is fantastisch”, prees Carlo Jadnanansing bij de introductie van de artiest. Tijdens het concert zong Mohan ook het populaire gedicht van Shrinivasi ‘Suriname’ in het Sarnami. Dit lied moet nog worden opgenomen op cd. Daayra bestaat uit elf tracks die onder andere gaan over liefde, dood en de eeuwige wederkeer van geboorte en dood.

[uit de Ware Tijd, 20/12/2011; fouten verbeterd]

Lied over pandits moet uit de markt

door Sabitrie Gangapersad

Paramaribo – Het liedje ‘Pandit baba’ uit de cd Kisoor and Friends: Angna Mein Baba Dwaare Par Maa, zorgt voor veel kritiek en ophef onder pandits van de Sanatan Dharm. Het hoofdbestuur van de Sanatan Dharm heeft besloten een brief te richten aan de procureur-generaal om de muziekcollectie uit de markt te halen.

De cd is uitgegeven door Satish Music Center (SMC) en het liedje is gezongen door Kisoor Ramdien. Sanatan Dharm heeft zowel met de zanger als met Satish Jhinnoe van SMC gesproken over het lied. “Het is beledigend voor pandits. We weten dat enkelen een scheve schaats rijden, maar met dit lied scheer je ook de goede pandits over één kam. Muziek treedt buiten de grenzen van Suriname. Welk imago creëer je dan? Je kunt merken dat we in het Kalyug tijdperk zijn, de aanvallen op het geloof worden frequenter en heftiger”, merkt een bestuurslid en pandit van de Sanatan Dharm op. Volgens hem komen pandits van de Sanatan Dharm binnenkort met een gezamenlijke verklaring, waarin ze hun afkeuring uitspreken over het lied. “Dit kan niet. Als de pandits er niet waren, waar zou onze cultuur zijn? Dankzij hun is een groot deel van ons erfgoed bewaard gebleven”, merkt zanger en pandit Rayen Kalpoe op.

In het lied wordt bezongen hoe pandits diensten bij mensen afjassen, geld eisen en middels stichtingen en tempels zichzelf verrijken. Zanger Kisoor Ramdien legt uit. “In april had mijn broer een huwelijk en gebedsdienst thuis. Alles was gekookt en klaargezet, maar de pandit kwam niet zelf opdagen. Hij stuurde twee helpers (naws) die het werk moesten doen. Een heleboel dingen gingen die dag verkeerd. Dit is mijn manier om mijn misnoegen en boosheid over pandits te uiten. Ik beledig niet, maar vraag hoe lang ze dit gedrag zullen continueren. Vooral voor arme mensen is het echt moeilijk. Met heel veel moeite sparen ze en zetten alles klaar voor een hoogtijdag om dan een pandit te krijgen die roet in het eten gooit en dingen verkeerd doet”, doet Ramdien zijn verhaal. ‘Pandit baba’ werd enkele jaren geleden door iemand uit Nederland opgenomen. Ramdien heeft het nu nagezongen. “Het is een oud lied en ik had niet verwacht dat het problemen zou geven”, zegt Jhinnoe. Na het telefonisch gesprek met Sanatan Dharm is hij er niet van overtuigd de cd uit de markt te halen. Integendeel. Hij heeft aangifte gedaan bij de politie vanwege de dreigende taal die door de vertegenwoordiger van Sanatan Dharm werd geuit. Het lied is ook door de politie beluisterd. “Als er een correcte manier van overleg was, dan had ik geen moeite om het lied van de cd te halen. Maar ik ben grof bejegend en bedreigd. Ze hebben niet eens geprobeerd om persoonlijk met me te praten. Zaken waren dan anders gelopen.”.

[uit de Ware Tijd, 15/11/2011]

Twee Ramlila-opvoeringen

door Sabitrie Gangapersad

Paramaribo – De sociaal-culturele en religieuze verenigingen Vishwe Jyoti en Shri Maha Shakti Doerga Samadj houden elk jaar in de grote vakantie een negendaags Ramlila. Het spel dat in de openlucht wordt opgevoerd en het verhaal van Rama uit het epos Ramayana illustreert, trekt steeds weer honderden mensen. Ramlila biedt het publiek niet alleen vakantievertier; jongeren krijgen op speelse wijze waarden en normen aangereikt en de saamhorigheid in de buurt groeit.

Beide verenigingen houden dit jaar niet op dezelfde dagen het Ramlila. Het spel van de Shri Maha Shakti Doerga Samadj is eerder begonnen en wordt op zondag 4 september beëindigd. Voor Vishwe Jyoti begint het spel morgenavond. Deze vereniging zet alles op alles om het publiek te vermaken en het spel zo interessant mogelijk te houden. Een vliegende Hanuman (apengod), Vishnu die op een opgeblazen zevenkoppige slang rust, Brahma die in een lotusbloem verblijft en Shiva die van heel hoog neerkijkt, zijn enkele van de innovatieve ideeën van de vereniging Vishwe Jyoti. Elk jaar is er ook een verrassing in het spel.

Dit trekt mensen steeds weer naar het voetbalveld van Vredenburg Serie B. De vereniging heeft ook dit jaar iets nieuws in petto. Maar dat wil Anroedh Tewarie nog niet verklappen. De belangrijkste boodschap van het Ramayana is de overwinning van het goede op het kwade. Net als het epos leert het Ramlila de mens over zijn plichten, idealen, normen en waarden. Het verhaal geeft universele antwoorden op vragen over familierelaties en hoe als ideale mens te handelen. Ook voor een koning en leider zijn er wijze lessen vervat. Ram wordt in het Ramlila uitgebeeld als Maryada Purushottam (ideale persoon die het goede symboliseert). Zijn tegenstander is Ravan, de koning van de demonen (rakshas). Ravan heeft door middel van meditatie en goede daden speciale gaven ontvangen van God. Hij raakt door zijn ego verblind en begint zijn gaven te misbruiken. Dit is het moment voor Vishnu om te incarneren als mens. Hij wordt als kroonprins in de stad Ayodhya geboren. Zijn familie stamt af van de Raghuvansh. Na zijn huwelijk met Sita wordt Ram voor veertien jaren naar het bos verbannen vanwege een belofte die zijn vader Dasrath eens aan zijn vrouw Kaikeyi had gedaan. De avonturen en heldendaden in het bos, de ontvoering van Sita en het gevecht met Ravan zijn allemaal vervat in het Ramlila.

[uit de Ware Tijd, 02/09/2011; lidwoorden gecorrigeerd]

Sarnami moet worden gestandaardiseerd

door Sabitrie Gangapersad

Paramaribo – Het Sarnami, de moedertaal van de Surinaamse Hindostanen, moet worden gestandaardiseerd en behouden worden als spreektaal. Het Hindi moet echter op academisch niveau in het onderwijs worden ingevoerd. Dit voorstel kwam dinsdagavond tijdens een presentatie over de ontwikkeling van het Sarnami naar voren. De Indiase wetenschapper Vimleshkanti Varma was ook aanwezig en deelde zijn kennis met het publiek.

In eerste instantie leek het alsof de presentatie identiek zou zijn aan de vele discussies die al jaren over dit onderwerp worden gevoerd. Dit gebeurt meestal rond de herdenking van de immigratie. Er wordt dan weleens geopperd dat Sarnami en Hindi helemaal zullen verdwijnen door de dominantie van de Nederlandse taal en het Sranan. De bijeenkomst in Stichting Hindi Parishad dreigde hetzelfde patroon te volgen toen Marlene Oemrawsingh de stoute schoenen aantrok en vroeg wat zuiver Sarnami is. Dit werd gevolgd door interessante visies van Maurits Hassankhan, Indra Djawalapersad en Varma. Hassankhan vindt dat er een instituut moet komen waarin experts van India en de landen in diaspora bijeen moeten komen om na te gaan hoe de verschillende moedertalen te standaardiseren en te versterken. Hij vroeg de Indiase overheid om Surinamers in de gelegenheid te stellen op Indiase universiteiten Hindi te studeren met Bhojpuri (dit komt enigszins overeen met Sarnami) als specialisatie. Djawalapersad meent dat iedereen kennis moet maken met alle moedertalen op de basisscholen. Op junioren en senioren niveau kan dit als keuzevak worden opgenomen, terwijl op academisch niveau het Mandarijn en Hindi moeten worden ingevoerd. Beide zijn grote wereldtalen met bestaande curricula en docenten in Suriname. Varma gaf aan dat India met veel lokale talen met hetzelfde probleem zat. “Een spreektaal onderwijs je niet.”

“Hoewel in India audhi, gujarathi, marahti enzovoorts wordt gesproken, is het onderwijs in Hindi.” Oemrawsingh toonde zich bezorgd over een duidelijk standpunt omdat de taalwet actueel is. “Laten we bijeenkomen en een besluit nemen. Ouders moeten Sarnami met hun kinderen praten, maar het onderwijs moet in Hindi. Met Sarnami kun je nog niet naar buiten treden, omdat de standaarden ontbreken. Met de opleving van India als wereld mogendheid, zal Hindi voor ons ook erg nuttig blijken.” Moti Marhé (foto rechts) die ook het woord voerde, zei dat de relatie tussen Hindi en Sarnami belangrijk is. “Je moet in de promotie van Hindi, Sarnami meenemen.” Dit lijkt de Indiase overheid ook van plan te zijn. Ambassadeur Kanwaljeet Singh Sodhi zegde toe alle publicaties in Sarnami te zullen ondersteunen.

[uit de Ware Tijd, 23/06/2011]

Commentaar redactie CU
Klaarblijkelijk vergeet men dat het Sarnami al sinds 1986 (commissie-Adhin) een gestandaardiseerde spelling heeft.

Jan Soebhag publiceert boek over Hindoe huwelijk

door Sabitrie Gangapersad

Paramaribo – Het Hindoe huwelijk bij de Sanatani’s: een praktische kijk op het huwelijksgebeuren bij de Sanatani’s, zo heet het nieuwe boek van Jan Soebhag. Hierin beschrijft de auteur de geschiedenis, onderlinge samenwerkingsverbanden, actoren die deelnemen aan het huwelijksproces en de cultuur en traditie.

Morgen overhandigt Soebhag (foto links) het eerste exemplaar van dit boek aan minister Raymond Sapoen van Onderwijs en Volksontwikkeling. In meer dan honderd bladzijden, verdeeld over vijf hoofdstukken, behandelt Soebhag het huwelijksproces bij de hindoestanen. “Dit boek is het resultaat van het onderzoek dat door mij is verricht in het kader van de verkenning van de cultuur en traditie bij Hindoestanen in Suriname. Het boek moet voorzien in een behoefte aan studenten en andere belangstellenden die op zoek zijn naar informatie over de vele handelingen die er tijdens het huwelijk worden gepleegd”, zegt Soebhag. Het huwelijk is één van de belangrijke zestien sacramenten die elke hindoe moet ondergaan, maar de betekenis van de rituelen is niet bij iedereen bekend. In de bundel gaat Soebhag uitgebreid in op de verschillende huwelijksvormen en alle ceremonies die aan de grote dag voorafgaan. Hetgeen zich in de maro (huwelijkstent) voltrekt, heeft ook zijn aandacht. De schrijver blijft ook stilstaan bij het fenomeen van het geven van een bruidsschat die in Suriname niet wordt gehanteerd. “Het is merkwaardig dat in India, waar de tradities voor het huwelijk vandaan komen, de familie van de bruid nog steeds veel geld en goud geven aan de bruidegom en zijn familie. In Suriname is hier geen sprake van. Integendeel brengt de bruidegom hier vijf verschillende soorten sieraden van goud voor de bruid. Zij krijgt ook kledingstukken aangereikt.”

Het boek van Soebhag is niet het eerste werk over dit onderwerp. In 1997 publiceerde Chan Baidjnath Misier Viwaha: het Hindoe huwelijk en de rol van de vrouw. In dit boek ging hij ook in op de verschillende huwelijksvormen, het huwelijk in praktijk, het rollenspel in het huwelijk en de organisatie van het huwelijk met een compleet draaiboek. In tegenstelling tot Soebhag die in zijn boek vooral de handelingen verduidelijkt, beschrijft Misier het huwelijksritueel op basis van hetgeen in de veda’s staat.

Boeken die eerder van de hand van Soebhag zijn verschenen zijn Meri Awaz (een gedichtenbundel in het Sarnami), Khissa Kahani (verhalenbundel) en Tajiya (een traditie in Suriname).

[uit de Ware Tijd, 14/06/2011]

Swami met een boodschap

door Sabitrie Gangapersad

In februari wordt overal in de wereld waar Ariërs wonen de geboortedag van Swami Dayananda Saraswati, grondlegger van de Arya Samadj, gevierd. Hoewel niet iedereen de filosofie en leer van Swami Dayananda kent, wordt zijn boodschap toch alom geaccepteerd.

In tegenstelling tot enkele jaren geleden, wordt de geboortedag van Swami Dayananda niet meer op 11 februari gevierd. De dag wordt aan de hand van de Hindoekalender berekend en valt net als andere Hindoefeestdagen zoals Holi, Divali en Shivaratri, jaarlijks op een andere dag. “Het besluit om de geboortedag van Swami Dayananda volgens de Hindoekalender vast te stellen, werd in 2006 tijdens een Arische conferentie in India genomen”, vertelt Inderdath Tilkadharie, voorzitter van Arya Dewaker, de grootste Arische vereniging in Suriname. Voor dit jaar is de datum van 28 februari vastgesteld. Op de kalenders van sommige drukkerijen in Suriname staat dit uitdrukkelijk vermeld, toch houden andere bedrijven nog steeds vast aan 11 februari.

De geboortedag van Swami Dayananda wordt meestal met vuurofferdiensten, toespraken en preken over zijn leven gevierd. In Suriname is ruim dertig procent van de Hindoes lid van de Arya Samadj. “De Arya Samadj is geen godsdienst maar een vereniging. Arya betekent nobel en Samadj staat voor vereniging”, legt Tilakdharie uit. “Het belangrijkste doel van de Arya Samadj is om het oorspronkelijke Hindoeïsme zoals de Veda’s dat prediken, bij de gemeenschap te brengen. Swami Dayananda begon ermee in 1875 in Bombay, India.” Zijn leer verspreidde zich langzaam over de hele wereld. De eerste signalen van verspreiding van die leer in Suriname dateren van 1910. Maar het duurde ruim negentien jaar voordat op 29 september 1929 de eerste Arische vereniging, Arya Dewaker, officieel werd opgericht.

Swami Dayananda Saraswati werd volgens de westerse kalender op 11 februari 1824 geboren in de stad Tankara in Gujarat, India. Hij leidde een comfortabel leven, maar raakte door enkele incidenten bijzonder geïnteresseerd in het geloof. Een belangrijk incident was Shivratri (de grote nacht van Shiva). Hindoes offeren dan allerlei zoetigheden aan Shiva en houden traditiegetrouw een nachtwake.

Als kleine jongen zag Swami Dayananda hoe de muizen zich te goed deden aan de lekkernijen in de tempel. De dood van zijn jongere zus en oom maakte ook dat hij zich ging bezinnen over de betekenis van het leven. Ongerust over de vele vragen die hij over het leven stelde, besloten zijn ouders Dayananda uit te huwen. Maar hij liep weg van huis en werd een wandelende monnik. Hij kwam in contact met swami Virjananda Mathura en werd zijn discipel. Op verzoek van zijn guru besloot hij de kennis van de Veda’s te verspreiden.

[uit Parbode, 27 januari 2011]

Liefde voor Hindi met prijzen beloond

door Sabitrie Gangapersad

Paramaribo – Op feestelijke wijze werden maandagavond in theater Thalia de certificaten en prijzen uitgereikt aan de winnaars van de Hindicompetities. In verband met Wereld Hindidag op 10 januari, hield de Indiase ambassade in vijf districten wedstrijden.

Belangstellenden konden in Paramaribo, Wanica, Commewijne, Saramacca en Nickerie participeren in de categorie voor beste Hindi-handschrift, gedichtenvoordracht, verhaal schrijven of vertellen, zang en Ramayana-recitatie. Het verhaal over Hindileraar Haridew Sahtoe, geschreven door Krishnakumari Bikharie, won de eerste plaats in de categorie Verhaal schrijven.

De schrijfster belichtte in haar stuk het harde werk dat Sahtoe heeft verzet om het Hindi te behouden en te onderwijzen in Suriname. Ze ging ook in op de beperkingen die de Hindileraar nu heeft met zijn zicht, waardoor het werk moet worden overgenomen door de jonge generatie. Tenslotte riep ze de samenleving op om Sahtoe te waarderen en te koesteren. De participanten aan de opstelwedstrijd konden voor hun verhaal kiezen tussen twee thema’s: ‘de relatie tussen Suriname en India’ of ‘een Surinaamse dichter of schrijver voor het voetlicht plaatsen’.

De zesjarige Jaya Panchoe uit het district Saramacca maakte met haar vierjarige broertje Gyaan ook grote indruk op het publiek met haar zang. Ze won de eerste prijs in deze categorie met haar bhajan (religieus lied) ‘Jai Shiva Shankar’. Rustig, vlot en met een heldere uitspraak zong ze het lied voor de honderden aanwezigen.

Minister Wonnie Boedhoe van Financiën en parlementsvoorzitter Jenny Geerlings-Simons genoten zichtbaar. Ook de studenten van het Indiaas Cultureel Centrum (ICC) lieten zich van hun beste zijde zien tijdens diverse zangnummers. Het publiek werd ook vergast op tabla-demonstraties, een variatie van tabla en sitar en yoga. Volgens de Indiase ambassadeur Kanwaljeet Singh Sodhi volgen gemiddeld zevenhonderd mensen Hindi, muziek-, dans-, tabla- of yoga-lessen bij het ICC.

“Dit jaar is bijzonder voor ons, omdat we de 150ste geboortedag van de Indiase filosoof, dichter, schrijver en Nobelprijswinnaar Rabindrenath Tagore gaan herdenken. In dit kader zal er gedurende het hele jaar door activiteiten worden georganiseerd. Ik roep u op om zoveel mogelijk mee te doen.” De ambassadeur las ook de boodschap van de Indiase premier Manmohan Singh voor in verband met Wereld Hindidag. De premier sprak daarin wederom de hoop uit voor internationale erkenning van het Hindi.

[uit de Ware Tijd, 19/01/2011]

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter