blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Essed Astrid

Edgar Cairo: een reus van een amateur

door Michiel van Kempen

Als ik door de te grote ruimte loop waar een vijftigtal schilderijen van Edgar Cairo bij elkaar zijn gebracht bij het CBK in Amsterdam-Watergraafsmeer, dan voel ik een enorme betrokkenheid bij deze kleurrijke doeken. Kunst en emotie gaan natuurlijk altijd samen, en die emotie is meestal een particuliere emotie van de beschouwer of de luisteraar. Voor mij is die particulariteit hier sterker dan bij een willekeurige expositie. Ik zie Edgar Cairo in zijn woning in Amsterdam-West, volgestapeld met kartonnen dozen waarin zijn razende schilderproductie was opgeborgen, letterlijk tot aan het plafond toe. Later werkend in een atelier in Amsterdam-Oost, vlakbij zijn woning in de Vrolikstraat, waar hij in 2000 levenloos zou worden aangetroffen. Een groot deel van zijn schilderproductie was toen al verloren gegaan bij een brand in een havenloods.

Ik vind natuurlijk die fantastische warme persoonlijkheid van Edgar Cairo in dit beeldende werk terug. Ik vind de beeldende pendant van de bijna ongecontroleerde stroom fantastische teksten die hij produceerde. Ik denk dat dit werk is van een begaafd amateur, en wat het werk sterk maakt is dat het nooit lullig is, zoals zoveel amateurkunst.

Je zoekt naar houvast in die wild-energiek neergezette voorstellingen, vindt soms een flard Van Gogh, dan weer Wilfredo Lam, maar het is wel altijd Cairo. Meestal is het werk volstrekt abstract, kosmische ruimtes opgebouwd uit verfklodders waarin af en toe zoiets als een bloem wil opduiken, een vogel misschien. Er zijn enkele portretten, er is een enkele, meer esoterische voorstelling. Maar er is wel een duidelijke eenheid, de hand van Cairo is altijd zichtbaar. Zijn naam ook trouwens, die domineert in bepaalde schilderijen het hele doek – ze werden immers vervaardigd toen hij in de waan verkeerde een directe zoon van de Hemel te zijn. Of waan? Misschien was hij wel een directe zoon van de Hemel, ik wil daar niet over oordelen, heb geen abonnement op dat filiaal.

Ik kan me voorstellen dat sommige kijkers dit werk geklieder vinden, maar wat zou het: Marcel Duchamp, Pablo Picasso, Willem de Kooning, Karel Appel ˗ ze zijn allemaal wel eens uitgemaakt voor kliederaars. Ik zeg niet dat Edgar Cairo tot die groten behoort. En ik ben al helemaal geen aanhanger van de filosofie dat alles wat op een doek wordt gezet ook kunst zou zijn. Het is natuurlijk wel een van de vragen die deze doeken oproepen, net zoals de tentoonstelling Fakes, Mistakes and Discoveries die nu in de National Gallery in Londen te zien is: wat is kunst, wat vinden wij belangrijke kunst, waarom veranderen onze percepties? Diezelfde vragen stelt Astrid Essed ook aan de orde wanneer zij protesteert tegen de kunstaankoop van het Centrum Beeldende Kunst Amsterdam-Zuidoost (zie het bericht hieronder). Zij wordt evenmin als Cairo gehinderd door enige artistieke scholing in de beeldende kunst, heeft bij mijn weten nooit een kunstacademie van binnen gezien en zegt dan toch: mijn werk is kwalitatief beter dan ander werk dat door de kunstbaronnen (en -baronessen) is aangekocht. Het zou niet erg verstandig zijn om als kunstaankoper uit te gaan van de mening van een kunstenaar over zijn eigen werk, maar je kunt je ook afvragen of elk geformuleerd criterium dat wordt gehanteerd bij de aankoop van kunst niet al op voorhand tekortschiet voor de echte avantgarde. Tenslotte laat die toch altijd alles wat is versteend in criteria, formules, opvattingen achter zich. Het is natuurlijk goed dat de discussie over wat echte kunst is door Astrid Essed weer eens wordt opgepord. Zij is iemand die intuïtief schildert, het gaat niet om een diep doordachte manier van werken. Dat heeft zij gemeen met Cairo, die ook helemaal werkte vanuit zijn innerlijke explosies. Tegelijkertijd kun je je ook afvragen of het zo’n ramp is om als amateur amateur genoemd te worden. Als je zo’n reus van een amateur bent als Edgar Cairo maakt dat helemaal niets meer uit.

Te zien t/m 17 juli in CBK Amsterdam, Oost-Watergraafsmeer (niet ver van het Koninklijk Instituut voor de Tropen), Oranje-Vrijstaatkade 71, Amsterdam.
Ter gelegenheid van de tentoonstelling is een catalogus van Cairo’s beeldend werk samengesteld.

Foto’s: Michiel van Kempen;
het bovenste schilderij is getiteld ‘El Potato’ en niet te zien op de tentoonstelling; de andere wel; de onderste afbeelding laat de achterzijde zien van het schilderij er vlak boven. Door op de afbeeldingen te klikken verkrijgt u een groter beeld.

Astrid Essed protesteert tegen kunstaankoop Amsterdam Zuidoost

Centrum Beeldende Kunst Zuidoost is een instelling voor actuele beeldende kunst die sinds 1986 in Amsterdam Zuidoost actief is. Na haar start als Artoteek met een aanvankelijk centraal geregelde collectieopbouw heeft de instelling een steeds bredere functie gekregen. Naast educatie, tentoonstellingen en projecten is de kunstuitleen van CBK Zuidoost nu een van de instrumenten die de instelling inzet om een breed publiek in aanraking te brengen met hedendaagse beeldende kunst.
De kunstuitleen staat voor een aanbod van hoogwaardig kwalitatieve kunst met een esthetische inslag. Dat hoeft niet altijd gemakkelijk toegankelijke kunst te zijn. Hoewel vraaggericht collectioneren voor CBK Zuidoost van groot belang is, is het een uitdaging niet a priori mee te gaan met de (eerste) wens van de consument. In dit spanningsveld tussen vraag en aanbod vindt de collectieopbouw plaats.

Inhoudelijke uitgangspunten bij de collectieopbouw van de kunstuitleen zijn:
1. artistieke kwaliteit, af te meten aan zeggingskracht, authenticiteit en ambachtelijkheid
2. werk van jonge kunstenaars
3. diversiteit in techniek en formaat, gerelateerd aan het totaal van de collectie
4. interculturaliteit: naast aandacht voor kunst die wortelt in de canon van de westerse kunstgeschiedenis wordt actief gezocht naar werken die andere vormen van beeldtradities uitdragen

Daarnaast spelen bedrijfsmatige gegevens een rol bij het aankopen: van welk soort werk populair is bij de klanten tot het aantal werken dat moet worden aangekocht om geen negatieve collectiegroei te krijgen en de onderscheidende waarde van de collectie ten opzichte van andere kunstuitlenen.

Volledige tekst van dit bericht op My first Art collection, klik hier

Reactie van Astrid Essed:

Beoordeling mevr Brinkman onprofessioneel

Geachte Redactie en lezers,

Naar mijn mening als beeldend kunstenares [schilder] is de beoordeling van althans mijn werk door Mevrouw Brinkman op onprofessionele wijze geschied.
Nog afgezien van haar ontoegankelijkheid [heb pas contact gekregen na zeker 3 herinneringsmails] is mijn ervaring, dat zij niet alleen een zeer snel oordeel velt over het [op fotocollectie] meegebrachte werk, maar bovendien geen criteria voor haar beoordeling meegeeft
Dit acht ik hoogst onprofessioneel.
Bovendien heb ik wel door haar aangekocht werk aangetroffen, dat kwalitatief minder is dan de mijne, die is geweigerd.
Mijn mening wordt door andere kunstkenners gedeeld.
In de kunstwereld zal ik echt mijn weg wel vinden, maar ik vind het betreurenswaardig, dat wellicht andere talentvolle kunstenaars door dergelijke oordelen kunnen worden ontmoedigd.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed

Astrid Essed – Vier uur

Bij de introductiedag aan de Universiteit, werd ik reeds gewaarschuwd voor Professor Akersloot, met wie we in het eerste jaar veel te maken zouden krijgen.

“Hij is een onmogelijke kerel en als hij je niet mag, ben je in de aap gelogeerd, want het eerste jaar worden bijna alle colleges door hem gegeven en alle tentamens, die we moeten doen, zijn mondeling. Het is dus zaak hem niet tegen je in het harnas te jagen. Bovendien wil hij met alle eerstejaars een persoonlijk gesprek, voordat de colleges beginnen, dus bereid je er maar alvast goed op voor.”
De volgende twee weken waren gevuld met nieuwe ervaringen, waardoor de gevreesde ontmoeting naar de achtergrond verschoof, tot, vlak voor de colleges zouden beginnen, er een brief voor mij verscheen, waarin genoemde professor mij uitnodigde “om vier uur des namiddags op de Universiteit te komen om elkaar nader te leren kennen.” Er was geen enkele mogelijkheid om er onderuit te komen, want er stond nadrukkelijk bij, dat afzeggingen slechts in heel dringende gevallen zouden worden geaccepteerd.
De zenuwen werden heviger naarmate ik het gebouw van de Universiteit naderde en alle gedachten aan een eventuele verhindering van zijn kant werden de bodem ingeslagen door het laconieke antwoord van de portier, dat hij aanwezig was en reeds op mij zat te wachten. Hij legde mij uit, hoe ik bij zijn kamer moest komen, maar omdat het nogal ingewikkeld klonk, besloot hij zover met mij mee te lopen.
“Het is niet druk op het ogenblik en mijn collega zit er toch.” Dankbaar nam ik het aanbod aan en we gingen op weg.
We liepen door eindeloze, donkere gangen en tot overmaat van ramp zag ik, dat het al bijna vier uur was. Ook dat nog, schoot door mij heen, straks kom ik nog te laat en dan begint de kennismaking al goed.
“Zijn we er nou nog niet, zei ik ietwat geïrriteerd.”
“Maak je niet zo druk meisje, dan wacht hij maar even. Dat antwoord maakte mij nog bozer. Jij hebt gemakkelijk praten, dacht ik. Er zat echter niets anders op dan maar mee te lopen, want in m’n eentje kon ik de weg toch niet vinden.
Toen we echter weer een hoek omgingen en ik zag, dat het al tien over vier was, was mijn geduld op
“Weet u nou echt wel zeker, dat we zo goed lopen? Ik ben al laat en straks krijg ik er moeilijkheden mee. Ik denk, dat ik maar…” Ik draaide mij om en wilde boos weglopen, toen een hand mij tegenhield.
“Je krijgt er geen moeilijkheden mee, meisje. Akersloot, aangenaam.”
Verbaasd keek ik in de twinkelende ogen van de portier.

[Column oorspronkelijk verschenen in De Nieuwe Bijlmer, 5 januari 1995]

De schilderijen van Astrid Essed

Astrid Essed is vooral bekend uit de politieke scene, van haar bijdragen over mensenrechten – in De Nieuwe Bijlmer, NRC Handelsblad en op verschillende websites – en van haar activiteiten binnen de Liga voor de Rechten van de Mens. De laatste tijd heeft zij zich toegelegd op wat een oude droom voor haar was: schilderen. Dat gebeurt soms tastend, soms bijzonder doortastend. Soms uitgewerkt tot in details, soms wild en schetsmatig. Nu eens met verrassende surrealistische effecten, dan weer puur naïef in de traditie van de Caraïbische zondagsschilders. Het werk heeft iets van de tomeloze energie waarmee Dorothy Wong Loi Sing in de jaren ’80 furore maakte in bepaalde kringen.

Astrid Essed zette een reeks van merkwaardig vliegende hart-appels op het doek, maar ook eigenzinnig geïnterpreteerde landschappen, en figuren uit het creoolse volksleven die net niet abstract nog altijd herkenbaar blijven. Of dat allemaal in het Stedelijk Museum van Amsterdam terecht zal komen, is de vraag, en Astrid Essed zal het een zorg zijn, maar wie niet wil wachten tot de prijzen de pan uit rijzen, kan contact met haar maken via astridessed@yahoo.com.

Wie iets meer van haar wil weten, klikke hier.

Hieronder een aantal van haar doeken.

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter