Inheemsen: Overleven, bouwen en wonen
Met betrekking tot het overleven van Surinaamse inheemse volken, over hoe ze wonen en zelf hun hutten bouwen, zijn interessante boeken geschreven. Een keuze.
Al in 1975 vercheen het boek van de Nederlandse culturele antropoloog Peter Kloos (1936-2000), Galibi, een Karaïbendorp in Suriname, uitgegeven door het Bureau Volkslectuur te Paramaribo, over de plaats met twee dorpen van Karaïben, Christiaankondre en Langamankondre, aan de zee boven Albina. Peter Kloos heeft met zijn gezin enkele jaren daar gewoond. In die tijd was het leven op Galibi nog authentieker dan nu. Hij schrijft over het leven van ‘de indianen’ (dat woord was toen nog ‘in’; nu is het ‘inheemsen’). Een leven, toen nog met meer inheemse tradities. Het boek gaat ook over de dorpssamenleving en uiteraard over de piai en de geestenwereld, ook in verband met de komst van het christelijk geloof en hoe die twee samengaan. Verhalen staan er maar weinig in het boek, als voorbeelden. Verteller Nardo Aluman heeft ze wel verzameld, maar het is nog geen boek geworden.
Karin Boven (1963) schreef haar dissertatie voor de universiteit van Utrecht over het inheemse volk, de Wayana, Overleven in een grensgebied. Veranderingsprocessen bij de Wayana in Suriname en Frans-Guyana (2006). In verband met haar onderzoek woonde Karin Boven enkele jaren in Kawemhakan, een Wayana-dorp bij de grens met Frans-Guyana. Ze gaf ook les op de lagere school daar. Het is een zeer interessant proefschrift, niet te moeilijk wetenschappelijk geschreven en met veel informatie en foto’s. Ze geeft stukken geschiedenis vanaf de 17de eeuw, zoals het inheemse verzet tegen de Hollanders, de contacten met gevluchte slaven en in de 20ste eeuw de komst van Amerikaanse zendelingen en de bekering tot het christendom. Veel aandacht wordt ook besteed aan de manier van leven van de Wayana in dit grensgebied. Aan te bevelen voor geïnteresseerden en studenten!
Boeiend, ten slotte, is het recente boek Wapono Pakoro. Een beeld van de traditionele bouwkunst van de Trio en Wayana in het zuiden van Suriname, uitgegeven door Amazon Conservation Team (ACT) met tekst van Marieke Heemskerk en Karin Lachmising. Hierin wordt het bouwproces van de hutten der bewoners van de dorpen en van andere gebouwen beschreven. Met veel foto’s. Het materiaal is voornamelijk bamboe, hout (latten), palmbladeren (voor het dak) en klei. Veel aandacht wordt ook besteed aan het dorpshuis, Tukuispan, in verschillende dorpen. Met respect wordt het bouwproces met natuurlijk materiaal beschreven, zonder de neerbuigendheid die men vaak hoort in verband met de ‘hutten’ in de dorpen! Ook in dit boek vinden we veel overeenkomsten met de bouwkunst in dorpen van inheemse volken in het Amazone-gebied, vooral in Peru, zoals beschreven door Mario Vargas Llosa.
RSS
Facebook
Twitter
