blog | werkgroep caraïbische letteren
 

In memoriam Joop Vernooij

Hij werd zo’n beetje de vliegende keep van het rooms-katholicisme in Suriname, niet enkel in de geschiedenis van die kerk, maar ook in de praktische zielzorg. Gisteren, 19 maart 2017, overleed hij plotseling: Joop Vernooij, of voor wie wil: pater Joop Vernooij (1940-2017).

 

Joop Vernooij

 

door Michiel van Kempen

 

Joop was geen druktemaker, hij deed wat er gedaan moest worden en had nooit veel bedenktijd nodig om een nieuwe klus aan te vatten. Zo schreef hij ook met regelmaat voor de Ware Tijd Literair. “Joop, er is een boek binnengekomen over winti, wil jij het bespreken?” ”Ja hoor, stuur maar.” En een week later was het stuk klaar. Hand- en spandiensten, in het sociale werk, het parochiewerk, het culturele werk: hij was betrokken bij de Stichting Wetenschappelijke Informatie en bij de stichting Instituut ter Bevordering van de Surinamistiek en waarbij al niet meer. En bij al dat georganiseer zag hij ook nog kans boeken te schrijven. Hij promoveerde in 1974 op De rooms-katholieke kerk in Suriname vanaf 1866, en kerkgeschiedenis bleef zijn terrein bij uitstek: Lomsu 1975-1985 (1985), De rooms-katholieke gemeente in Suriname (1998) en nog in 2012 verscheen bij de Nijmeegse Valkhofpers De regenboog is in ons huis; De kleurrijke geschiedenis van de r.k. kerk in Suriname. Bijzondere betrokkenheid betoonde hij met verschillende studies over inheemsen en kerken, ook met twee uitgaven over de inheemse grondenrechten. Maar hij maakte in 1999 ook een boekje over de saxofonist Jopie Vriese.

 

Joop Vernooij werd op 15 juli 1940 in Houten nabij Utrecht geboren. In 1967 werd hij door kardinaal Alfrink tot priester gewijd. Hij trad toe tot de orde der Redemptoristen, een orde van paters die zich wel intellectueel grondig oriënteert maar vooral ook praktisch bezig blijft in parochiewerk en zielzorg. Kort daarna, in 1969 – hij had zich al verdiept in de antropologie van het Caraïbisch gebied – verruilde hij Nederland voor Suriname, hij had er enthousiaste verhalen over gehoord van zijn confrères. In een interview in de Parbode zei hij: “Ik was jong en wilde uiteraard de hele wereld veranderen, Suriname was een prima plek om te beginnen. Die eerste tijd was best interessant. Het was in de aanloop naar de onafhankelijkheid, er veranderde evenals in Europa enorm veel in de samenleving. En bovendien had ik ook veel interesse in het Hindoeïsme en de Islam, dus in Suriname kon ik daarmee in aanraking komen en ervan leren.” Hij werkte in echte volksparochies als Kwatta en Latour en betoonde zich een enthousiast voorstander van de bevrijdingstheologie van progressieve theologen als de Braziliaan Leonardo Boff en de Salvadoriaanse aartsbisschop Óscar Romero. Volksreligie was voor de mensen even vitaal als de leer van de rooms-katholieke kerk. Priesters moesten niet boven het volk staan, maar zij aan zij met de mensen vechten voor hun sociale en economische bevrijding. Om die reden begroette hij ook enthousiast de sergeantencoup van 1980 en bleef hij lang meegaan met de groepen die de militairen steunden, ook ná de decembermoorden van 1982. In de jaren ’80 was hij legeraalmoezenier, het waren de jaren van de Binnenlandse Oorlog en praktisch elke week kon hij wel een militair van het Nationaal Leger ten grave dragen.
De jaren ’80 waren ook de jaren van nijpende schaarste, en die gingen ook niet aan ongemerkt voorbij aan de priesterstand: het was hosselen. Hij werd gevraagd als docent bij de Covab (de verpleegkundigenopleiding), het IOL (de lerarenopleiding) en de journalistenopleiding van de AHKCO. Dat laatste was nogal curieus: Joop was geen neerlandicus, hij schreef wel veel, maar het goed ordenen van zijn gedachten tot een samenhangend stuk was niet zijn fort. Zelf zei hij: “Als je een half jaar in Suriname bent, denk je dat je in een totale chaos bent beland. Maar op één of andere rare manier zit er toch een stukje organisatie en structuur in, zo concludeer je later.” Zo was het eigenlijk ook met de stukken die hij schreef: er zat vaak kop noch staart aan, hij sprong van de hak op de tak, maar het waren geen zinledige stukken, hij had altijd wat te melden.

Zijn linkse engagement trok in bepaalde kringen wel scheve ogen. De visie van Joop Vernooij op de ontwikkeling van de rk kerk in Suriname strookte niet met die van vicaris Wim de Bekker die naar zijn smaak veel te conservatief was. In 2000 bedankte bisschop Zichem hem voor zijn diensten: hij kon na 32 jaar vertrekken naar zijn thuisbasis in Nijmegen. Dat kwam hard aan, al zette hij er zich met de van hem bekende gelijkmoedigheid overheen. Hij ging tot aan zijn pensionering interculturele theologie doceren aan de Nijmeegse universiteit. Verdween Suriname aan de horizon? welnee. Er was geen Surinaamse studiedag die hij oversloeg, En er ging geen dag voorbij zonder dat hij met weemoed terugdacht aan de gewone volksmensen aan wie hij de beste van zijn levensjaren gegeven had.

Dat hij ruste in vrede.

 

Klik hier voor een van de laatste teksten van Joop Vernooij

Lees ook hier ‘Het Suriname van Joop Vernooij’

33 comments to “In memoriam Joop Vernooij”

  • Droevig nieuws. Rust zacht Joop. Ik heb Joop Vernooij gekend als een fijn spontaan mens.

  • Ik heb prachtige herinneringen aan alle avonturen met Joop. Zowel op Latour als in Nederland. En met mij vele anderen. RIP lieve Joop.

  • Treffend portret. Joop had een groot hart, wist veel, beschikte over een reusachtig netwerk en stond altijd voor iedereen klaar. Hij heeft mij als onderzoeker vaak geholpen, met nuchtere raadgevingen en praktische oplossingen. Het doet mij verdriet dat hij zo onverwacht is heengegaan.

  • Moderator, wijkpastoor, docent, onderzoeker…
    Een veelzijdig mens is heen gegaan. Wij zullen hem node missen. RIP Joop, Sribi Switi na yu masra sey.

  • Ik had u graag nog keer willen zien pater Vernooy … waren leerrijke perioden met u tijdens mijn misdienaar periode…. en u Leerde me elk geloof te respecteren. ..

  • Moge zijn ziel in vrede rusten…

  • Lieve Joop, jij was onze familie pater, jij was degene die mij naar een seminar stuurde in Trinidad en jij was het, die mij trouwde. Toen mgr. Choenie werd ingewijd vertegenwoordigde jij de Redemtoristen en daarna hebben we nog gezellig zitten chillen. Ik zal je heel erg missen. Rust zacht.

  • RIP pater, blij dat ik nog met u heb mogen babbelen in januari

  • We hebben in Joop een goede vriend verloren en moeten nu van node de afspraak van deze week (25-03) met hem missen. Dank voor alles en rust in vrede, Joop.

  • In de Dominicus- en later Effataparochie in Nijmegen hebben we in Joop van 2001 tot 2011 een toegewijd pastor gevonden. Zijn bescheidenheid – en wellicht onze terughoudendheid – hebben ertoe geleid dat we hem niet helemaal hebben mogen leren kennen zoals in het In Memoriam hierboven beschreven. Daarnaast sloten zijn ervaringen in Suriname wat moeizaam aan bij onze Dominicaanse manier van parochie zijn. Niettemin zijn wij hem voor zijn inzet en betrokkenheid veel dank verschuldigd! Moge hij rusten in vrede

  • Zijn overlijden was voor ons allen een schok. Joop heeft jarenlang zitting gehad in het IBS-bestuur. Een paar geleden nam hij daar afscheid van. Het reizen en de vervulling van het penningmeesterschap werden hem teveel. Zijn interesse voor wat er in Suriname gebeurde, is nooit verdwenen. Ik bleef hem tegenkomen op studiedagen en andere bijeenkomsten die betrekking hadden op Suriname.

    Twee jaar geleden hebben we uren zitten praten op een terras in Paramaribo. Ik schrok toen ik hem zag. Ik vond hem oud en breekbaar geworden. Toch stapte hij aan het eind van de genoeglijke avond op de fiets om, vanaf Torarica, naar zijn logeeradres aan de verlengde Keizerstraat te fietsen.

    Joop kende iedereen in Paramaribo. Je hoefde maar een naam te laten vallen en Joop wist wie de (groot)ouders waren. Het leek wel alsof iedereen tot zijn parochie had behoort. Dat was ook wel zo: Joop had Suriname en zijn bewoners in zijn hart gesloten. Wij waren allemaal zijn parochianen.

    Joop, janda sei un sa miti baka

    Namens het bestuur van het IBS

  • Rip Joop. Wie weet kom je mijn tante Cecilia San van Kwatta tegen. Kunnen jullie weer eens goed samen lachen….de aarde is eenmooie/ rare plek, nietwaar. En monseigneur Zichem? Die moet je maar eens ( zachtjes!) aan zijn oren trekken.Dat mag nu wel :).

  • RIP Joop. Je hield Van Suriname. Je hebt je in gezet Voor ons land. Ik heb veel prettige herinneringen aan onze bespreking en. Jammer dat alles zo.plots is op gehouden en nu helemaal. Te na jandasee.
    Gecondoleerd iedereen.

  • Lieve Joop, dat was even schrikken. Dit hadden we nu echt niet verwacht. Je hebt velen in de familie gedoopt en hun huwelijk ingezegend. In jou hebben we een hele goede vriend verloren.
    Rust zacht lieve Joop, we zullen je nooit vergeten.

  • RIP Joop. Na jouw recente terugkeer uit Suriname zouden we weer afspreken. Het is er niet meer van gekomen. Waka bun.

  • RIP lieve Joop
    Aan bijna 49 jaar vriendschap is abrupt een einde gekomen.
    Ons gezin heeft onuitwisbare herinneringen aan jou.
    We zullen je nooit vergeten.
    Rust zacht

  • Mede op mijn verzoek is Joop naar het medisch historisch en lepra historisch congres gekomen in Suriname, in januari j.l. Toen we samen op 5 februari naar het KLM toestel liepen om in te stappen voor de terugreis naar Amsterdam zei Joop tegen mij: ‘dit is mijn laatste bezoek aan Suriname ‘ . Nu weet ik wat hij bedoelde.

    Bedankt Joop, voor je hulp en adviezen bij mijn lepra onderzoek.

    Henk Menke

  • Aan Joop bewaar ik fijne herinneringen: gastvrij, openhartig, meelevend, een bevrijdingstheoloog. Moge hij rusten in vrede en nu blijvend in Gods licht zijn opgenomen.
    Bert Groen

  • Dat was even schrikken! Zelf zou Joop er schouderophalend aan voorbijgaan en lachend eraan toevoegen; “Mi ten doro fu gwe”. Jarenlang familiepriester, mentor, goede vriend, onvermoeide werker, Rust zacht, we zullen je missen. Te wi miti baka. Sterkte aan familie en vrienden.
    Guill.

  • Wat een gemis jou niet meer te zien tijdens de Komakandra, of samen afreizen naar Suriname, samen onderzoek in de RK archief van Suriname. Joop geboren in Houten, maar in hart en ziel een Surinamer. Sribi switi Joop! Tan bung (zoals je je email eindigde)

  • Lieve Joop,

    Ik ben er wel even stil van. Mooie herinneringen met de katholieke gemeenschap op Leiding 10a en omgeving.
    Mi sa dringie a djogo tap ju neng….
    R.I.P……
    Familie Olfers, Leiding 10A

  • Rust zacht lieve pater. Zoveel mooie momenten en fijne herinneringen met u beleefd. In Nederland en in Suriname. U was een bijzonder mens. Ben er heel dankbaar voor u te hebben gekend.

  • Lieve Joop , kon het niet geloven toen ik vanmorgen hoorde dat je bent heen gegaan jij was een goede vriend van de familie , 5 jaar geleden heb je onze zus ten grave gebracht ,hoop dat je haar en de rest van de familie daar boven bij onze lieve Heer tegenkomen zult komen.
    Ik heb hele mooie herinneren aan jou .Rust zacht lieve Joop ,ook namen de rest van de familie

  • Wat een groot verlies voor onze familie.
    Nooit gedacht dat we u in november jl. voor het laatst zouden hebben gezien.
    U was een goede vriend van de familie en wij konden altijd op u rekenen.
    Bedankt voor alle mooie herrinneringen die u ons geschonken heeft.
    Wij zullen ze nooit vergeten. Wij zullen u nooit vergeten.
    Rust zacht.

  • R.I.P JOOP.
    Wij zijn u heel dankbaar voor wat u voor de gemeenschap van Suriname heb gedaan. Ik denk daarbij aan de mooie diensten in de Sint Clements kerk op Militair project. We gingen elke zondag met plezier er naar toe. Ook hebt u mijn zoon gedoopt en na 9 of 10 jaar kreeg hij zijn eerste H Communie van U in de kerk van Latour. We woonden toen op Curacao maar u hebt het toch voor ons kunnen regelen en daar ben ik u heel dankbaar voor. Wij vergeten zeker niet de leuke huisbezoekjes op Welgelegen. U bent altijd een familie mens geweest en maakte tijd vrij voor vele gezinnen. Jammer dat ik u daarna niet meer heb kunnen zien. Namens mijn familie mijn condoleances aan uw familie en vrienden . Heel veel sterkte. Rust zacht lieve Joop.

  • Dat is even schrikken. Met ons aller ‘Joop’ heb ik in de zeventiger jaren kennis gemaakt. Ik was leerling van de Mgr. Wulfinhgschool en hij godsdienstleraar. De band die er ontstond is blijven bestaan. Heb veel trainingen van hem mogen volgen. We herinneren ons de periode op het militair project. Daar was Joop pastoor. De uitzending naar Galibi namens de Bouworde (een ontwikkelingsorganisatie), de vele reizen naar ‘buiten de stad’ en zo kan ik er nog een paar opnoemen. De inwijding van mijn woning bijvoorbeeld. Joop had altijd wel een woning waar ie oppaste. Hoe kan het ook anders, pom was een van zijn lievelingsgerechten. Joop heeft geleefd in eenvoud. Dat heeft hij ook willen overbrengen aan de jongerengroep van de Sint Alphonskerk waar ie leiding aan gaf. De ‘linkse’ pater werd ie ook wel genoemd. Allen gecondoleerd. Dat pater Joop Vernooij nu mag rusten van zijn arbeid hier op aarde. Waka bun brada.

  • Mooie reis, Joop, waka bun. Ik koester de mooie gesprekken die we gevoerd hebben. Mijn condoleances aan een ieder die Joop zal missen, Yvon.

  • Rust zacht Fr. Joop🙏

  • Ik was misdienaar in de st. Clemens kerk in Sur. en heb heel veel leuke tijden mee gemaakt, nog bedankt lieve joop.
    Moge je ziel in vrede rusten.

  • De jaren ’90: onvergetelijk, de mooie lange tropische avonden met een djogo op de veranda en Joop die dan weer eens onverwacht op z’n brommer langs kwam scheuren. Waar hebben we het in godsnaam allemaal niet over gehad ?! Een integer en goed mens is niet meer. Maar de herinnering is onuitwisbaar.

  • Rest in peace Fr.Joop , we will miss you at this side of world.

  • Joop was (is) een oom van me (mijn moeder is zijn zus) , ik lees het stuk en zie tot mijn verbazing staan: Gisteren, 18 maart 2017, overleed ……… dit moet zijn 19 maart.
    Wellicht zou u dit aan kunnen passen.

    Overigens heel mooi om alle reacties uit zowel nederland als suriname te lezen.

    Lieve groet,
    Geraldine Compaan-Huiden

  • Dank voor uw reactie. We hebben het rechtgezet. Met onze condoleances bij het overlijden van uw oom.
    Redactie Caraïbisch Uitzicht

2 Trackbacks/Pings

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter