In memoriam Henny Coomans
door Michiel van Kempen
Henny Coomans (Amsterdam, 9 juni 1929 – Bilthoven, 13 oktober 2010) was in zijn hele optreden een echte makamba, maar achter dat uiterlijke Nederlanderschap klopte een hart dat leefde voor de Nederlandse Antillen. Henny Coomans overleed in oktober 2010 op 81-jarige leeftijd. De afwezigheid van zijn onbaatzuchtige inzet zal nog lang gevoeld worden.
Het was eind 2001. Caraïbisten verzamelden zich in Hotel Otrabanda op Curaçao, om de oversteek te maken naar Aruba, waar dr. Wim Rutgers met een symposium zou worden uitgezwaaid als docent aan de Universiteit van Aruba. Hotel Otrabanda was en is eigendom van Frank Eustatia, de broer van Henny Coomans tweede echtgenote, Maritza Coomans-Eustatia, de bibliothecaresse die met een onwaarschijnlijke energie haar leven gaf aan het boek van de Antillen. Zij die eens als bonne had rondgelopen in het huis van de familie Coomans ˗ Henny en zijn Indische vrouw Lucia Loff (1928-1985) en hun twee dochters ˗ gaf Henny nieuwe vleugels na het overlijden van zijn eerste echtgenote. Een huwelijk leek de perfecte uitkomst te bieden aan een eenzame weduwnaar en een schat van een vrouw die voor zichzelf geen getrouwd leven meer in het verschiet had gezien. Hij had al sinds 1957 als bioloog met vele jaren onderzoek op de Antillen – vooral naar schelpen ˗ zijn verknochtheid aan de Caraïbische wereld getoond. Zij besefte dat zij met haar intellectuele nieuwsgierigheid naar alles wat de Antilliaanse cultuur betrof, the perfect match had gevonden. Mooiste kind van deze verbintenis-op-leeftijd: de Stichting Libri Antilliani. De Stichting, steunend op de financiële inbreng en buitengewone werkkracht van het echtpaar, zou een reeks van de mooiste boeken over de Antillen voortbrengen: Caraïbische cadens, Arubaans akkoord, Building up the future from the past, Veranderend Curaçao, Breekbare banden, De horen en zijn echo, Sint Maarten in kaart en beeld, boeken met een rijke inhoudelijke verscheidenheid, boeken die in hun onberispelijke uiterlijke verzorging de liefde voor het boek verraden.
Als Henny Coomans ons in de lobby van Hotel Otrabanda ziet zitten, trekt hij uit zijn aktentas direct de nieuwste uitgave van de Stichting Libri Antilliani tevoorschijn, een klein bruin boekje, een facsimile reproductie van een 19de-eeuwse gedrukte tekst in het Papiamentu, de Catecismo corticu pa uso di Catolicanan di Curaçao van de apostolische prefect op het eiland, M.J. Niewindt, oorspronkelijk verschenen in 1837. Vooral door toedoen van Maritza is het Papiamentu de vierde grote studiepassie in Henny’s leven geworden, na de biologie, de geschiedenis en de edelstenen. Iedereen krijgt een exemplaar en iedereen mag horen dat Henny later op bezoek zal gaan om een exemplaar aan te bieden aan de gezaghebber van het eiland. Want Henny was dol op gezaghebbers, al dan niet gevolmachtigde ministers en ander besturend en al dan niet gekroond volk, met wie hij bij elke nieuwe boekuitgave breed lachend op de foto kon, trots de jongste uitgave overhandigend. Die trots was overigens terecht, want het ging niet alleen bijna altijd om mooie boeken, het ging ook om belangwekkende boeken, zelfs al zou je kunnen veronderstellen dat er geen leguaan geïnteresseerd is in een Papiamentu catechismus uit 1837.
Als we de dagen daarna Henny tegenkomen, altijd licht nerveus bewegend, en altijd even hartelijk, vraagt hij telkens: ‘Ik heb je toch de Catecismo al gegeven?’ Maar zelfs als we dat beamen, stopt hij ons toch een exemplaar toe, ‘Dan kun je er iemand anders blij mee maken.’ Later, tijdens het colloquium op Aruba, krijgt iedereen opnieuw een exemplaar en mogen we met hem op de foto, geschaard rond een boekje van 14 bij 10 centimeter.
Een jaar later, in 2002, verschijnt opnieuw een facsimile uitgave van de Stichting Libri Antilliani, Prefecto Apostolico di Curaçao na Cristian di su mision, het oudste in het Papiaments gedrukte document, uit 1833. Hij stuurt het me toe – en ongetwijfeld ook aan alle andere Caraïbisten van het jaar daarvoor ˗ en doet er ruimhartig nog een boekje bij: de reprint van de eerder verschenen Catecismo. Van geen enkel ander boek heb ik zoveel exemplaren.
In dat jaar 2002 overlijdt Maritza. In 2007 verschijnt het laatste prachtboek van de Stichting Libri Antilliani, een door Maritza voorbereid Antilliaans sprookjesboek, dat Henny na haar dood uitbreidt met een levensschets en een bibliografie en liefdevol uitbrengt als Sprookjes voor Maritza. Het colofon meldt: “De band is vervaardigd uit Brillianta linnen met een blindpräge op het voorplat. De titel is in goudfolie op de rug aangebracht. Het boekblok is boven en onder afgewerkt met kapitaalband.’ Dit was een bibliofiel monument voor een Antilleaniste. Dit is nu evenzeer een monument voor de maker van dat monument. ‘En als je eenmaal getroost bent, dan zul je heel blij zijn dat je me gekend hebt,’ zegt de kleine prins uit het beroemde boek van Antoine de Saint-Exupéry. Zo denk ik over Henny.
[overgenomen uit Oso, april 2011]
RSS
Facebook
Twitter
Dear Sirs,
can you help me to find a copy of “De Kleine Prins” in Papiamento?
Friendly regards.
Peter Bóssenecker.
The translation is by Edward A. de Jongh.
E prens chikí
(not in Papiamento, that is form Aruba; but in Papiamentu (from Curaçao)