In Memoriam Els Moor 14 maart 2014
door Albert Roessingh
Lieve Els,
Laten we eerst vaststellen dat je de manier waarop we hier afscheid van je nemen absoluut niet gewild zou hebben. Want je wilde in alle stilte, zonder enige bombarie of poeha, heengaan. Dat we het niettemin toch doen heeft een reden….
We doen dat omdat er zoveel mensen je ontzettend dankbaar zijn en dat willen we niet onder stoelen of banken steken. We doen dat omdat Suriname – zoals iemand me schreef – een bijzondere vrouw heeft verloren. En daar moesten we, wilden we gezamenlijk aandacht aan schenken.
Els Moor. Portret door Nicolaas Porter
Els Moor was niet zozeer een persoon, als wel een begrip. Misschien zelfs een gebruiksvoorwerp, zoiets als Els Moor het gasfornuis of Els Moor de ijskast. Wilde je een boek laten corrigeren, een onrecht in de samenleving rechtzetten, een literaire pagina in de krant, de bewoners in het binnenland kindvriendelijk laten onderwijzen, een curriculum voor mensen met beperkingen of een kinderboekenfestival organiseren, dan had je daar een Els Moor voor nodig.
Over deze Els wil ik het nu niet hebben- dat hebben anderen al voor mij gedaan -maar ik wil het hebben over de mens Els.
Els was als mens – hoewel zij tot aan het einde vond dat zij een goed en gelukkig leven heeft gehad – behalve uniek, eigenlijk best behoorlijk eenzaam.
Zij was op het laatst eigenlijk bijna nergens meer thuis. Bij vrienden en bekenden uit Nederland voelde zij zich hoe langer hoe meer een vreemde eend in de bijt.
Maar ook in Suriname bleef zij hoe graag zij dat ook anders wilde zien, min of meer een buitenstaander. Geen kind onder de kinderen, geen inheemse in het binnenland, een dwarsligger in de samenleving. Ze wilde misschien wel deel uitmaken van het geheel maar viel vaak ook uit de toon, baarde opzien.
Vooral toen haar goede vriend en raadgever – nu even luisteren mammie – Edie Kemble; haar strijdmakker voor beter onderwijs Linda Asin en haar vriendin Hettie Huber Els kwamen te ontvallen.
Want je kunt wel een bakra uit Heemstede – Aerdenhout halen, maar hoe haal je Heemstede – Aerdenhout uit een bakra? Misschien kwam het daardoor, maar zeker ook omdat zij een paar dingen uit haar opvoeding daar in ieder geval niet had meegenomen. Schoon en netjes zijn, jezelf verzorgen was aan haar van jongs af niet besteed. En ook was zij wars van deftig gedoe. Dat moest haar ex –man Guus Rekers toen zij nog in Nederland woonde, ondervinden toen ze bijvoorbeeld bij een officiële aangelegenheid verscheen met een enorme scheur in haar jurk. En ook moest Guus niet vreemd staan te kijken, als hij thuiskwam en er stond na haar poging om het huis op te ruimen een stoffer en blik (vuilblad en handbezem) op de gedekte eettafel.
Hier in Suriname liet zij een leerlinge van het SPI hevig schrikken, door haar toe te bijten: ‘Als je nu net zoveel tijd besteedt aan je huiswerk als je gebruikt om je op te tutten, dan wordt het misschien nog wat.’ De leerlinge in kwestie heeft deze kritiek trouwens ter harte genomen, was een van de best geslaagden en is waarschijnlijk een heel goede juffrouw geworden.
Zo was Els iemand met eigen vaste, om niet te zeggen rotsvaste overtuigingen. Daarbij oordeelde zij scherp over zichzelf en over anderen. Daarmee maakte ze het zich en anderen niet gemakkelijk. Voor Els waren er verschillende categorieën mensen. Er was een categorie van mensen die er mee door konden en waarvoor zij zich met hart en ziel inzette. Zoals leerlingen, kinderen met en zonder beperking, binnenlandbewoners, beginnende schrijvers, slachtoffers van onrecht. Maar er was ook een niet onaanzienlijke andere groep mensen, die er niet mee door konden en waar zij zeker geen vleiende benamingen voor had, die ik hier maar niet zal herhalen. Behoorde je tot de laatste categorie dan kon je je maar beter bergen. Als zij het ergens of met iemand niet mee eens was – wat nogal eens voorkwam – verzette zij zich hartstochtelijk.
Zelfs God had het niet echt makkelijk in de wereld zoals Els Moor die zag. Ze had misschien wel ergens in een achteraf hoekje nog een plekje voor hem ingeruimd, maar daar moest hij zich toch vooral gedeisd houden, zijn plaats weten en zich zeker niet teveel met zijn schepping bemoeien. Want daar zorgde zij wel voor.
Het meeste voelde Els zich de laatste jaren thuis in Kwamelasemutu. Bij de inheemsen in de natuur kwam zij tot rust en tot zichzelf. Wonderlijk eigenlijk omdat ze daar in een wereld terecht kwam, die in menig opzicht recht tegenover de hare stond. Hier lag namelijk niets of had duidelijke contouren. Een onbestendige wereld waarin van alles kon en vervloeide. Cyclisch en soepel wisselen daar ontstaan en vergaan. Mensen konden zomaar dieren worden, dieren wolken of de zon en een geest een boom of een rivier. Alles in beweging en voortdurend in wisselwerking. Voor iemand in een wereld waar alles zo vast staat als een huis een openbaring. En Els zoog dit in zich op als een spons. Hier voedde zij niet alleen anderen, maar werd zij ook gevoed.
Toen werd zij mei vorig jaar ongeneselijk ziek.
Zij klaagde niet, want dat stond zij zichzelf niet toe: ‘Je moet in het leven niet zeuren.’ Maar accepteren deed zij haar situatie toch ook niet en zich toevertrouwen aan de zorg van anderen al helemaal niet. ‘Schone lakens of baden dat kan me geen moer schelen.’ Wiene en zusters van de thuiszorg zullen ervan kunnen meepraten. Een woord van dank voor deze dames voor het geduld en vriendelijkheid waarmee zij Els ondersteund hebben is hier zeker op zijn plaats. Bij deze,wij zijn u zeer erkentelijk en dankbaar.
En zo heeft zij een langdurig en zwaar ziekbed moedig gedragen. En lag zij maandenlang, elke dag opnieuw aangekleed, alsof zij even lag uit te rusten en straks weer aan het werk kon gaan. Zo ook ruim een week geleden nog, sterk vermagerd in het truitje van het door haar zo geliefde Kinderboekenfestival, dat toen aan de gang was. Alsof zij dadelijk ook weer mee ging doen. Maar dat heeft niet zo mogen zijn. Toen liet zij los en ging……
Lieve Els
Waar je ook bent
Wat je ook doet
Het ga je goed
Onze liefde zij
De sluiers die jou nu omgeven
Verwarmend alle koude
Verkoelend alle warmte
Offerend ingeweven
Liefde drage je
Licht beschijne je
Op jouw weg naar boven.
RSS
Facebook
Twitter
