Historisch monument Paramaribo illegaal gesloopt
door Elvira Rijsdijk
Zoals in de meeste delen van historisch Paramaribo te zien is, is er geen efficiënt en snelwerkende autoriteit die de praktische bescherming van Surinames gebouwd erfgoed garandeert. De huidige manier van werken is langdradig en schiet nogal te kort. Vooral omdat er nog altijd mensen zijn die geen respect of gevoel hebben voor gebouwd erfgoed en zich niet storen aan de monumentenwet.
Onlangs ging er weer een monument dat als deel van historisch Paramaribo, notabene werelderfgoed is, tegen de vlakte. Gevallen door de slopershamer van een cultuurbarbaar, die beweert onwetend te hebben gehandeld. Hoewel er een goede monumentenwet is die boetes, herbouw en gevangenisstraf als sancties heeft op het slopen van een monumentaal pand, bleek het monument Watermolenstraat 1 op 31 oktober geheel verdwenen te zijn. Precies een week na de illegale sloop heeft de Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname aangifte daarover gedaan bij de politie en heeft de nieuwe eigenaar, Dharmendra Sardjoe, een brief ontvangen van Openbare Werken dat hij geen bouwvergunning krijgt voor dat adres, omdat er daar een monumentaal pand staat.
Reden om enkele actoren in deze te vragen hoe de sloop heeft kunnen plaatsvinden. De vorige eigenaar Akbaal Gafoerkhan, Sardjoe, die het pand net gekocht heeft, Stephen Fokké, directeur Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES), als deskundig adviserend orgaan, en verder de directeur Cultuur, Stanley Sidoel, de werkarm van de minister van Onderwijs en Volksontwikkeling (Minov).
De eigenaar: onwetend en welwillend?
Ten eerste vertelt de sloper/ nieuwe eigenaar, Sardjoe, desgevraagd aan dWT onschuldig te hebben gehandeld en het jammer te vinden dat hij niet bewust was dat hij zo’n oud en beschermd gebouw met de grond gelijk heeft gemaakt. Als we Sardjoe confronteren met het feit dat de eerste sloopactiviteiten leken op het uitbreken van verrotte delen voor restauratie van het gebouw en hij het eeuwenoud monument pas in het weekend, met name zondag 31 oktober volledig tegen de vlakte heeft gegooid, zegt de eigenaar dat dat vanwege de verkeersdrukte is gebeurd. De poclain (machine) kon daarom alleen op zondag het vernietigend werk doen. Hoewel Sardjoe zegt het jammer te vinden dat hij – onbewust – illegaal heeft gehandeld, zegt hij ook dat hij weliswaar geschiedenisles op school in Suriname heeft gehad, maar de monumentenwet niet kende en niet te weten dat dit eeuwenoude pand prominent op de lijst van beschermde monumentale gebouwen staat, omdat hij pas uit Nederland is geremigreerd. Op het internet vinden we uit dat Sardjoe eind 2006 de Surinaamse Straatcodeloterij heeft opgericht als onderdeel van Take A Chance NV, en sindsdien de directeur is. Dus komt hij niet nu pas uit Nederland na een decennialang verblijf, hooguit na een kort verblijf.
Welles/nietes
De huidige eigenaar/sloper zegt het ook een beetje typisch te vinden, dat hij reeds drie weken bezig was met slopen en dat geen der autoriteiten op monumentengebied hem toen iets heeft gemeld.Toen Sardjoe bezig was om met de poclain de laatste sloopwerkzaamheden te laten uit voeren op zondag 31 oktober, heeft de Motor Surveillance Dienst van de politie hem zelfs bijgestaan om het verkeer in juiste banen te leiden. Sardjoe is pas gemeld toen het kwaad reeds was geschied. De verkoopakte is door Sardjoe ondertekend, en hij verwijst ons naar notaris Carlo Jadnanansingh die de stukken nog heeft, maar hem als nieuwe eigenaar nooit gemeld zou hebben dat het om gebouwd erfgoed gaat.De vorige eigenaar, gebroeders Khan NV, met name Akbaal Gafoerkhan, heeft desgevraagd aan de SGES-directeur te kennen gegeven wel aan de koper te hebben doorgegegeven dat Watermolenstraat 1 een monument is. Sardjoe ontkent dit. Gafoerkhan heeft overigens tegenover SGES bevestigd dat Sardjoe onlangs in Nederland was en daarvoor de koopsom heeft betaald en de koopakte getekend, maar dat de administratieve stukken zoals transportakte en de hypotheekakte nog bij de notaris zijn. Sardjoe zegt de hypotheekakte nog niet te hebben gezien en die nog niet te hebben ingeschreven bij het Hypotheekkantoor.
Geen werkarm
De directeur van de Stichting Gebouwd Erfgoed zegt dat Sardjoe niet bij de eerste sloopwerkzaamheden gemeld is omdat de SGES geen werkarm in het veld heeft. In andere landen heb je een monumentenpolitie en dat is wat de SGES al vijf jaar heeft voorgesteld aan het directoraat Cultuur en via hen aan het Minov, alsook aan Openbare Werken, die tenslotte ook een afdeling Bouw & Woning Toezicht en bouwinspecteurs heeft. “Gelukkig dat ik nog foto’s heb gemaakt van het historisch pand”, zegt Sardjoe, want als dat de eis is, kan ik ten minste de gevel in oude stijl herbouwen, en gezien het historisch belang doe ik dat graag”, zegt Sardjoe welwillend aan de Ware Tijd.Deze uitspraak wordt met homerisch gelach ontvangen bij de SGES, op wie deze uitleg schijnheilig overkomt. Fokké: “Er kan hier geen sprake zijn van onwetendheid en wel om de volgende redenen. De nieuwe eigenaar doet alsof hij op een onbewoond eiland leeft en nooit van Unesco-werelderfgoed heeft gehoord en niet ervan op de hoogte is dat de historische binnenstad van Paramaribo op de Werelderfgoedlijst van de Unesco is geplaatst, terwijl vlak voor zijn neus (pal aan de overzijde van het nu gesloopte monument) er sedert jaren een begrenzingsbord staat met het opschrift ‘Historic Inner City of Paramaribo Unesco World Heritage’ (in 3 talen (Engels, Nederlands en Frans). Dus, meneer Sardjoe kan niet zeggen, ik wist het niet….”.
Instortingsgevaar
Het moet Sardjoe ook van het hart dat de gebouwen die hij kocht aan de Watermolenstraat 1 en 3 er veel beter uitzagen dan ze in werkelijkheid waren. Watermolenstraat 3 is overigens geen monument, dus dat mocht hij afbreken. Deels was het gebouw bedekt met zinkplaten aan de kant waar de regen komt en de planken eronder bleken onherstelbaar verrot. Dit was ook het geval met het grootste deel van het houten skelet van het monument. “Nogmaals het is jammer dat ik het onwetend illegaal gesloopt heb, maar in mijn hart ben ik toch gerust vanwege het reële instortingsgevaar dat bleek bij het afbreken. Het zou nog veel erger zijn als ik het nog jaren had laten staan verkrotten, de junkies van die buurt het vernietigend verder hadden bewoond en zij of een onschuldige voorbijganger(s) of toerist door het instortende gebouw was(waren) gedood”.
Monumentenwet
De Monumentenwet van 2002 is glashelder in haar bepalingen. Paragraaf 3 gaat over verbod en artikel 7 lid 1 luidt: “Het is verboden een monument te slopen of veranderingen daaraan aan te brengen”. In hoofdstuk VI waarin de dwangmiddelen en Strafbepalingen staan, wordt vermeld onder artikel 23 lid 1 “De Minister kan degene die handelt in strijd met de verbodsbepalingen, als bedoeld in artikelen 7 en 15 of met een voorwaarde, als bedoeld in artikel 8, schriftelijk aanzeggen terstond een aanvang te maken met het herstellen in de oude staat van het monument. Artikel 26, lid 1 van dit hoofdstuk luidt: “Degene die opzettelijk handelt in strijd met de artikelen 7,8,9,15, 17, 20 en 21 wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste twee jaar of een geldboete van ten hoogste tien miljoen Surinaamse gulden (thans SRD10.000).
Cultuur-directeur Sidoel zegt het beu te zijn dat de wet op een papieren tijger lijkt. “Met de wet in de hand zal de illegale sloop worden aangepakt. Zelfs als je een raam wil veranderen bij een monument moet dat in overleg met SGES”. Na overleg met minister Raymond Sapoen van Minov is besloten een ministeriële brief te richten aan minister Ramon Abrahams van Openbare Werken om geen bouwvergunning te verlenen op de plek waar de eigenaar een monument heeft afgebroken. Verder kan een rechter de sloper veroordelen om het monumentaal pand, plank voor plank te herbouwen.
Reactie SGES
- Op bijgaand afschrift van een hypothecair uittreksel uit 2002 van Watermolenstraat 1, staat duidelijk aangegeven dat het pand is aangewezen als voorwerp van Monumentenzorg. Indien je een pand koopt behoort er een recent hypothecair uittreksel bij de verkoopdocumenten te zijn, want je koopt niet zomaar een pand van iemand zonder harde garanties te hebben dat het pand inderdaad van die persoon is. Het hypothecair uittreksel geeft aan wie de meest recente eigenaar is. Dus moet Sardjoe hebben geweten dat het om een beschermd monument ging. Maar ook al zou de vorige eigenaar Gafoerkhan niets over de aanwijzing tot monument hebben gezegd aan de nieuwe eigenaar, dan nog zou Sardjoe er achter komen toen hij na de koop, als nieuwe eigenaar, de overschrijving op zijn naam liet doen bij het Hypotheekkantoor. Hij zou dan merken dat er in de registers van het Hypotheekkantoor een aantekening is gemaakt bij het perceelnummer NW La A 220 (Watermolenstraat 1) dat het betreffend onroerend goed is aangewezen tot voorwerp van monumentenzorg. Dus, ook daar moet hij het hebben geweten.
2. De nieuwe eigenaar had net als vele andere mensen bij het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling, directoraat Cultuur, de Commissie Monumentenzorg of de Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname kunnen aankloppen om te informeren of het pand dat hij wilde l kopen een officieel monument is. Het is al te gemakkelijk om nu te zeggen, ‘ik heb het niet geweten…’.
3.Mocht de nieuwe eigenaar toch een bouwvergunning krijgen voor het opzetten van nieuwbouw op de nu blote kavel, dan zal de SGES deze “ernstige zaak” aankaarten bij het Werelderfgoedcentrum van de Unesco en dan zullen de autoriteiten ter verantwoording worden geroepen. De eigenaar kan in deze niet vrij uit gaan, daar er een strafbaar feit is begaan op grond van de Monumentenwet 2002.
4 De dooddoener dat van Sardjoe dat hij pas uit Nederland komt is geen argument. Wat de zaak nog erger maakt is dat hij als zoethoudertje/troost meegeeft dat hij best bereid is de voorgevel in historische stijl te herbouwen. Dat is dus juist niet wat de Unesco wil, die zogenaamde historiserende nieuwbouw.-.
[Uit De Ware Tijd, 20/11/2010]
RSS
Facebook
Twitter
