blog | werkgroep caraïbische letteren

Herinneringen aan Els Moor (III)

Ode aan een tranga uma
De Clark Accord Foundation (CAF) is bevoorrecht geweest met jouw literaire bijdrage, Els Moor. Een bijzonder mens was jij, je nam geen blad voor de mond …..ik mocht nooit switi Sranan van jou zeggen. Want dat vond je nonsens. ‘Laat die switi maar achterwege’, zei je dan vastberaden. Clark geloofde sterk in Gods hand. Hij had bewondering en respect voor sterke vrouwen. Winnie Mandela bewonderde hij om haar strijdvaardigheid, Maxilinder om haar non-conformisme, zijn moeder om haar onvoorwaardelijke liefde.
Lobi Els waar zal ik jou plaatsen?

 

els-moor

Je was een 18 karaats sieraad voor onze stichting. Een ziel met een gouden hart.
Was het Gods hand die jou in de schoot van CAF heeft geworpen? Jouw bezieling en tomeloze inzet voor de Sori Yu Talenti schrijfwedstrijd is waardevol en een belangrijke stimulans geweest. Voor mij ben je de belichaming van Winnie Mandela, Maxilinder en mijn moeder.
Lobi Els, een goede reis en happy wederzien met alle literaire zielen die jou zijn voorgegaan!
Mavis Accord

****

Leven in woorden
We zeiden beiden “tot ziens”, toen ik in februari bij haar was. Maar we wisten dat dat onzin was. We vonden de goede woorden niet meer in de afstervende situatie van Els.
Ik bewonder haar want het is geen malligheid in een vreemd land je weg te vinden. En die heeft zij gevonden in woorden, zinnen, teksten. Maar dat ging niet zonder slag en stoot, zo her en der in de opleidingen en in het sociaal verkeer. Niet voor niets is een dankbundel voor haar Uitlandig genoemd.
Ze is niet alleen literair bezig geweest maar ze was ook sociaal betrokken, onder andere door haar lidmaatschap van de Organisatie voor Gerechtigheid en Vrede. Ze hield vast aan haar oude idealen van haar jonge jaren in Amsterdam. Haar kennis en enthousiasme hebben vele studenten goed gedaan, maar ook jongeren in district en achterland.
Ikzelf heb haar, gevraagd en ongevraagd, teksten gestuurd, die al of niet gecorrigeerd werden voor de krant, nogal eens als zij omhoog zat met gebrek aan teksten. Belangstelling voor teksten, kleine en grote boeken, Surinaamse of van elders, wekte ze en dat te midden van de vele geschreven en ongeschreven talen in Suriname. Soms ook wel tot ergernis en verzet. Ze is gestorven zoals ze gekomen is: stil en niet opvallend. Intussen is ze niet onopgemerkt geweest en hopelijk blijft ze dat.
Joop Vernooij

 

Uitlandig Els Moor

****

Boeken voor de kinderen in het Zuiden van het land. Hun eigen verhalen. Herkenbaarheid. We deelden die passie. Ze las voor uit het kinderboek dat ik samen met Marieke Heemskerk speciaal voor de Trio en Wayana kinderen had samengesteld en ze maakte samen met de kinderen van O.S Kwamalasamutu nieuwe verhalen. En tekeningen! Want beeld was belangrijk.
Zo kwam ze ook de klas binnen lopen van de schrijversvakschool met een stapel boeken en…. een schilderij. Ze verzorgde de lessen literatuur en bracht ons Haïtiaanse kunst! Beeld zegt zoveel en we hebben veel meer beelden nodig van onze eigen regio, aldus het pleidooi van Els. Ze verweef de kunsten met elkaar en gaf een zeer duidelijke visie op literatuur en met name het lezen van wereldliteratuur uit Zuid-Amerika en het Caraïbisch gebied. Els was een gigantische stimulans, de vele gekunstelde motivators (waar ze een gloeiende hekel aan had) zouden een voorbeeld aan haar kunnen nemen. ‘Woorden zijn er niet om mee te manipuleren, maar om te helpen je wereld groter te maken.’ Geen poespas, geen franjes, maar eerlijke passie en vertellen wat het is omdat het ‘ is’. Tot het laatste gesprek dat ik met je mocht hebben. Ik heb genoten van je, Els Moor, van elk gesprek, elke les, en alles dat we tussendoor konden delen, zowel in de stadse omgeving van Paramaribo als samen in het Zuiden van ons land.
Karin Lachmising

****

Els Moor: vuur en vlam
Ik leerde Els kennen in een ruzie. Mijn man en ik wilden het huis kopen van haar vriendin Hetty, die aan Alzheimer leed en voor wie Els zaken regelde. Hetty, die ik nog had gekend als een pittige vrouw, glimlachte nu op alles wat haar makelaar haar voorhield. Ik vond dat er iets niet aan klopte en belde Els, ik kende haar tot dan niet. ‘Jij hebt je helemaal nergens mee te bemoeien!’ brieste Els in mijn oor en hing op. Ik was verbijsterd, mijn schorpioenenbrein sloeg het gesprek op. We kochten toch het huis. Drie jaar later, kort nadat mijn eerste roman was verschenen, belde Els opeens op de huistelefoon; het nummer kende ze nog. Of ik niet af en toe iets voor de krant wilde schrijven? Ze vroeg het op neutrale toon, vrolijk bijna, alsof er nooit iets tussen ons was voorgevallen. Dat was Els leerde ik later, dwars door barrières heen. Op mijn hoede stemde ik in. In de jaren die volgden belden en mailden we elkaar geregeld en mijn argwaan verdween. Els sprak en schreef altijd met vuur en vlam: over boeken waarvan ze vond dat ik die voor de krant moest lezen, over artikelen uit haar lijfblad De Groene Amsterdammer en vooral over Suriname. God, wat kon ze krakeri zijn! Eeuwig en altijd boos op politici en beleidsmakers, meestal terecht. Door de telefoon heen leek ze rood aan te lopen, soms hing ik opgelucht op. En toch: bleef het van haar kant een tijdje stil, dan miste ik haar adrenaline en haar passie voor alles waarmee ze zich bezighield. Toen ze al doodziek was, schreef ze me de laatste mail die ik van haar zou ontvangen. Een reactie op mijn ingezonden recensie, die anders dan ik van haar gewend was, uit slechts twee woorden bestond: ‘Heel fijn!’ Ook dat was Els: aanmoedigend, stimulerend, had ze kritiek dan was dat altijd opbouwend. Tot op het allerlaatst. Wat is het nu oorverdovend stil!
Tessa Leuwsha

 

Els met Indra Hu-Ramdas

Els Moor met Indra Hu-Ramdas. Foto © Bryan Barker

Eenvoudig
Lief
Sterk

Els, precies zo zal ik aan je denken. Lieve goeroe, lieve vriendin, waar je nu ook bent, geniet, wees nooit meer eenzaam, vlieg als een vogel zo blij, hoog en laag. Je bent nu vrij; op een betere plek. Jou zien, aanraken, met jou praten, kan ik nu helaas niet meer, maar je leeft voort in mijn boeken, in mijn gedachten en voor altijd in mijn hart. Bedankt voor alles. Een brasa kan ik je nu ook niet meer geven, maar wat ik je wel kan toewensen is een goede reis; een reis zonder zorgen en zeker met veel plezier. Rust zacht lieve Els. Till we meet again.
Jouw ‘pupil’ Indra

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter