Feest! Kinderboekenweek 2014 op Aruba
Tekst en foto’s: Christel Cosijn en Richelle van den Dungen Gronovius
Hoera! De kinderboekenweek is in aantocht! In Nederland werd begin oktober de 60ste editie gevierd met het thema ‘Feest’. Het kinderboekenweekgeschenk voor Aruba heet De roep van de Shoco en werd geschreven door Charlotte Doornhein. Behalve Charlotte komen er natuurlijk nog veel meer kinderboekenschrijvers naar het eiland, dus zet je feesthoed op en kom 31 oktober naar de opening bij Biblioteca Nacional Aruba.
Wie herinnert zich de tijd dat hij nog niet kon lezen? Die herinneringen zijn vervaagd omdat lezen een vaardigheid is geworden waar we niet meer buiten kunnen. We staan er, net als bij andere vanzelfsprekendheden gewoon nooit meer bij stil. Tenzij we kleuters bezig zien die zich onbespied wanen. Je zou er bijna in trappen. Op gewichtige toon, begeleid door een vingertje dat langs de geheime tekens glijdt, vertellen ze het verhaal na dat broer of zus eerder heeft voorgelezen. Eerbiedig slaan ze de bladen van het boek om en ‘lezen’ het verhaal keer op keer. Jong geleerd is oud gedaan, dat wijst de 60ste Kinderboekenweek in Nederland uit. Het Nederlandse kinderboekenweekgeschenk, geschreven door Harm de Jonge, heet Zestig spiegels en gaat over de verlegen Jurre in een wereld van straatartiesten en kermisgasten. Voor de kleintjes werd Fabians Feest uitgegeven, een prentenboek voorzien van zes uitklappagina’s, geïllustreerd door de Zweedse in Nederland woonachtige Marit Törnqvist, wereldberoemd door haar Pipi Langkous-illustraties.
Richelle van den Dungen Gronovius
Op Aruba wordt de Kinderboekenweek meestal later gevierd met het oog op de onderlinge uitwisseling van Caribische en Nederlandse schrijvers. Die aanwezigheid vormt immers de kers op de taart, want wie zijn toch de bedenkers van al die verhalen? De kinderen kunnen de schrijvers ontmoeten tijdens de opening. En met beetje geluk wordt hun school bezocht tijdens de Kinderboekenweek. Zo’n klassenbezoek heeft een beetje een Sinterklaasfeestgehalte. Naarmate de datum nadert wordt de spanning groter en de komst zichtbaar aan dingen in de klas. Een maand voor de Kinderboekenweek volgen de leerkrachten per school een workshop, slepen boeken aan en leren de kinderen het nieuwste Boekenweeklied aan. Hoewel er nauw wordt samengewerkt met Nederland wordt de Kinderboekenweek op het eiland voornamelijk Arubaans gekleurd om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de beleving van het kind.
Een workshop van Jenny en Mirto Laclé
Deze voorbereidende workshops worden al een aantal jaren verzorgd door Mirto en Jenny Laclé die zich hard maken voor de leesbevordering op het eiland. De meerwaarde van het echtpaar dat oorspronkelijk uit het basisonderwijs komt, ligt bij hun enorme schat aan kennis op het gebied van leesbevordering, doceren en opvoeden en voelt prima de behoefte van zowel leerling als leerkracht aan. Het thema wordt uitgebreid belicht en biedt de leerkracht handvatten om de leesweek tot een succes te maken. Die handvatten zijn nodig want de leerkrachten krijgen, tussen de reguliere lessen door, karrenvrachten vol uiteenlopende zaken die aandacht behoeven. Het is niet hun gebrek aan enthousiasme maar hun gebrek aan tijd die een intensieve individuele voorbereiding in de weg staat. Het aangeboden materiaal wordt dan ook met open armen ontvangen.
Jenny schreef dit jaar het Kinderboekenweeklied voor Aruba, een swingend nummer met potentie voor het 61ste Carnavalsfeest. De themareaders zijn gevuld met de meest uiteenlopende tips en ideeën om het 22ste Kinderboekenfestival tot een letterlijk feest te maken en staan boordevol met verzamelde verhalen en lessuggesties, voor kleuters tot en met de kinderen van groep acht. Maar zij staan niet alleen vol met taalactiviteiten, gedichten, versjes, verhalen en liedjes over feest. De inhoud helpt de leerkracht ook op weg bij het verzinnen van activiteiten zoals het maken van feestmutsen, taart en snacks, muziek, muziekinstrumenten, dansjes, slingers, vlaggen en alles wat je je maar kunt voorstellen als je iets te vieren hebt. De deelnemende scholen kregen het prentenboek Mi prome diccionario, dat tijdens de powerpointpresentatie werd behandeld, cadeau. Ter inzage werd ook De roep van de Shoco; dansen met de wind rondgedeeld. Het hybride Kinderboekenweekgeschenk werd geschreven door Charlotte Doornheim, geïllustreerd door Sheila Werleman en vertaald door Mirto en Jenny Laclé. Het bevat zowel de Nederlandstalige als de Papiamentstalige versie. In het boek staan QR-codes; zwart-witte vierkantjes die je via je i-phone kunt aanklikken om ondersteunend materiaal te bekijken zoals een website of een filmpje.
Christel Cosijn
Na het doorbladeren werd het Kinderboekenweekgeschenk direct weer opgehaald en zorgvuldiger opgeborgen dan menig staatsgeheim. De officiële presentatie vindt natuurlijk pas plaats tijdens de opening van de Kinderboekenweek. Afhankelijk van het budget schaft BNA elk jaar boeken aan, waaronder die van de uitgenodigde gastschrijvers. Behalve Arubaanse schrijvers worden er ook gastschrijvers uit de buureilanden benaderd. Met het geschreven woord als verbindende factor worden verhalen uit andere delen van de wereld en ook uit andere werelden uitgewisseld. Kinderen zijn er nieuwsgierig naar. Vooral jonge kinderen hebben nog het vermogen tot acceptatie zonder vooroordeel. Zij vragen zich niet af of iets echt is of niet. Zij vinden het heel normaal dat beren, kikkers of planten kunnen praten, oma’s kunnen vliegen en heksen werkelijk bestaan. Wie vergeten is hoe dat voelt kan even teruggrijpen naar de verhalen van Jip en Janneke. Annie MG Schmidt spreekt met hun belevenissen ook het kind in de opvoeder aan. In twee zinnen sleurt ze je terug naar je jeugd, situaties schetsend waarin jong en oud zich herkent zoals ‘Jip en Janneke kunnen niet wachten tot de Sint uit Spanje aankomt en besluiten vast hun schoen te zetten, ze zetten zelfs alle schoenen die ze kunnen vinden.’ Ondanks hun gedateerdheid blijven de verhalen inhoudelijk zeer actueel. En in verhalen kan alles. Ze geven je de kans om je grootste angsten onder ogen te zien en het onmogelijke mogelijk te maken.
Schrijfster Irene Heim
Die helende kracht van verhalen ontdekte ook de Nederlandse gastschrijfster Irene Heim. Zij won de Hogeschool Leiden-prijs met haar afstudeerscriptie Discriminatie versus intercultureel onderwijs op basisscholen en schreef de reeks KidsPower; verhalen over faalangst, druk in je hoofd, een ouder met kanker, pesten, overgewicht, boos zijn en verveling. De boekjes geven kinderen inzicht hoe ze het probleem zelf kunnen oplossen.
De Nederlandse Charlotte Doornhein (1972, Bunnik) schrijft verhalen, gedichten en kinderboeken. Ze woonde vijf jaar op Curaçao. Het jaarlijks terugkerend festival de Literaire Tippelzone en de Literaire Trippelzone is haar geesteskind. Ook gaf zij workshops zelfverdediging voor vrouwen en werkte mee aan een digitaal prentenboek. Haar roman Kwelgeesten rond de kapokboom is evenals De roep van de Shoco een crossover-roman voorzien van QR-codes. Voor De roep van de Shoco heeft ze veel research gedaan en de vrijheid genomen om feit en fictie met elkaar te verweven. Charlotte biedt scholen gastlessen aan met thema’s als drugsgebruik, andere culturen, integratie en anders zijn. Eind oktober komt zij samen met haar moeder naar Aruba en bezoekt ook de vroegere basisschool van haar moeder.
Een andere gastschrijfster uit Nederland is Evelien van Dort. Geboren in Egypte uit Nederlandse ouders zag ze als kind al veel van de wereld vanwege haar vaders werk. Zij werkt als kinderfysiotherapeut en is via uiteenlopende projecten erg maatschappelijk betrokken. Regelmatig trekt ze gewapend met gitaar in haar ‘boekmobiel’ langs scholen en bibliotheken. Ze heeft al minstens 30 titels op haar naam staan waaronder vertalingen in het Spaans, Engels en Duits. Haar liefde voor dieren, en voor paarden in het bijzonder, speelt vaak een grote rol in haar verhalen.
Gastschrijfster Indra Hu-Ramdas uit Suriname maakt ook graag de oversteek. Zij is de schrijfster van het kleurrijke prentenboek Rupsje Regenboog. Expat Tricia Chammaa runt samen met haar man een restaurant en bijouterielijn op Saba. Ze snorkelt, duikt en sky dived, past vaak op de huisdieren van anderen en schreef Sandaleena Queen Snail Of Saba. Zij verheugt zich op haar eerste deelname aan een Kinderboekenfestival.
Er worden ook gastschrijvers uit Curaçao ingevlogen. Cathleen Giterson is behalve schrijfster ook dichteres, illustratrice en componist. Zij ontving de Premio UNESCO voor haar professionele Papiamentstalige werk. Alvin Inecia lanceerde twintig jaar geleden de personage ‘Tio Ali’ waarvoor hij onlangs werd onderscheiden. Door middel van poëzie, versjes, verhalen en liedjes maakt hij leren leuk en hoopt nog vele jaren hiermee door te gaan.
De gastschrijver van Bonaire is Gabriel Mercera, alias Tio Gaby. Deze dichter en muzikant heeft zijn eigen drumstudio (DECO) en bracht een Papiamentstalig boek uit over leren drummen. En tot slot de schrijvers van Aruba, want zonder de lokale schrijvers is het feest natuurlijk niet compleet. Gino Vrolijk studeerde af aan het Instituto Pedagogico Arubano en is sinds 2008 directeur van de Fontein Kleuterschool. Hij schreef Na caminda pa e fiesta grandi; het Kinderboekenweekgeschenk van Aruba 2013. Emerita Emerencia, docent Drama en artiest, woonde ruim 30 jaar in Canada en trad daar op met haar eigen one-woman-shows. Haar shows zijn inmiddels ook bekend in het Caribisch Gebied. Astrid Gietel, gepensioneerd leerkracht en medewerkster bij Biblioteca Nacional Aruba, componeert en schrijft kinderliedjes, geïnspireerd door de verhalen van haar moeder die ze vanwege hun trieste einde, liever een vrolijke draai geeft. Illustratrice Sheila Werleman volgde eerst de Modevakschool in Den Haag, het Grafisch Lyceum in Rotterdam en daarna Pratt School of Design in New York. Tegenwoordig runt ze haar eigen business ‘Smile Art & Design’ en is creatief directeur van het kindertijdschrift Cleconchi. Zij illustreerde diverse kinderboeken waaronder het Kinderboekenweekgeschenk van 2011, Pepe Picuda y Didi Djindja en van dit jaar; De roep van de Shoco. Liliana Braamskamp-Erasmus volgde na de middelbare school de Haarlem Business School in Nederland. Als tiener kreeg ze door een oproepje in een Spaanstalig tijdschrift wel honderd brieven per week waardoor de postbode dacht dat ze een eigen bedrijfje had. Schrijven zit haar in het bloed. Ze maakt dichtbundels, liedjes, prentenboeken, hoorspelen, toneelstukken en verhalen in haar moedertaal Papiamento. Daarnaast schrijft Liliana ook Nederlandstalige verhalen en columns en kwam in 2012 haar eerste jeugdthriller De Knijpkat uit. Momenteel werkt ze aan een ‘gouden’ jeugdroman die zich afspeelt op Aruba. Naast schrijfster is ze illustratrice en leesbevorderaar (Buki Bum).
Biblioteca Nacional Aruba heet alle lezers op het eiland, groot en klein, van harte welkom op 31 oktober tussen 18.00 en 20.00 tijdens de opening van het 22ste Arubaanse Kinderboekenfestival. Gedurende de hele Kinderboekenweek zijn er ’s middags activiteiten bij de bibliotheek. Voor meer informatie: a.britten@bibliotecanacional.aw en zie voor het artikel over Charlotte Doornhein, geschreven door Giselle Ecury, het Antilliaans Dagblad van zaterdag 11 oktober 2014.
RSS
Facebook
Twitter
