Churandy Martina: Verder kijken dan goud
door Mineke de Vries
In Nederland en op Curaçao zaten we in de weken van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro aan de buis gekluisterd als Curaçaos trots Churandy Martina op de atletiekbaan verscheen. Na elke wedstrijd richtte hij zich tot zijn fans thuis, dankbaar voor de steun. Voorafgaand aan de Spelen dit jaar won de topatleet een gouden plak op het Europees Kampioenschap en direct na de Spelen verbeterde hij zijn record nog eens tijdens de Diamond League. Een toptalent met een bijna onnavolgbaar optimisme. Ook al greep hij net naast de medaille op de Olympische Spelen, hij verstaat als geen ander de kunst om blij te zijn met wat er is en niet te treuren om wat niet is.
Net een week na de Olympische Spelen in Rio de Janeiro reisde Churandy Martina na een dagje Amsterdam door naar Lausanne in Zwitserland, waar hij tijdens de Diamond League een eerste plaats veroverde op de 200 meter; met de 19.81 verbrak hij tevens met 0.04 seconde zijn eigen Nederlands record van vier jaar geleden. “Ik heb nog nooit beter gelopen,” aldus een trotse Martina. Na die overwinning op donderdagavond – goed een week na de Spelen – spreek ik hem op vrijdag in de trein van Lausanne op weg naar Parijs voor de 100 meter op de Diamond League op zaterdag. Blijkbaar onvermoeibaar loopt hij de ene na de andere wedstrijd. “Ja, ik ben erg druk”, zegt hij lachend, “want na Parijs ga ik nog naar Zurich, daarvandaan naar Brussel en daarmee zit het seizoen er dan op. Dan is het vakantie.” En vakantie betekent voor Churandy: Curaçao.
Rio 2016
Met een tijd van 20.13 seconden eindigde Martina een paar weken geleden als vijfde op de Olympische Spelen 2016 in Rio, een geweldige prestatie. Maar niet alleen om zijn prestaties, maar ook staat de goedlachse Martina inmiddels wereldwijd bekend om zijn stralende lach en altijd optimistische woorden. Als geen ander richt hij zich elke keer enthousiast tot zijn publiek. “Dank je wel Curaçao, dank je wel Nederland.” Hij is blij met al die mensen die ‘s nachts voor hem zijn opgestaan tijdens de afgelopen Olympische Spelen, want hij haalt veel inspiratie uit zijn Curaçaose en Nederlandse fans. Hij kwam dan net die één honderdste seconde tekort voor een bronzen medaille. Maar ook al werd hij het net niet, hij was even vrolijk direct daarna in het interview op tv.
Martina: “De Olympische Spelen zijn het hoogste podium voor sporters, dus daar winnen, natuurlijk wil je dat. Maar ik ben meer dan blij met die vijfde plaats, ik ben er trots op. Ik stond voor de vierde keer op de Olympische Spelen en voor de derde keer in een Olympische finale. Ik zie weinig bekende gezichten meer van vorige keren, dus ik heb alles om dankbaar te zijn.” Het woord teleurstelling komt niet over zijn lippen. “Waarom zou ik teleurgesteld zijn?” zegt hij, bijna verbaasd. Hij zit er eerder mee dat zijn publiek, iedereen die is opgestaan om naar hem te kijken teleurgesteld is. “Weet je, je kunt jezelf afvragen hoeveel mensen dit zouden willen, op de Olympische Spelen staan, in de finale komen. Hoeveel zijn er al in de aanloop hiernaartoe afgevallen? Waarom zou ik dan nu teleurgesteld zijn? Ik heb bovendien al vele medailles. De wereld is er niet om alleen maar mooi te zijn, mooi maak je het voor jezelf. Je kan op bed gaan liggen, maar dan ligt de hele wereld wel op bed.”
Sportieve jeugd
Sporten was van jongs af aan een belangrijk onderdeel van de opvoeding in het gezin Martina. Zijn vader die voetbalde en zijn moeder die softbal speelde, zorgden voor een sportieve opvoeding. Churandy, in 1984 op Curaçao geboren groeide op in de buurt van Sta Rosa, maar omdat zowel vader als moeder werkte, was hij veel bij oma. Hij ging in Barbouquet naar de kleuterschool en later in Pietermaai naar de lagere school. Na de mavo op het St Jozefcollege volgde hij op de MTS de opleiding bouwkunde/architectuur. “Ik heb wel wat huizen getekend, maar ik ben niet doorgegaan in dat werk. Ik kreeg namelijk vanwege mijn sportprestaties een scholarship om daarmee in Amerika te gaan studeren.” In 2005 vertrok Martina naar Amerika, waar hij nog steeds woont. “Maar Curaçao blijft thuis. Ik heb een paar broers en een zusje in Nederland, maar verder is iedereen van de familie op Curaçao.” En ook al woont hij in Amerika, hij heeft dagelijks contact met zijn moeder. “Je hebt alleen maar één moeder toch? Die spreek je elke dag, dat is normaal.” Hij is zo veel als hij kan op het eiland, vaak even tussendoor en in elk geval alle vakanties. “Meestal ben ik er in december, januari en na het seizoen in september, oktober. En verder tussendoor zoveel mogelijk, niet precies elke maand misschien, maar wel in die richting.”
Churandy, begonnen als fanatiek volleyballer richtte zich pas vanaf zijn veertiende serieus op de atletiek. Moeder Gertha zag al snel het talent van haar zoon als atleet. Churandy had alles over voor de atletiek en ging ’s morgens voor school en later stage al naar de sportschool en na afloop nog naar de atletiekbaan van Sentro Deportivo di Korsou. Zijn vader zag er met zijn strakke discipline op toe dat school niet onder het sporten leed: niet leren betekende niet trainen. Maar niet alleen om die reden deed Churandy goed zijn best op school; zijn droom was zo snel mogelijk naar de Olympische Spelen te gaan en blijven zitten paste niet in dat plaatje.
Drie keer Olympische finale
Martina was nog maar net vijftien jaar oud toen hij in de halve finale op de 100 meter wereldkampioenschappen voor B-junioren stond. Drie jaar later behaalde hij twee gouden medailles tijdens de Zuid-Amerikaanse jeugdkampioenschappen. Weer een jaar later, in 2004 stond hij dan op zijn eerste felbegeerde Olympische Spelen in Athene, waar hij de Nederlandse Antillen vertegenwoordigde en tevens de vlag droeg tijdens de openingsceremonie. Ook in Peking (2008) kwam hij uit voor de Nederlandse Antillen, maar na de staatkundige hervormingen hield de Nederlandse Antillen op te bestaan als atletieknatie en Martina besloot toen voor Nederland uit te komen. Zo vertegenwoordigde hij Nederland in 2012 in Londen, waar hij zowel de finale op de 100 als op de 200 meter haalde – en dan nu in 2016. Naast Usain Bolt is Martina de enige atleet die zowel in Peking, Londen als in Rio de Janeiro in de finale van de 200 meter stond.
Goud op EK
Ook op de Wereld Kampioenschappen was Martina aanwezig. In 2007 in Osaka in Japan vertegenwoordigde hij de Nederlandse Antillen op de 100 en 200 meter, waar hij beide finales haalde en twee keer vijfde werd. De eerste kampioenschappen waar hij voor Nederland uitkwam, waren de Wereldkampioenschappen in Daegu. Hier werd hij in de halve finales uitgeschakeld op de 100 meter en moest zich bij de 200 meter in de halve finale afmelden door een lies- en buikspierblessure.
Op de Europees Kampioenschappen in 2012 in Helsinki ging het goed: hier won hij goud op de 200 meter. En dat gebeurde dit jaar op het EK in Amsterdam weer op de 100 meter. Tot ieders teleurstelling werd hij gediskwalificeerd op de 200 meter, omdat hij een paar keer op de witte lijn kwam. Redelijk laconiek legde hij zich hierbij neer: “Regels zijn nu eenmaal regels.” Het goud op de 100 meter tijdens dit EK maakte het goed. Het is tevens de mooiste overwinning die hij kan bedenken waarop hij terugkijkt. “Met alles wat je in je hebt, werk je ernaar toe om die 100 meter te halen. En dan is er dat moment dat al die handen voor je omhoog gaan in dat stadion. Dat is zo prachtig.”
Lopen en geloven
Martina wil een verandering in de sport maken. “Die verandering is dat je meer in jezelf moet geloven. Het is niet alleen hardlopen, het is het geloof dat je het kan. Zo simpel. Erin geloven dat je het kan. Je traint er zo hard voor, dan moet je ook het vertrouwen hebben dat je het kan.” Martina zijn verdrietige dingen in zijn leven ook niet bespaard gebleven. “Maar het komt altijd goed. Het leven vormt je, het leven vormt iedereen. Als je als een professional leeft, moet je niet naar nadelen kijken. Niet alles gaat zoals je wilt.”
Het is een way of life, dat is de boodschap die hij wil meegeven: Altijd positief blijven in het leven. Dat wat niet goed ging, daar kijk je op terug, je leert ervan en je gaat meteen weer door. Als je dat doet, neemt je leven meteen weer die positiviteit aan. Het is die energie die je direct nieuwe positieve dingen brengt.”
Als ik vraag hoe hij zich voorbereidt, wat hij denkt of doet, of hij bepaalde rituelen heeft als hij klaar staat in de startblokken, wachtend op het startschot, zegt hij: “Het belangrijkste wat ik doe, is me vooral realiseren dat ik niet moet denken. Ik moet lopen als ik moet lopen, alleen maar dat. Ik probeer niet te denken, want dat vermoeit me ook weer teveel. Het is lopen, alleen maar lopen.”
Het doel van de nu 32-jarige Martina is: “Ik wil toewerken naar de volgende Olympische Spelen in 2020. Ik ga dat zeker doen. En ik wil het goed doen!” Dat worden zijn vijfde Olympische Spelen. Hij maakt daarmee tevens de tattoo op zijn arm, een ring voor elke Olympische Spelen compleet. Verder wil hij de kampioenschappen daartussendoor heel goed gaan doen. “Mijn droom is om te bereiken dat ik het allerbeste uit mezelf haal. Ik kan mezelf nog steeds verbeteren, persoonlijke records verbreken, zoals wat ik net in Lausanne heb gedaan.”
God, Curaçao en Nederland
Na elke wedstrijd, hoe die ook verliep, bedankt hij met zijn grote lach zowel Nederland als Curaçao: “Ik ben beide landen dankbaar. Ik heb aan beide veel gehad. En het is hoe dan ook heel erg belangrijk om dankbaar te zijn in het leven.” Weinig sporters doen hem dat na en dat is wellicht wat hem zo geliefd maakt: de directe band met het publiek, met zijn fans. Overal spreekt hij ze toe en bedankt ze voor hun steun. Dat is wat Martina tot de topsporter maakt die hij is: naast een onwankelbaar vertrouwen in zichzelf, is er die niet aflatende dankbaarheid. De dankbaarheid aan God, Curaçao en Nederland. Maar de belangrijkste is wel Curaçao.
Na het lopen dat over een paar weken stopt, gaat hij een paar maanden naar huis, naar Curacao. “Eerst nog van Parijs naar Zürich en naar Brussel en daarna eerst naar Amerika naar huis en dan op vakantie naar Curaçao, naar mijn familie.” Dan is het ook even klaar met trainen. “Nee, ik ga daar niet lopen. Het is vakantie en vakantie is er om niks te doen. Het zijn maar twee maanden die ik krijg en dan doe ik ook echt niks. Ik ga genieten van het leven, gewoon lekker chillen.”
Op Curaçao wacht hem ongetwijfeld een warm welkom. Het zal ook veel praten worden. “Iedereen kent me daar, dus ongezien rondlopen kan ik daar niet. Maar daar ben ik aan gewend, ik weet niet beter.” Martina kan zich daar warmen aan zowel zijn fans als aan de tropische zon om meer dan fit zijn sprint te trekken naar het volgende seizoen.
[eerder verschenen in Amigoe, 10 september 2016]
RSS
Facebook
Twitter
