Carry-Ann Tjong-Ayong – Oma Carootje
Oma Carootje (ouma zeggen wij) was de moeder van mijn vader. Zij woonde ook in zo’n prachtig houten huisje aan de Keizerstraat 113.
Toen Wim foto’s maakte van al die huisjes wilde ik hem een paar jaar geleden laten zien waar míjn ouma had gewoond. We gingen er heen en ik was geschokt want ouma’s huisje was weg en in plaats daarvan stond er een gigantische autoshowroom van staal en glas…
Ik was in tranen, want het was een prachtig symmetrisch houten huisje met in het midden zo’n hoge brede dubbele voordeur met daarboven mooie glazen ruitjes. Links en rechts van die deur had je twee raampjes met jaloezieën met een stok in het midden, waarmee je ze open en dicht kon doen of schuin zetten.
Oma Carootje zat achter het meest rechtse raam naar buiten te kijken. Soms deed zij het raam open om met voorbijgangers of bezoekers te praten.
Voor aan de gevel was een hoge bakstenen stoep over de hele breedte van het huis. En iedere dag kwam ik langs ouma als ik naar school ging. Ik zat op de Calorschool, die toen nog in de barakken op Jacobusrust gevestigd was. Ik zette mijn fiets dan tegen de stoep en klom daarop om ouma te groeten en dan wenkte zij mij: “Kom binnen!”
Je gaat niet door de voordeur, dat doe je alleen bij feesten, maar je gaat door de smalle zinken poort, van 1 zinkplaat, aan de rechterkant, de nengredoro, door een smal gangetje langs het huis naar de achterdeur; ook zo’n brede deur met hier een halfronde bakstenen stoep.
Op de foto’s zie je eerst Oma Carootje met haar angisa, haar hoofddoek op. Ze droeg die nooit in huis. Zodra ze binnenkwam deed ze die af en zette hem op de mahoniehouten tafel en als ze uitging deed ze hem weer op.
Op de tweede foto zie je de achterkant van haar huisje met een leien dak. Links de botralie of gadri, de bottelarij of gaanderij, met het uitgebouwde kookraam met stenen ondergrond, waarop je de koolpot kon zetten om met houtskool te koken, want dat deed men. De mensen op de foto zijn mijn moeder met vier kinderen, twee meisjes en twee jongens, mijn jongste zusje was nog niet geboren; ik ben nummer drie.
Oma Carootje maakte voor mij altijd bollebeschuit of broodbeschuit van hard gebakken bollen of reepjes gebakken puntbrood en ze smeerde er Wijsman boter op; lekker zoute boter uit die grote rood met gouden blikken. Die boter komt uit Nederland, maar is uitsluitend voor de export, dus is hier niet te krijgen. En in Suriname is het nu te duur. Ik heb nooit zó iets lekkers gegeten als broodbeschuit met Wijsman boter……!
Ze maakte er skrati bij; dat is cacao, die ze zelf maakte want ze had een cacaoboom op het erf. Wij moesten dan de vruchten plukken en die pitten afzuigen. Ze werden dan gedroogd in de zon, dan werden die velletjes er af gehaald en de bruine inhoud was de cacao. Die werd gemalen, ouma deed dat in een vleesmolen, en vormde van de massa reepjes waarop ze met een vork streepjes trok. Deze reepjes droogde zij op het zinken dak van een van die huisjes op het erf en als ze hard waren brak zij er een stuk af en deed die dan in zo’n emaillen kroes, – zo’n witte met zo’n blauw randje – met hete melk of heet water en een lepel rietsuiker en dat is de lekkerste drank die jij je kunt voorstellen.
Foto van Wim Verboven. (Dit is niet het huisje van Oma Catootje.)
Dat is dus mijn ouma Carootje uit de Keizerstraat. Iedereen heeft wel zo’n oma in zo’n klein houten huisje, of een tante, of een buurvrouw of een kennis waar je naar toe ging om broodbeschuit met Wijsman boter te eten of skrati te drinken.
Daarom is dit boek met deze huisjes zo herkenbaar voor ons en is het zo belangrijk dat zij niet verdwijnen uit het stadsbeeld van Paramaribo.
cat, pinksteren 2017
Wim Verboven, Zinkplaat en planken; Het verdwijnen van de houten volkswoningen in Paramaribo.
Volendam: LM Publishers, 2017, gebonden, 180 pagina’s, verkoopprijs 25,40 euro.
Klik hier voor een fotoverslag van de presentatie van het boek.
RSS
Facebook
Twitter
Mooi verhaal! Zo herkenbaar! Complimenten! Het boek is prachtig!
na 2000 ben ik al 3 keer naar Su geweest. Het is mij niet gelukt een foto van het huis aan de Kwattaweg te maken waar ik jaren heb gewoond. Wel heb ik vele anderen gezien en inderdaad, wij hebben zelf in zo’n huis gewoond aan het Molenpad. Leuk verhaal.