Caribische Letterendag in een nieuw jasje
door Quito Nicolaas
Afgelopen zondagmiddag vond in de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam de aftrap van het nieuwe literaire seizoen plaats. Komend jaar belooft opnieuw een enerverend jaar te worden voor schrijvers, recensenten, uitgevers en webshops.
Vorige week nog werden drie nieuwe uitgaven van Uitgeverij in de Knipscheer in Podium Mozaiek gepresenteerd: Woestijnzand, Terug naar Toledo en De bevlogen jaren van een bewogen dichter. Het programma voor deze zondagmiddag stond in het teken van debat met de promovendi, voordrachten, interviews, muziek, boekpresentaties en een boekenmarkt. Er waren vele bekende gezichten uit het literaire circuit komen opdagen om dit evenement mee te maken. In een hoek zaten Wim Rutgers en Henry Habibe gebroederlijk naast elkaar, met een vergelijkbare atitude als die van Harry Mullisch tijdens het boekenbal, zodat iedereen die binnenkwam hen moest begroeten.
De middag begon met een korte presentatie van een viertal promovendi, die onder verantwoordelijkheid van Michiel van Kempen hun proefschrift schrijven. Na afloop konden vanuit de zaal vragen aan de promovendi gesteld worden, waarvan goed gebruik werd gemaakt. Carl Haarnack vertelde over De Duitse beschrijvingen van Indianen in Suriname. Bij de eerste spreker miste ik de vraag over de doorwerking van de stereotyperingen over de indianen naar het heden toe.
Daarna kwam Paul Hollanders aan het woord, die had het over Paul François Roos en de Surinaamse plantersletterkunde en zijn eigen ontwikkelde theorie over de goede en malafide Nederlanders die zich destijds in de kolonies hadden gevestigd.
Oud-journalist Jos de Roo gaf vervolgens een uiteenzetting over zijn onderzoeksthema: de bijdrage van de Wereldomroep aan de ontwikkeling van Caraïbische auteurs. Opmerkelijk was dat in de jaren vijftig voor de uitzending van de Caribische afdeling gebruik werden gemaakt van teksten die geschreven werden door Cola Debrot, Boeli van Leeuwen, Jules de Palm en Frank Martinus Arion. In het Caribisch gebied bestond in die tijd eveneens het BBC-radio-programma Voices of the Caribbean, dat van 1942 – 1957 werd uitgezonden en vele van de bekende Caribische schrijvers zoals Derek Walcott, V.S. Naipaul, George Lamming, Kamau Brathwaite bekend maakte. Ondanks dat in die tijd de koloniale mogenheden elkaar goed in de gaten hielden en dan met name op het vlak van het te voeren beleid in de kolonies, constateerde de Roo op een vraag uit de zaal [van Quito Nicolaas – red.] dat er geen vergelijking bestaat tussen de BBC en haar radioprogramma Voices of the Caribbean en de radio-uitzendingen van de Caribische afdeling van de Wereldomroep.
Tenslotte viel het Tim de Wolf de beurt om te vertellen over zijn onderwerp: Muziek en muziekdragers van het Nederlands Caraïbisch gebied, waarbij hij fotomateriaal liet zien van zijn uitgebreide platencollectie. Hij schetste een beeld van de muziekwereld op Aruba en Curaçao, waar op eerstgenoemd eiland grammofoonplaten met Surinaamse muziek werden geperst. Op Curaçao was het met name dhr. Henriquez die actief was in de platenwereld en bij Radio Hoyer, en die voornamelijk folkloremuziek draaide, die een onderscheidende rol speelde. Een moment van nostalgie brak aan toen de Wolf de zaal een fragment van het populaire nummer Minirok van Rudy Plaate liet horen en erbij vertelde dat dit liedje bij de zanger thuis werd opgenomen.
Een tweede hoogtepunt van deze middag was de rechtstreekse Skype-verbinding met Suriname om een gesprek te voeren met dichter Michael Slory. Hier was het gespreksthema zijn onlangs uitgebrachte bundel Torent een man hoog met zijn poëzie. De 77-jarige Slory die continu de geringe erkenning die hem toekomt hekelt, barstte los in en in een woordenvloed en schakelde terug in de tijd om over zijn jaren in Nederland te praten. Vanuit het publiek kon men hem een vraag stellen en jammer dat de vraag ‘Hoe het politieke klimaat in Suriname zijn schrijverschap had beïnvloed’ er niet bij hoorde.
Een keerpunt vormde de korte herdenking van John Leefmans, die naam verwierf met de bundel Retro (2001). Hij is een man die werkelijk van alles deed in het leven en zelfs ambassadeur voor zijn land is geweest. Als dichter stond hij bekend als iemand die vrij complexe en ondoordringbare versen schreef. Zijn liefde voor zijn land Suriname viel wel tussen de regels af te leiden.
Het derde blok van het programma werd ingenomen door een interview met schrijfster Orchida Bachnoe over haar debuutroman Azijn in mijn aderen, waarin het tragisch verhaal wordt verteld over de aard van de zelfmoordpogingen onder jonge hindoestaanse meisjes. Later op de avond volgde het optreden van T. Martinus met The bearable ordeal of the collapse of certainties. Opnieuw wist deze woordkunstenaar het publiek, in een samenleving die al geruime tijd in verwarring verkeert, met zijn kritische noten te bewegen.
Ter afsluiting was het de veelzijdige en onvermoeibare Michiel van Kempen die zijn poëziedebuut Wat geen teken is maar leeft wereldkundig maakte. Een boektitel die je al meteen aan het denken zet over al datgene dat leeft en geen teken vormt. Een voorbeeld van de talloze prachtige gedichten, vindt men terug in onderstaande strofe.
Nu is de hemel helder, geen vogel volgt
de laatste stip die regen nog zou kunnen dragen
maar die verder vallen zal, niet hier
niet in het ruim van lucht tussen deze flanken
en wij die binnen de klanken van dit waterland
wonen, laten geen traan, want wat niet zinkt
en wat niet drijft en wat niet zweeft
en wat geen teken is maar leeft
en is en is en is, begraaft de waan
het is van geen betekenis geweest
[uit het gedicht ‘Runenteken’ van M. van Kempen]
Deze uitzonderlijke literaire middag van de Caribische werkgroep met een geweldige opkomst werd afgesloten met de muziek van Sanne Landvreugd. Nadat de afgelopen jaren verschillende formules werden toegepast om het groot publiek aan te trekken, is het ditmaal eindelijk gelukt. Het is een samenzijn geworden van verschillende culturen die allen belangstelling hebben voor literatuur, wetenschap, muziek en een goede gedachtenwisseling.
RSS
Facebook
Twitter
Wat had de mystery guest te vertellen?